Zaginione odcinki serialu Doktor Who
Zaginione odcinki serialu Doktor Who – w latach 1967–1978 wiele starych materiałów magazynowanych przez BBC na taśmach i w wideotekach było dla oszczędności lub z braku miejsca wyrzucanych albo niszczonych. Taki los spotkał też wiele starych odcinków Doktora Who, głównie historie przygód dwóch pierwszych Doktorów (granych przez Williama Hartnella i Patricka Troughtona)[1]. Później utracone odcinki próbowano odzyskiwać – niektóre ocalały więc w wersji czarno-białej (jak pierwszy odcinek trzeciego Doktora z historii Invasion of the Dinosaurs), a niektóre jako kopie. W sumie w archiwach BBC brakuje 97 z 253 odcinków produkowanych przez pierwsze sześć lat[2][3].
W tym okresie podobny los spotkał nie tylko odcinki Doktora Who – brakuje także odcinków wielu innych seriali telewizyjnych różnych gatunków, produkowanych przez BBC. Inne seriale, których część odcinków zaginęła, to m.in. Armia tatuśka, Z-Cars, The Wednesday Play, Steptoe and Son, czy też Not Only... But Also. Ponadto, BBC nie było jedyną brytyjską stacją telewizyjną, w której istniał taki proceder. Lokalne oddziały stacji ITV również wyrzucały lub nadgrywały posiadane taśmy. W związku z tym wiele wczesnych odcinków serialu Rewolwer i melonik również uznaje się za zaginione[4].
Odzyskiwanie odcinków
[edytuj | edytuj kod]Gdy w 1978 roku zmieniła się polityka archiwizowania programów, BBC rozpoczęło poszukiwania wcześniej wyrzuconych odcinków Doktora Who. Udało się odzyskać kilka odcinków dzięki temu, że zachowały się one w archiwach krajów, które wcześniej zakupiły kopie do emisji; odcinki pozyskano także od osób, które kupiły je lub przechowywały. Kolorowe nagrania wideo robione przez fanów, nagrane na taśmach o szerokości 8 mm, również były przyjmowane. Ponadto, część materiałów odzyskano w formie klipów – fragmentów odcinków, emitowanych w innych programach, lub wyciętych z pierwotnego materiału przez cenzurę w innych krajach. Jednakże wszystkie zaginione odcinki przetrwały w wersji radiowej za sprawą słuchaczy nagrywających program bezpośrednio podczas emisji[5].
Jednym z najbardziej poszukiwanych odcinków jest część czwarta ostatniego odcinka z udziałem Williama Hartnella pt. The Tenth Planet (1966), którą kończy przemiana pierwszego Doktora w drugiego (granego przez Patricka Troughtona). Jedyna znana kopia fragmentów tego odcinka istnieje na niemych, słabej jakości taśmach o szerokości 8 mm. Jednym z ocalałych fragmentów jest kilkusekundowa scena regeneracji, pokazana w swoim czasie w programie dla dzieci Blue Peter[1][6].
W kwietniu 2006 roku Blue Peter rzucił wyzwanie fanom serialu: za znalezienie materiałów z zaginionymi odcinkami można było otrzymać nagrodę w postaci naturalnej wielkości modelu Daleka[7].
W grudniu 2012 roku, w związku z nadchodzącą 50. rocznicą powstania serialu, magazyn Radio Times ogłosił „polowanie” na zaginione odcinki Doktora Who[8]. Radio Times opublikował także własną listę zaginionych odcinków[9] i ustanowił specjalny adres e-mail, służący do kontaktu w tej sprawie[8].
Lista zaginionych i odzyskanych odcinków
[edytuj | edytuj kod]Kolorem pomarańczowym zaznaczono odcinki pierwotnie zaginione, które jednak udało się odzyskać w całości. Kolorem turkusowym zaznaczono odcinki, które są w całości zaginione.
Doktor | Seria | Nr | Tytuł odcinka | Liczba odcinków ogółem | Numery odzyskanych odcinków | Liczba odcinków w archiwum |
Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|---|
pierwszy Doktor |
1 | 004 | Marco Polo | 7 | wszystkie zaginione | ||
008 | The Reign of Terror | 6 | 1, 2, 3, 6 | 4 | W maju 1982 roku kolekcjoner ofiarował BBC kopię szóstej części na 16mm taśmie[1]. Części 1-3 odnaleziono na Cyprze w 1985 roku[1]. | ||
2 | 014 | The Crusade | 4 | 1 | 2 | Kopia części pierwszej tego odcinka (pt. The Lion) została odnaleziona w Nowej Zelandii w styczniu 1999[10]. Część trzecia tego odcinka przetrwała okres wymazywania – nigdy nie została usunięta z archiwum BBC[1]. | |
017 | The Time Meddler | 4 | 1, 3, 4 | wszystkie | Część druga tego odcinka przetrwała okres wymazywania – nigdy nie została usunięta z archiwum BBC[1]. Ostatecznie odcinek został skompletowany w 1984 roku, gdy wszystkie części odnalezione zostały w archiwum telewizyjnym w Nigerii[1]. | ||
3 | 018 | Galaxy 4 | 4 | 3 | 1 | Część 3 odcinka została zwrócona BBC w 2011 roku przez fana serialu, który zakupił kopię tej części w latach 80. Fan nie był świadomy, że BBC nie posiada kopii tego odcinka w archiwum[11]. | |
019 | Mission to the Unknown | 1 | zaginiony | ||||
020 | The Myth Makers | 4 | wszystkie zaginione | ||||
021 | The Daleks’ Master Plan | 12 | 2, 5, 10 | 3 | Część 5 oraz 10 odnalezione zostały w archiwum kościoła Mormonów na początku lat 80[1]. W styczniu 2004 część druga powróciła do BBC z rąk byłego pracownika BBC po tym, jak została przez niego „uratowana” przed wyrzuceniem na początku lat 70[12]. | ||
022 | The Massacre of St Bartholomew’s Eve | 4 | wszystkie zaginione | ||||
024 | The Celestial Toymaker | 4 | 4 | 1 | Część czwarta została odnaleziona w 1984 roku w Australii, w archiwum stacji telewizyjnej ABC[1]. | ||
026 | The Savages | 4 | wszystkie zaginione | ||||
027 | The War Machines | 4 | 4 | wszystkie | Pomimo posiadania wcześniej różnych kopii klipów i całej części drugiej (od 1980) ostatecznie odcinek skompletowano w 1984 roku, gdy wszystkie części odnaleziono w archiwum telewizyjnym w Nigerii[1]. | ||
4 | 028 | The Smugglers | 4 | wszystkie zaginione | |||
029 | The Tenth Planet | 4 | – | 3 | Archiwum posiada części od 1 do 3. Część 4 jest uznana za zaginioną[1]. | ||
W sumie: | 12 zaginionych lub niekompletnych odcinków | 22 z 66 części istnieje | |||||
drugi Doktor |
4 | 030 | The Power of the Daleks | 6 | wszystkie zaginione | ||
031 | The Highlanders | 4 | wszystkie zaginione | ||||
032 | The Underwater Menace | 4 | 2 | 2 | Część 2 odcinka została zwrócona BBC w 2011 roku przez fana serialu[11]. Część trzecia tego odcinka przetrwała okres wymazywania – nigdy nie została usunięta z archiwum BBC[1]. | ||
033 | The Moonbase | 4 | – | 2 | Archiwum posiada część drugą oraz czwartą. Część 1 oraz 3 są zaginione[1]. | ||
034 | The Macra Terror | 4 | wszystkie zaginione | ||||
035 | The Faceless Ones | 6 | 3 | 2 | Kopia części trzeciej, choć bardzo uszkodzona, znajdowała się w rękach osoby prywatnej. W 1987 trafiła z powrotem do BBC[1]. Wcześniej zachowana była wyłącznie pierwsza część tego odcinka – nigdy nie została wyrzucona z archiwum BBC[1]. | ||
036 | The Evil of the Daleks | 7 | 2 | 1 | Kopia części drugiej znajdowała się w rękach osoby prywatnej, w 1987 trafiła z powrotem do BBC[1]. | ||
5 | 037 | The Tomb of the Cybermen | 4 | wszystkie | Wszystkie części tego odcinka odzyskano z archiwum w Hongkongu w 1993 roku[13]. | ||
038 | The Abominable Snowmen | 6 | 2 | 1 | Część druga odcinka, za sprawą pasjonata filmów, powróciła do BBC w lutym 1982 roku na 16mm taśmie[1]. | ||
039 | The Ice Warriors | 6 | 1, 4, 5, 6 | 4 | W kwietniu 1988 odnaleziono części 1, 4, 5 oraz 6 w BBC Enterprises, gdy podczas przenosin odkryto wcześniej zapomniany obszar archiwów[1]. | ||
040 | The Enemy of the World | 6 | 1, 2, 4, 5, 6 | wszystkie | Wszystkie części tego odcinka zostały odnalezione w nigeryjskim archiwum telewizji Jos, co ogłoszono 10 października 2013[3][14]. Wcześniej zachowana była wyłącznie trzecia część tego odcinka – nigdy nie została wyrzucona z archiwum BBC[1]. | ||
041 | The Web of Fear | 6 | 2, 4, 5, 6 | 5 | Części 1-2 oraz 4-6 zostały odnalezione w nigeryjskim archiwum telewizji Jos, co ogłoszono 10 października 2013[3][14]. Wcześniej zachowana była wyłącznie pierwsza część tego odcinka, która została odnaleziona w Hongkongu lata wcześniej[1]. Część 3 nadal jest zaginiona. | ||
042 | Fury from the Deep | 6 | wszystkie zaginione | ||||
043 | The Wheel in Space | 6 | 3 | 2 | Część trzecia została odnaleziona jako kopia na taśmie 16mm u osoby prywatnej w marcu 1983, a w listopadzie tegoż roku przekazana w ręce BBC[1]. Część 6 nigdy nie opuściła archiwum BBC[1]. | ||
6 | 044 | The Dominators | 5 | 3 | wszystkie | Trzecią część odzyskano, ponieważ kopię całego odcinka posiadał w swym archiwum Brytyjski Instytut Filmowy[1]. Pozostałe nigdy nie zostały wyrzucone z archiwum BBC[1]. | |
046 | The Invasion | 8 | – | 6 | Brakuje części 1 oraz 4. Pozostałe przetrwały okres wymazywania[1]. | ||
047 | The Krotons | 4 | 4 | wszystkie | Części 1-3 nie zostały wyrzucone z archiwum BBC[1]. Część czwartą odzyskano, ponieważ kopię całego odcinka posiadał w swym archiwum Brytyjski Instytut Filmowy[1]. | ||
049 | The Space Pirates | 6 | – | 1 | Okres wymazywania przetrwała jedynie część 2 odcinka[1]. | ||
050 | The War Games | 10 | 1, 3, 4, 6, 7, 10 | wszystkie | Części 2, 5, 8 oraz 9 przetrwały okres wymazywania – nigdy nie zostały usunięte z archiwum BBC[1]. Pozostałe części odzyskano, ponieważ kopię całego odcinka posiadał w swym archiwum Brytyjski Instytut Filmowy[1]. | ||
W sumie: | 14 zaginionych lub niekompletnych odcinków | 55 z 108 części istnieje | |||||
Ogółem: | 26 odcinków | 77 części istnieje, 97 zaginionych |
Odcinki trzeciego Doktora również spotkał podobny los. Brakowało dwóch części odcinków z 11. sezonu: 1. części Invasion of the Dinosaurs oraz 1. części Death to the Daleks. Dziesiąta seria również była wybrakowana: nie było części 1-3 oraz 6. odcinka Frontier in Space ani 3. części Planet of the Daleks. Z dziewiątej serii w archiwum pozostał nienaruszony jedynie odcinek Day of the Daleks, a oprócz niego części 4., 5. oraz 6. odcinka The Sea Devils, a także części 3-6 odcinka The Mutants. Z serii 8 zachowały się jedynie trzy części: 1. i 4. odcinka The Claws of Axos oraz 4. część odcinka The Daemons, a z siódmego sezonu zachowała się jedynie 1. część odcinka The Ambassadors of Death. Jednakże dzięki licznym, w większości czarno-białym kopiom, przechowywanym przez BBC Enterprises, fanów i zagraniczne stacje telewizyjne, udało się odzyskać wszystkie odcinki z sezonów 7-11[1].
Klipy
[edytuj | edytuj kod]Do 36 części z 97 zaginionych udało się z różnych źródeł odzyskać także pojedyncze klipy, zawierające od kilku do kilkunastu sekund materiału. Jedyne odcinki, do których nie zachował się żaden materiał to Marco Polo, Mission to the Unknown oraz The Massacre of St Bartholomew’s Eve. Poniższa tabela przedstawia listę odzyskanych fragmentów wraz z ich źródłem i formatem[1][15]. W poniższej tabeli podano jedynie te klipy, które odnaleziono do niezachowanych części odcinków. Odcinki w całości zaginione zostały zaznaczone na turkusowo .
Doktor | Sezon | Nr | Odcinek | Liczba części | Odzyskane | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nr części | Czas (mm:ss) | Format | Źródło | Pochodzenie | Łącznie (mm:ss) | |||||
pierwszy Doktor | 1 | 008 | The Reign of Terror | 6 | 4 | 00:10 | 8mm | osoba prywatna | Australia | 00:21 |
5 | 00:11 | |||||||||
3 | 018 | Galaxy 4 | 4 | 1 | 00:10 | 8mm | osoba prywatna | Australia | 06:03 | |
05:23 | 16 mm (telerecording) | prywatny kolekcjoner | Wielka Brytania | |||||||
00:30 | BBC; Wyemitowane w programie Whose Doctor Who, 3 kwietnia 1977 | |||||||||
020 | The Myth Makers | 4 | 1 | 00:21 | 8mm | osoba prywatna | Australia | 00:56 | ||
2 | 00:20 | |||||||||
4 | 00:15 | |||||||||
021 | The Daleks’ Master Plan | 12 | 1 | 01:43 | 35 mm (insert) | BBC; Przechowywane przez BBC Film Library | Wielka Brytania | 04:19 | ||
3 | 01:38 | 16 mm (telerecording) | BBC; Wyemitowane w programie Blue Peter, 25 października 1971 | |||||||
4 | 00:58 | BBC; Wyemitowane w programie Blue Peter, 5 listopada 1973 | ||||||||
026 | The Savages | 4 | 3 | 00:03 | 8mm | osoba prywatna | Australia | 00:44 | ||
4 | 00:41 | |||||||||
4 | 028 | The Smugglers | 4 | 1 | 00:23 | 16 mm (telerecording) | Archiwum narodowe | Australia | 00:47 | |
3 | 00:24 | |||||||||
4 | 00:03 | |||||||||
029 | The Tenth Planet | 4 | 4 | 00:51 | 8mm | osoba prywatna | Australia | 01:18 | ||
00:27 | 16 mm (telerecording) | BBC; Wyemitowane w programie Blue Peter, 5 listopada 1973 | Wielka Brytania | |||||||
Łącznie | 7 odcinków | 14 minut 28 sekund | ||||||||
drugi Doktor | 4 | 030 | The Power of the Daleks | 6 | 1 | 00:35 | 8mm | osoba prywatna | Australia | 02:53 |
00:19 | 16 mm (telerecording) | BBC; Wyemitowane jako część zwiastuna serialu na BBC1, 5 listopada 1966 | Wielka Brytania | |||||||
2 | 00:24 | 8mm | osoba prywatna | Australia | ||||||
4 | 00:10 | 16 mm (telerecording) | ABC; Wyemitowane w programie Perspectives:C for Computer, 29 maja 1974 | Australia | ||||||
00:21 | 16 mm (insert) | BBC; Wyemitowane w programie Tomorrow’s World[16] | Wielka Brytania | |||||||
5 | 00:18 | 16 mm (telerecording) | ABC; Wyemitowane w programie Perspectives:C for Computer, 29 maja 1974 | Australia | ||||||
00:40 | 16 mm film | BBC; Wyemitowane w programie Whicker’s World, 27 stycznia 1968 | Wielka Brytania | |||||||
6 | 00:06 | 16 mm film | BBC; Wyemitowane w programie Tom Tom, 26 listopada 1968 | Wielka Brytania | ||||||
031 | The Highlanders | 4 | 1 | 00:13 | 16 mm (telerecording) | Archiwum narodowe | Australia | 00:13 | ||
032 | The Underwater Menace | 4 | 1 | 00:14 | 16 mm (telerecording) | Archiwum narodowe | Australia | 00:17 | ||
4 | 00:03 | |||||||||
034 | The Macra Terror | 4 | 2 | 00:26 | 16 mm (telerecording) | Archiwum narodowe | Australia | 01:20 | ||
3 | 00:02 | |||||||||
00:52 | 8mm | osoba prywatna | ||||||||
035 | The Faceless Ones | 6 | 2 | 00:03 | 8mm | osoba prywatna | Australia | 00:03 | ||
036 | The Evil of the Daleks | 7 | 7 | 00:03 | 16 mm film | prywatny kolekcjoner | Wielka Brytania | 00:03 | ||
5 | 038 | The Abominable Snowmen | 6 | 4 | 00:08 | 16 mm film | BBC; Wyemitowane w programie Late Night Line-Up, 25 listopada 1967 | Wielka Brytania | 00:08 | |
042 | Fury from the Deep | 6 | 1 | 00:19 | 16 mm (telerecording) | BBC; Wyemitowane jako część odcinka The War Games, 21 czerwca 1969 | Wielka Brytania | 02:15 | ||
2 | 00:54 | Archiwum narodowe | Australia | |||||||
4 | 00:31 | |||||||||
5 | 00:31 | |||||||||
043 | The Wheel in Space | 6 | 1 | 00:04 | 16 mm (telerecording) | BBC; Wyemitowane jako część odcinka The War Games, 21 czerwca 1969 | Wielka Brytania | 00:13 | ||
4 | 00:03 | Archiwum narodowe | Australia | |||||||
5 | 00:06 | prywatny kolekcjoner | Nowa Zelandia | |||||||
6 | 049 | The Space Pirates | 6 | 1 | 01:05 | 35 mm (insert) | BBC; Przechowywane przez BBC Film Library | Wielka Brytania | 01:05 | |
Łącznie | 10 odcinków | 8 minut 30 sekund | ||||||||
Doktorzy łącznie | 17 odcinków | 22 minut 58 sekund |
Rekonstruowanie odcinków
[edytuj | edytuj kod]Do większości odcinków istnieje dokumentacja zdjęciowa, głównie za sprawą fotografa Johna Cury, który był zatrudniony w BBC do dokumentowania produkcji wielu najpopularniejszych programów telewizyjnych w latach 50 i 60[5]. Dokumentacja ta wykorzystywana jest do rekonstrukcji zaginionych odcinków serialu, zarówno przez BBC, jak i przez fanów. Amatorskie rekonstrukcje robione przez fanów są tolerowane przez BBC, jako że nie są tworzone dla zysku i w rzeczywistości przyczyniły się one do zwiększenia popularności serialu[17].
W BBC trwają prace nad dalszym rekonstruowaniem odcinków – postanowiono odtworzyć zachowane materiały na tyle, jak dalece jest to możliwe. Na początku lat 90. BBC udostępniło nagrania dźwięku do brakujących odcinków na kasetach, a później także na płytach kompaktowych. Oficjalne rekonstrukcje odcinków były również udostępniane przez BBC na VHS, płytach CD, później również na DVD.
Odcinki animowane
[edytuj | edytuj kod]W kilku przypadkach, by skompletować odcinki, w których brakowało jedynie pojedynczych części, producenci zdecydowali się na zlecenie stworzenia czarno-białych animacji do wydania na DVD. W wyniku współpracy ze studiem animacji Cosgrove Hall zrekonstruowana została pierwsza i czwarta część odcinka The Invasion (1968), któremu nadano formę animowaną – do zrekonstruowania użyto odzyskanych ścieżek dźwiękowych i notatek dotyczących produkcji oryginalnych części[5]. Całość odcinka (łącznie z zachowanymi, odświeżonymi nagraniami pozostałych części) wydano na DVD 6 listopada 2006 roku[18]. Na tej samej zasadzie utworzono animowane wersje do innych zaginionych odcinków[19][20][21][22]. W czerwcu 2011 roku 2 Entertain ogłosiło, że została zlecona animowana rekonstrukcja części czwartej i piątej odcinka The Reign of Terror[23]. Za rekonstrukcję odpowiada Big Finnish[23] i firma Planet 55[24]. Firma Planet 55 została także zatrudniona do wykonania animowanej rekonstrukcji 4. części odcinka The Tenth Planet[25][26], oraz 1. i 3. części odcinka The Moonbase[27][28][29]. W lutym 2013 roku BBC Worldwide ogłosiło, że 2. i 3. część odcinka The Ice Warriors zostanie zanimowana przez Qurios Entertainment na potrzeby wydania odcinka na DVD[30].
We wrześniu 2016 roku ogłoszono, że zostaną zanimowane wszystkie części zaginionego odcinka The Power of the Daleks i zostaną one udostępnione do ściągnięcia za pośrednictwem BBC Store w dniu 5 listopada 2016 roku, dokładnie w 50. rocznicę wyemitowania tego odcinka w telewizji. Wydanie DVD pojawiło się na rynku 21 listopada 2016 roku[31].
4 grudnia 2018 roku ogłoszono, że wszystkie części zaginionego w całości odcinka The Macra Terror zostały odtworzone w wersji animowanej i wydane na DVD i Blu-ray 18 marca 2019 roku[32][33][34].
Powstała także w pełni kolorowa rekonstrukcja wszystkich części odcinka The Faceless Ones, która została wydana 16 marca 2020 na Blu-ray i DVD[35]. W zestawie wydano także odświeżone wersje odcinków 1 i 3, których oryginalna forma zachowała się do czasów współczesnych[36]. Zapowiedziana została także rekonstrukcja wszystkich części odcinka Fury from the Deep, która będzie miała swoją premierę w 2020 roku[37].
Doktor | Seria | Nr | Tytuł | Liczba części | Animator | Wydanie DVD Region 2 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Ogółem | Animowanych | ||||||
pierwszy Doktor | 1 | 008 | The Reign of Terror | 6 | 2 (4,5) | Big Finish/Planet 55 | 28 stycznia 2013[19] |
4 | 029 | The Tenth Planet | 4 | 1 (4) | Planet 55 | 14 października 2013[21] | |
drugi Doktor | 030 | The Power of the Daleks | 6 | 6 | BBC Studios | 21 listopada 2016[31] | |
033 | The Moonbase | 4 | 2 (1,3) | Planet 55 | 20 stycznia 2014[38] | ||
034 | The Macra Terror | 4 | 4 | BBC Studios | 18 marca 2019[32] | ||
035 | The Faceless Ones | 6 | 6 | 16 marca 2020[35][36] | |||
5 | 039 | The Ice Warriors | 6 | 2 (2,3) | Qurios Entertainment | 26 sierpnia 2013[22] | |
042 | Fury from the Deep | 6 | 6 | 14 września 2020[39][37] | |||
6 | 046 | The Invasion | 8 | 2 (1,4) | Cosgrove Hall | 6 listopada 2006[18] |
Remake
[edytuj | edytuj kod]Zaginiony odcinek Mission to the Unknown z trzeciego sezonu Doktora Who został zrekonstruowany przez zespół studentów, absolwentów i pracowników uniwersytetu Centralnego Lancashire w formie live action[40]. Zrekonstruowany odcinek miał swoją premierę 9 października 2019 roku na oficjalnym kanale Doktora Who w serwisie Youtube[40]. Głosu Dalekom użycza Nicholas Briggs, który udziela go także w odcinkach emitowanych od 2005 roku; w rekonstrukcji występuje także Peter Purves, który wcielał się w towarzysza pierwszego Doktora Stevena Taylora[40]. Oprócz odcinka, tego samego dnia opublikowany został odcinek dokumentalny opisujący kulisy powstania rekonstrukcji[40].
Lost in Time
[edytuj | edytuj kod]1 listopada 2004 roku BBC wydało 3-płytowy zestaw DVD zatytułowany Doctor Who – Lost in Time[41]. Kolekcja ta zawiera zachowane odcinki i klipy z niekompletnych lub całkowicie zaginionych historii Doktora Who. W momencie publikacji tego zestawu zaginionych było 108 odcinków (od 2004 roku udało się odnaleźć 11 odcinków oraz kilka innych pojedynczych klipów).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Richard Molesworth: BBC Archive Holdings. 1998. [dostęp 2016-05-13]. (ang.).
- ↑ BBC Classic Series – lista zaginionych odcinków. BBC. [dostęp 2016-05-13]. (ang.).
- ↑ a b c William Martin: ‘Doctor Who’ classic missing Second Doctor episodes revealed. cultbox.co.uk, 2013-10-10. [dostęp 2016-05-13]. (ang.).
- ↑ David Smith: Revealed: what the Avengers were really avenging. The Observer, 2 października 2005. [dostęp 2016-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-27)].
- ↑ a b c ‘Doctor Who’: Restoring and Reconstructing Missing Episodes. bbc.co.uk. [dostęp 2016-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-29)].
- ↑ Doctor Who story number 28. everything2.com. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ Blue Peter – Missing Doctor Who tapes. BBC, kwiecień 2006. [dostęp 2016-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-07)].
- ↑ a b Patrick Mulkern: The hunt for the lost classics of Doctor Who. Radio Times, 2012-12-08. [dostęp 2016-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-31)].
- ↑ Patrick Mulkern: RT’s checklist of missing Doctor Who episodes. Radio Times, 2012-12-08. [dostęp 2016-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-31)].
- ↑ Moments in Time: The Lion rediscovered. doctorwhonews.net, 2015-01-03. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ a b Doctor Who: two long-lost episodes uncovered. radiotimes.com, 2011-12-11. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ BBC finds missing Dalek episode. BBC. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ The Fourth Dimension. BBC. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ a b Christopher Allen: Two „Missing” Doctor Who Adventures Found. BBC, 2013-10-11. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ Steve Phillips: Introduction. The Doctor Who Clips List. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
- ↑ Power partially returns. BBC, 2005-09-21. [dostęp 2016-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-03-13)]. (ang.).
- ↑ John Scott Lewiński: Fans Reconstruct Doctor Who‘s Trashed Past. wired.com, 2008-09-29. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ a b Doctor Who – The Invasion (2 Disc Set). Amazon. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ a b Doctor Who: The Reign of Terror. amazon.co.uk. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ The Reign of Terror – animation update. doctorwhonews.net, 2011-06-21. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ a b Doctor Who – The Tenth Planet. amazon.co.uk. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ a b Doctor Who: The Ice Warriors. Amazon. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ a b The Reign of Terror episodes to be animated. Doctor Who News. [dostęp 2016-06-25]. (ang.).
- ↑ EXCLUSIVE REIGN OF TERROR ANIMATION VIDEO CLIPS. doctorwho.tv, 2013-01-23. [dostęp 2016-06-25]. (ang.).
- ↑ Classic Doctor Who to be animated for DVD release. BBC Worldwide, 2013-02-16. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ Adam Kirk: Australian fans preview animated The Tenth Planet. Doctor Who news, 2013-02-24. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ Chuck Foster: DVD Update: Cybermen ‘invade’ Autumn. Doctor Who news, 2013-05-02. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ Chuck Foster: DVD Update. Doctor Who news, 2013-08-30. [dostęp 2016-06-25]. (ang.).
- ↑ Chuck Foster: DVD: UK Autumn Schedule. Doctor Who news, 2013-08-18. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ The Ice Warriors animated for DVD – exclusive first look. BBC Worldwide, 2013-02-28. [dostęp 2016-06-25]. (ang.).
- ↑ a b Huw Fullerton: „Lost” Doctor Who episode to be remade. Radio Times, 2016-09-07. [dostęp 2016-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-29)].
- ↑ a b Doctor Who – The Macra Terror. amazon.co.uk. [dostęp 2019-03-18].
- ↑ Christel Dee: Brand new animation of missing Doctor Who serial The Macra Terror to be released on DVD and Blu-ray. doctorwho.tv, 2018-12-04. [dostęp 2018-12-30]. (ang.).
- ↑ Doctor Who’s lost story ‘The Macra Terror’ is being recreated as an animation. Digitalspy, 2018-12-05. [dostęp 2018-12-30]. (ang.).
- ↑ a b MORGAN JEFFERY: Doctor Who’s ‘lost’ animated story ‘The Faceless Ones’ gets confirmed release date. Digital Spy, 2020-02-08. [dostęp 2020-04-30]. (ang.).
- ↑ a b Doctor Who – The Faceless Ones. Amazon. [dostęp 2020-04-30]. (ang.).
- ↑ a b Thomas Ling: New Doctor Who animation to revive classic Patrick Troughton story Fury from the Deep. Radio Times, 2019-10-28. [dostęp 2020-04-30]. (ang.).
- ↑ Doctor Who – The Moonbase. amazon.co.uk. [dostęp 2016-06-25].
- ↑ Doctor Who - Fury From The Deep. Amazon. [dostęp 2021-01-09]. (ang.).
- ↑ a b c d Thomas Ling: Doctor Who lost Dalek episode has been recreated and will be released after 54 years. Radio Times, 2019-10-02. [dostęp 2020-04-30]. (ang.).
- ↑ Doctor Who – Lost in Time DVD 1963. Amazon. [dostęp 2016-08-12]. (ang.).