Woskownica

Woskownica
	; Woskownica europejska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	woskownicowate
Rodzaj	woskownica
	Nazwa systematyczna
	Myrica L.; Sp. Pl. 1024. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Myrica gale L.
Synonimy
	Angeia Tidestrom; Gale Duhamel du Monceau; Myrica Bubani;
	Angeia Tidestrom; Gale Duhamel du Monceau; Myrica Bubani;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Woskownica^[a] (Myrica L.) – rodzaj roślin należący do rodziny woskownicowatych (Myricaceae). W zależności od ujęcia systematycznego należą tu tylko dwa gatunki^[4]^[2] albo ok. 55^[5]. W wąskim ujęciu należy tu tylko woskownica europejska M. gale występująca w Ameryce Północnej, północnej Europie i północno-wschodniej Azji oraz Myrica hartwegii – endemit Kalifornii^[6]. Zasięg rodzaju w szerokim ujęciu obejmuje różne kontynenty z wyjątkiem Antarktydy i Australii, ale jest bardzo porozrywany i zwykle brak tych roślin na rozległych obszarach lądowych wewnątrz kontynentów o klimacie ciepłym^[2]^[7]. W Polsce spotykana jest w naturze tylko woskownica europejska^[8]. Myrica faya uznana została za jeden ze 100 najbardziej inwazyjnych gatunków na świecie^[9].

Woskownica europejska stosowana była w piwowarstwie do aromatyzowania i zwiększenia pienienia się piwa. Była też wykorzystywana jako repelent, roślina barwierska, w garbarstwie i do celów leczniczych^[4].

Z pozostałych gatunków część dostarcza jadalnych owoców (M. esculenta, M. rubra)^[4]. Wosk znajdujący się na owocach M. cerifera i M. pensylvanica był pozyskiwany po ich wygotowaniu i służył do wyrobu świec i mydeł^[4]^[10].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny woskownicowate z rzędu bukowców^[2]. Rodzaj spokrewniony jest najbliżej z rodzajem komptonia Comptonia, który czasem zresztą jest tu włączany^[5]. Niektóre analizy molekularne wskazują na to, że grupą siostrzaną Comptonia są tylko dwa gatunki z rodzaju Myrica – te które są tu zaliczane w jego wąskim ujęciu – woskownica europejska M. gale i M. hartwegii^[6]. Pozostałe gatunki w konsekwencji przenoszone są rodzaju Morella^[2]^[4].

Wykaz gatunków w wąskim ujęciu systematycznym^[4]

Myrica gale L. – woskownica europejska
Myrica hartwegii S.Watson

Wykaz gatunków w szerokim ujęciu^[11]

Myrica adenophora Hance
Myrica arborea Hutch.
Myrica brevifolia E.Mey. ex C.DC.
Myrica cacuminis Britton & P.Wilson
Myrica californica Cham.
Myrica caroliniensis Mill.
Myrica cerifera L.
Myrica chevalieri (Parra-Os.) Christenh. & Byng
Myrica chimanimaniana (Verdc. & Polhill) Christenh. & Byng
Myrica cordifolia L.
Myrica dentulata Baill.
Myrica esculenta Buch.-Ham. ex D.Don
Myrica faya Aiton
Myrica funckii A.Chev.
Myrica gale L. – woskownica europejska
Myrica goetzei Engl.
Myrica hartwegii S.Watson
Myrica holdridgeana Lundell
Myrica humilis Cham.
Myrica inodora W.Bartram
Myrica integra (A.Chev.) Killick
Myrica integrifolia Roxb.
Myrica interrupta Benth.
Myrica javanica Blume
Myrica kandtiana Engl.
Myrica kilimandscharica Engl.
Myrica kraussiana Buchinger
Myrica lindeniana C.DC.
Myrica meyeri-johannis Engl.
Myrica microbracteata Weim.
Myrica mildbraedii Engl.
Myrica nana A.Chev.
Myrica parvifolia Benth.
Myrica pavonis C.DC.
Myrica pensylvanica Mirb. – woskownica pensylwańska
Myrica phanerodonta Standl.
Myrica picardae Krug & Urb.
Myrica pilulifera Rendle
Myrica pringlei Greenm.
Myrica pubescens Humb. & Bonpl. ex Willd.
Myrica punctata Griseb.
Myrica quercifolia L.
Myrica rotundata Steyerm. & Maguire
Myrica rubra (Lour.) Siebold & Zucc.
Myrica salicifolia Hochst. ex A.Rich.
Myrica serrata Lam.
Myrica shaferi Urb. & Britton
Myrica singularis Parra-Os.
Myrica spathulata Mirb.

Uwagi

↑ Nazwa woskownica potocznie, zwłaszcza w kwiaciarstwie i ogrodnictwie, stosowana jest także w odniesieniu do roślin z rodzaju hoja.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-05-02] (ang.).
↑ ^a ^b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-09].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 609, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 278-279. ISBN 978-1-84246-634-6.
↑ ^a ^b Valérie Huguet, Manolo Gouy, Philippe Normand, Jeff F. Zimpfer, Maria P. Fernandez. Molecular phylogeny of Myricaceae: a reexamination of host–symbiont specificity. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 34, 3, s. 557-568, 2005. DOI: 10.1016/j.ympev.2004.11.018.
↑ Myrica Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-05-02].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 119, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ LoweL. S. LoweL. i inni, 100 of the World’s Worst Invasive Alien Species A selection from the Global Invasive Species Database., The Invasive Species Specialist Group (ISSG) a specialist group of the Species Survival Commission (SSC) of the World Conservation Union (IUCN), 2004, s. 6 [dostęp 2024-11-18] .
↑ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 127. ISBN 0-333-73003-8.
↑ Myrica L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-02].

[nazwa-4] Nazwa woskownica potocznie, zwłaszcza w kwiaciarstwie i ogrodnictwie, stosowana jest także w odniesieniu do roślin z rodzaju hoja.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-05-02] (ang.).

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-09].

[mabb-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 609, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[maarten-6] Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 278-279. ISBN 978-1-84246-634-6.

[huguet-7] Valérie Huguet, Manolo Gouy, Philippe Normand, Jeff F. Zimpfer, Maria P. Fernandez. Molecular phylogeny of Myricaceae: a reexamination of host–symbiont specificity. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 34, 3, s. 557-568, 2005. DOI: 10.1016/j.ympev.2004.11.018.

[china-8] Myrica Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-05-02].

[checklist-9] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 119, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[100IUCN-10] LoweL. S. LoweL. i inni, 100 of the World’s Worst Invasive Alien Species A selection from the Global Invasive Species Database., The Invasive Species Specialist Group (ISSG) a specialist group of the Species Survival Commission (SSC) of the World Conservation Union (IUCN), 2004, s. 6 [dostęp 2024-11-18] .

[philips-11] Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 127. ISBN 0-333-73003-8.

[powo-12] Myrica L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-02].

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]