Wolatuszka czarno-biała

Wolatuszka czarno-biała
	Pseudochirulus herbertensis
	(Collett, 1884)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	ssaki niższe
Nadrząd	torbacze
Rząd	dwuprzodozębowce
Rodzina	pseudopałankowate
Podrodzina	pseudopałanki
Rodzaj	wolatuszka
Gatunek	wolatuszka czarno-biała
Synonimy
	Phalangista herbertensis Collett, 1884; Pseudochirus mongan De Vis, 1887; Pseudochirus herbertensis var. colletti Waite, 1899;
	Phalangista herbertensis Collett, 1884; Pseudochirus mongan De Vis, 1887; Pseudochirus herbertensis var. colletti Waite, 1899;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wolatuszka czarno-biała^[5] (Pseudochirulus herbertensis) – gatunek ssaka z podrodziny pseudopałanek (Pseudocheirinae) w obrębie rodziny pseudopałankowatych (Pseudocheiridae). Zazwyczaj zamieszkuje lasy deszczowe.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1884 roku norweski zoolog Robert Collett nadając mu nazwę Phalangista herbertensis^[1]. Miejsce typowe to około 25 km na zachód od Cardwell (w oryginale opisano jako Herbert Vale^[1]), północny Queensland, Australia^[6]^[7]^[8]^[9]. Okazy typowe (syntypy) to oprawiona skóra z czaszką i niekompletnym szkieletem dorosłego samca (sygnatura NHMO 684) zebrany w listopadzie 1882 roku przez norweskiego przyrodnika Carla Lumholtza oraz oprawiona skóra wraz z czaszką dorosłej samicy (sygnatura NHMO 685) zebrany w 25 grudnia 1882 roku również przez Carla Lumholtza; oba syntypy pochodzą z kolekcji Naturhistorisk museum, przy Uniwersytecie w Oslo^[10].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[8].

Etymologia

Pseudochirulus: rodzaj Pseudochirus Ogilby, 1837 (pseudopałanka); łac. przyrostek zdrabniający -ulus^[11].
herbertensis: Herbert Vale (tj. Cardwell), Queensland, Australia^[1].

Zasięg występowania

Wolatuszka czarno-biała występuje w północno-wschodniej Australii, w północnym Queensland od Kurandy na południe do Ingham^[12]^[8].

Wygląd

Długość ciała 30–40 cm, długość ogona 34–47 cm; masa ciała 0,75–1,5 kg^[12]^[13]. Sierść czarna, z białym brzuchem, piersią i ramionami. Młode są płowe, paskowane na głowie i przedniej części ciała. Długość ogona 29–47 cm.

Tryb życia

Nocny tryb życia. Aktywność rozpoczynają od wyczyszczenia sobie sierści, następnie zaczynają szukać pożywienia. Dzień spędzają w gniazdach zbudowanych głównie z kory drzewnej. Żywią się głównie liśćmi, zwłaszcza liśćmi rośliny Alphitonia petriei.

Rozmnażanie

Rozmnażają się 2 razy w roku – wczesną zimą i latem. Samica rodzi 1-3, zazwyczaj 2 młode, którymi opiekuje się przez 3-4 miesiące. Pierwsze tygodnie życia młode spędzają w matczynej torbie, opuszczają ją prawdopodobnie po 70 dniach. Na wolności zwierzęta żyją zazwyczaj ok. 3 lat, najstarszy osobnik w niewoli dożył 6 roku życia.

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern ‘najmniejszej troski’)^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e R. Collett. On some apparently new marsupials from Queensland. „Proceedings of the Zoological Society of London”. For the year 1884, s. 383, 1884. (ang.).
↑ Ch.W. De Vis. On new or rare vertebrates from the Herbert River, north Queensland. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. Second series. 1, s. 1130, 1877. (ang.).
↑ E.R. Waite. Description of a ring-tailed opossum, regarded as a variety of Pseudochirus herbertensis, Collett. „Records of the Australian Museum”. 3, s. 92, 1897–1900. (ang.).
↑ ^a ^b S.S. Burnett S.S., J.J. Winter J.J., Pseudochirulus herbertensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-10] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 13. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ S.M. Jackson & C.P. Groves: Taxonomy of Australian Mammals. Clayton South: CSIRO Publishing, 2015, s. 119. ISBN 978-1-486-30012-9. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Pseudochirulus herbertensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-08-04].
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 84. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Pseudochirulus herbertensis (Collett, 1884). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-04]. (ang.).
↑ Ø. Wiig & L. Bachmann. The mammal type specimens at the Natural History Museum, University of Oslo, Norway. „Zootaxa”. 3736 (5), s. 592, 2013. DOI: 10.11646/zootaxa.3736.5.9. (ang.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 246, OCLC 637083062 (ang.).
↑ ^a ^b S. Jackson: Family Pseudocheiridae (Ring-tailed Possums and Greater Gliders). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 524. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 57. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

Bibliografia

Pseudochirulus herbertensis. Animal Diversity Web. [dostęp 2010-09-28]. (ang.).

[Collett-1] R. Collett. On some apparently new marsupials from Queensland. „Proceedings of the Zoological Society of London”. For the year 1884, s. 383, 1884. (ang.).

[Vis-2] Ch.W. De Vis. On new or rare vertebrates from the Herbert River, north Queensland. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. Second series. 1, s. 1130, 1877. (ang.).

[Waite-3] E.R. Waite. Description of a ring-tailed opossum, regarded as a variety of Pseudochirus herbertensis, Collett. „Records of the Australian Museum”. 3, s. 92, 1897–1900. (ang.).

[iucn-4] S.S. Burnett S.S., J.J. Winter J.J., Pseudochirulus herbertensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-10] (ang.).

[Cichocki&inni-5] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 13. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[jac&gro-6] S.M. Jackson & C.P. Groves: Taxonomy of Australian Mammals. Clayton South: CSIRO Publishing, 2015, s. 119. ISBN 978-1-486-30012-9. (ang.).

[msw-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Pseudochirulus herbertensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-08-04].

[icmw-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 84. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[mdd-9] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Pseudochirulus herbertensis (Collett, 1884). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-04]. (ang.).

[wiig&bach-10] Ø. Wiig & L. Bachmann. The mammal type specimens at the Natural History Museum, University of Oslo, Norway. „Zootaxa”. 3736 (5), s. 592, 2013. DOI: 10.11646/zootaxa.3736.5.9. (ang.).

[jae-11] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 246, OCLC 637083062 (ang.).

[Jackson-12] S. Jackson: Family Pseudocheiridae (Ring-tailed Possums and Greater Gliders). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 524. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[amw-13] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 57. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]