Województwo dorpackie

Województwo dorpackie
	1598–1620
	Herb
Państwo	I Rzeczpospolita
Prowincja	Inflanty
Data powstania	1598
Siedziba wojewody	Dorpat
Wojewoda	zobacz: wojewodowie dorpaccy
Siedziba sejmiku	Wenden
Powierzchnia	ok. 9 000 km²
Liczba reprezentantów
Liczba senatorów	2
	Położenie na mapie Rzeczypospolitej;

Województwo dorpackie (derpskie) – województwo I Rzeczypospolitej, wchodzące w skład Inflant.

Utworzone zostało w 1598^[1] za Zygmunta III Wazy po przekształceniu jednej z trzech prezydencji (prezydiów), utworzonych po rozejmie w Jamie Zapolskim w 1582 r.^[2] jako jedno z trzech województw inflanckich (obok województwa wendeńskiego i parnawskiego). Stolicą województwa było miasto Dorpat (obecnie Tartu). Po 1621 r. województwo faktycznie przestało istnieć w wyniku zajęcia Inflant przez Szwecję, choć formalnie zostało zlikwidowane dopiero po pokoju w Oliwie w 1660 r.

Tytuł wojewody dorpackiego, podobnie jak fikcyjne tytuły ziemskie nieistniejącego już wtedy województwa dorpackiego, utrzymały się do końca Rzeczypospolitej Obojga Narodów (zob. urzędy fikcyjne).

Województwo dorpackie było najdalej na północ wysuniętym województwem I Rzeczypospolitej.

Wojewodowie dorpaccy^[3]

1600–1602 Marcin Kurcz
1614–1617 Teodor Dadźbog Karnkowski
1617–1626 Mikołaj Kiszka
1627–1634 Kasper Denhoff
1634–1640 Gothard Jan Tyzenhauz
1641–1651 Andrzej Leszczyński
1651 Enoch Kolenda, zrezygnował
1651–1654 Teodor Denhoff
1654 Zygmunt Opacki (zm. 1654)
1654?–1657 Aleksander Ludwik Wolff, zrezygnował
1657–1658 Zygmunt Wybranowski
1658–1670 Przecław Leszczyński

Kasztelanowie dorpaccy (derpscy)^[4]

1599–1611 Maciej Leniek (1545–1609)
1612–1620 Bertrand Holzschuher (zm. 1625)
1620–1621 Jan Korsak Hołubicki
1621–1627 Aleksander Mosalski (zm. 1643) – urząd tytularny
ok. 1633–1638 Tomasz Grochowski (zm. 1638) – urząd tytularny
1638–1643 Piotr Rudomina-Dusiacki (zm. 1649) – urząd tytularny
1644–1646 Henryk Denhoff (1585–1659) – urząd tytularny
1648 Mikołaj Ossoliński (zm. 1650) – urząd tytularny, nie przyjął go
1650–1652 Tomasz Kossakowski – urząd tytularny
1653–1656 Wilhelm Holzschuher – urząd tytularny
1660–po 1664 Aleksander Maksymilian Niemira – urząd tytularny

Województwo dzieliło się na 5 starostw:

Starostwo dorpackie
Starostwo Oberpahlen (obecnie Põltsamaa)
Starostwo Lais (obecnie Laiuse)
Starostwo Kirrumpah (obecnie Kirumpää)
Starostwo Neuhausen (obecnie Vastseliina)

Przypisy

↑ Volumina Legum T. II s. 377
↑ Volumina Legum T. II s. 220
↑ Urzędnicy Inflanccy XVI-XVIII wiek. Spisy, Kórnik 1994, s. 54–55.
↑ Urzędnicy Inflanccy XVI-XVIII wiek. Spisy, Kórnik 1994, s.44-45

[1] Volumina Legum T. II s. 377

[2] Volumina Legum T. II s. 220

[3] Urzędnicy Inflanccy XVI-XVIII wiek. Spisy, Kórnik 1994, s. 54–55.

[4] Urzędnicy Inflanccy XVI-XVIII wiek. Spisy, Kórnik 1994, s.44-45

[1]

[2]

[3]

[4]