Wojciech Stamm
Data i miejsce urodzenia |
15 grudnia 1965 |
---|---|
Zawód, zajęcie |
pisarz, scenarzysta, performer, dziennikarz, radiowiec, reżyser teatralny, kurator wystaw artystycznych[1] |
Wojciech Stamm (ur. 15 grudnia 1965 w Gdańsku) – poeta, prozaik, dramaturg, reżyser teatralny, performer, dziennikarz, uczestnik działań Formacji Totart, związany z brulionem i jego telewizyjnymi emanacjami Dzyndzylyndzy i AlternaTiVi. Współzałożyciel i spiritus movens projektów Babcia Zosia, Ciocia Leosia i Dziadek Stanisław. Współzałożyciel Stowarzyszenia Nieudaczników Polskich w Berlinie, współtwórca grupy „bundesstrasse 1", wydającej w latach 1992–1998 kwartalnik literacki b1. Działał pod pseudonimem Lopez Mausere[2]. Nominowany do Nagrody Literackiej Nike 2009 za powieść Czarna matka[3].
Absolwent III Liceum Ogólnokształcącego im. Bohaterów Westerplatte w Gdańsku[4].
Poezja
[edytuj | edytuj kod]Debiutował w 1987 arkuszem poetyckim: AIDS – szwedzki obóz koncentracyjny, falowce na Oruni albo in flagranti w domu Laskowskiego lepiąc domek/bombę, wydanym z inicjatywy Pawła Konnaka w wydawnictwie „Zlew Polski” z rysunkami Pawła „Paulusa” Mazura, w liczbie czterdziestu egzemplarzy. W 1995 ukazał się w bibliotece brulionu tomik pod tytułem: Aids albo szwedzki obóz koncentracyjny. W 1997 ukazał się w bibliotece nieregularnika „Kolano” zbiorek pod tytułem Menu.
Jego teksty publikowano również w „b1”, „Homku”, „Kolanie”, „Metafizyce Społecznej” i „Tygodniku Literackim”, a także w antologiach Xerofeeria, Overground, Macie swoich poetów i Napisane w Niemczech.
Dramat
[edytuj | edytuj kod]- Pierwsze próby inscenizacyjne w 1982 w Polskim Związku Głuchoniemych w Gdańsku Wrzeszczu – inscenizuje wybrane motywy z mitów greckich.
- 1998 – Prapremiera „Babci Zosi” w teatrze „Ballhaus” na Kreuzbergu. W roli głównej Krzysztof „Leon” Dziemaszkiewicz oraz Leszek Oświęcimski, Andrzej Fikus, Roman Lipski i Wojciech Stamm.
- 1999 – Inscenizacja „Cioci Leosi” na deskach teatru „theater am Ufer”. Obsada: Beata Zagożdżon, Andrzej Fikus, Andrea Zingler, Piotr Czajkowski, Adam Gusowski i Magdalena Gnatowska.
- 2000 – W wydawnictwie „Lampa i iskra boża” ukazał się zbiorek Dramatyczne pomysły Lopeza Mausere.
- 2003 – Na scenie „Klubu Polskich Nieudaczników” powstał Dziadek Stanisław, kreacja grupy: Andrzej Fikus, Magdalena Gnatowska, Adam Gusowski, Noam Braslavsky i Wojciech Stamm.
Proza
[edytuj | edytuj kod]W 2008 wydał powieść Czarna matka, w 2010 powieść kryminalną Doktor Jeremias (wspólnie z Sebastianem Koperskim), w 2014 zbiór tekstów Pieśni i dramaty patriotyczne i osobiste.
Film i działalność w mediach
[edytuj | edytuj kod]- 1992–1997 autor i aktor cyklu programów „Dzyndzlyndzy”, produkowanego przez członków Totartu, a konkretnie przez grupę poetycką Zlali Mi Się Do Środka i fundację brulionu dla Telewizji Polskiej.
- 1995–1996 scenarzysta cyklu AlternaTiVi; dwa odcinki: „Rodzice Grupy Poetyckiej” i „O tym jak ludzie umierają”.
- od 1993 współpraca z rozgłośnią radiową RBB (Rundfunk Berlin Brandenburg) w Berlinie; między innymi od
- 1997 cykl satyryczno-literacki „Gauloises Golana”, a także realizacja innych formatów radiowych.
- 2002 współpraca przy realizacji filmu telewizyjnego „Wurstmenschen”, produkcji SFB w reżyserii Volkmara Umlaufta.
- od 2005 współpraca z formacją radiowo-performerską „gutbaj poznań” na antenie studenckiego radia Afera.
Performance i akcje
[edytuj | edytuj kod]Jedną z najgłośniejszych akcji była akcja kopulacji z szufladą biurka przy równoczesnym czytaniu listów od niemieckiej ubezpieczalni do dziadka artysty, który starał się bezskutecznie o odszkodowanie za pracę przymusową w czasach Trzeciej Rzeszy. Akcja ta odbyła się w Galerie der Künste (GdK) w ramach wystawy, której kuratorem była Emma Braslavsky; w wystawie brali udział też Mauricio Cattelan i Ola Levin. Akcja była częścią spektaklu, ale wysublimowana zaistniała w różnych miejscach, jak m.in. Galeria Bielska BWA w Bielsku-Białej 2005. Do licznych akcji Wojciecha Stamma należy zorganizowanie meczu bokserskiego z Jerzym Truszkowskim; performerzy okładali się pięściami w rękawicach pomalowanych w barwy narodowe i improwizując epigramy (2001). „Koncert dla ras niższych, czyli koncert dla psów” odbył się w Schwarzsche Villa w dzielnicy willowej – Steglitz w Berlinie w ramach festiwalu nieudaczników polskich. Artystą grającym, dla jednego psa, był Christian Gunther na instrumentach elektroakustycznych, stworzonych przez siebie (2001). Wraz z Leszkiem Oświęcimskim i Adamem Gusowskim przy asyście Piotra Mordela artysta wdarł się na teren targów książki we Frankfurcie nad Menem, gdzie stowarzyszenie nieudaczników rozłożyło swoje nielegalne stoisko (2000).
Ze względów artystycznych i moralnych Wojciech Stamm podczas wystąpień publicznych nie pokazuje swojej twarzy bez maski.
Działalność translatorska
[edytuj | edytuj kod]- 2002 r. – przetłumaczenie operetki Piękna Helena Jacques’a Offenbacha, zamówionej przez Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej w Gdyni, niewystawionej jednak ze względu na kontrowersje związane z osobą Jarosława Ostaszkiewicza, który udzielał głosu „Big Brotherowi”.
- 2004 r. – przetłumaczenie operetki Franza Lehara Kraina Uśmiechu wespół z Janem Duszyńskim i Jarosławem Ostaszkiewiczem, wystawionej przez Teatr Muzyczny Capitol we Wrocławiu.
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- AIDS albo Szwedzki obóz koncentracyjny – poezja (Kraków, Warszawa: Wydawnictwo Fundacja „brulionu”, 1994)
- Dramatyczne pomysły Lopeza Mausere – zbiór form dramatycznych i prozatorskich (Warszawa: Wydawnictwo Lampa i Iskra Boża, 2000 ISBN 83-86735-59-7)
- Czarna matka – proza (Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 7 lutego 2008 ISBN 978-83-7414-267-0)
- Doktor Jeremias (powieść kryminalna, 2010) – współautor
- Pieśni i dramaty patriotyczne i osobiste (Wydawnictwo Forma, 2014)[5]
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- 2016 – Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury[6]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stamm Wojciech [online], wforma.eu .
- ↑ Mistycy-Literaci-Wariaci: Wojciech Stamm [online], kultura.trojmiasto.pl, 2010 [dostęp 2010-09-23] .
- ↑ Nagroda Nike 2009. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-20].
- ↑ Jan Hlebowicz , Niepokorni z Topolówki. Działalność niezależna młodzieży III LO im. Bohaterów Westerplatte w Gdańsku w latach 1977–1989 [online], s. 56 [dostęp 2023-05-23] (pol.).
- ↑ Pieśni i dramaty patriotyczne i osobiste [online], wforma.eu .
- ↑ Laureaci Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury. gdansk.pl, 2016-06-23. [dostęp 2016-06-23]. (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wspominki
- Działalność akcjonersko-performerska. emmabraslavsky.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-04-03)].
- Czarna Matka