Wojciech Narębski

Wojciech Narębski

Data i miejsce urodzenia	14 kwietnia 1925 Włocławek
Data i miejsce śmierci	27 stycznia 2023 Kraków
profesor nauk geologicznych
Specjalność: geochemia
Alma Mater	Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Doktorat	1957 Akademia Górniczo-Hutnicza
Habilitacja	1965 Uniwersytet Jagielloński
Profesura	1973
Uczelnia	Muzeum Ziemi PAN w Krakowie
Odznaczenia

Mały Wojtek

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	14 kwietnia 1925 Włocławek
Data i miejsce śmierci	27 stycznia 2023 Kraków
Przebieg służby
Lata służby	1942–1947
Siły zbrojne	Związek Wolnych Polaków Polskie Siły Zbrojne
Formacja	2 Korpus Polski
Jednostki	22 Kompania Zaopatrywania Artylerii
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: bitwa o Monte Cassino bitwa o Ankonę bitwa o Bolonię
Późniejsza praca	naukowiec, działacz kombatancki

Wojciech Narębski (ur. 14 kwietnia 1925 we Włocławku, zm. 27 stycznia 2023 w Krakowie) – polski geolog, specjalizujący się w geochemii, naukach mineralogicznych i petrologii wulkanitów i metabazytów, a także wojskowy – podpułkownik Wojska Polskiego, weteran kampanii włoskiej, w tym bitwy o Monte Cassino. Patron Niezależnego Związku Harcerstwa "Czerwony Mak" im. Bohaterów Monte Cassino w Skawinie, posiadał stopień instruktorski harcmistrza.

Życiorys

Był synem Stefana Narębskiego, który w 1928 roku przeniósł się wraz z rodziną z Włocławka do Wilna, gdzie objął stanowisko architekta miejskiego. W 1941 roku Wojciech Narębski za działalność w szeregach Związku Wolnych Polaków został aresztowany przez NKWD i uwięziony na Łukiszkach, a następnie w więzieniu w mieście Gorki.

Po utworzeniu Polskich Sił Zbrojnych trafił jako kierowca ciężarówki do 2 Korpusu, z którym brał udział w kampanii włoskiej, w 22 Kompanii Zaopatrywania Artylerii znanej z tego, że w jej składzie osobowym znajdował się w stopniu szeregowca niedźwiedź syryjski Wojtek. Wojciech Narębski nigdy nie był jego opiekunem, jak się to nieraz mylnie podaje. Nieporozumienie wynikło prawdopodobnie stąd, że w kompanii było, jak mawiano, dwóch Wojtków – „Mały Wojtek”, czyli Wojciech Narębski, oraz „Duży Wojtek”, czyli właściwy miś.

Wojciech Narębski w wojsku uzupełniał edukację, odbył kursy maturalne zakończone tzw. „małą maturą” zdaną w Palestynie w 1943 roku. Maturę uzyskał w 1946 roku w Gimnazjum i Liceum działającym przy 2 Korpusie Polskim (w Alessano i Cawthorne).

W 1947 roku powrócił do Polski. Wraz z rodziną zamieszkał w Toruniu. Wojciech Narębski zatrudnił się jako asystent w Katedrze Mineralogii UMK, a równocześnie podjął studia chemiczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Ukończył je w 1952 roku, specjalizując się w mineralogii, wykładanej przez Marię Kołaczkowską.

W latach 1953–1955 odbywał studia doktorskie w zakresie geochemii na Akademii Górniczo-Hutniczej i Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od 1956 roku pracował w Muzeum Ziemi PAN w Krakowie. W 1957 roku uzyskał na AGH stopień doktora, tematem rozprawy doktorskiej były „Mineralogia i geochemiczne warunki genezy syderytów fliszu karpackiego”, a promotorem Antoni Gaweł. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w 1965 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim, na podstawie rozprawy „Petrochemia law puklistych Gór Kaczawskich i niektóre ogólne problemy petrogenezy spilitów”.

W 1973 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1986 roku profesora zwyczajnego nauk o Ziemi.

Działał w Polskim Towarzystwie Geologicznym (od 1951 roku) i Polskim Towarzystwie Mineralogicznym (od 1969 roku, był wiceprezesem zarządu głównego). W 1992 roku PTM nadało mu godność członka honorowego.

Publikował też prace dotyczące działań 2 Korpusu w kampanii włoskiej. Napisał wstęp do książki Łukasza Wierzbickiego zatytułowanej Dziadek i niedźwiadek. Historia prawdziwa, opisującej losy niedźwiedzia Wojtka z Armii Andersa.

Grał na skrzypcach i śpiewał tenorem. Występował w chórze przy kościele św. Anny w Krakowie.

W 2016 został laureatem nagrody honorowej „Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej.

Zmarł 27 stycznia 2023 roku w Krakowie. Pogrzeb odbył się 11 lutego 2023 w kościele św. Anny w Krakowie, pochowany został na cmentarzu Grębałowskim.

Publikacje

• Na dalekiej północy (1966)
• Działania 5. Wileńskiej Brygady Piechoty podczas kampanii włoskiej 1944-45 (2005, ISBN 83-87865-49-4)

Awanse

• starszy strzelec podchorąży – 1945
• kapral podchorąży – 1945
• podpułkownik – 9 lipca 2018
• pułkownik – 2023 (pośmiertnie)

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 2023 (pośmiertnie)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – 2004 „za wybitne zasługi w działalności kombatanckiej, za kultywowanie tradycji Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie”
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Medal Wojska
• Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino
• Krzyż Armii Krajowej
• Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie z okuciami „MONTE CASSINO”, „ANKONA” i „BOLONIA”
• Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania)
• Gwiazda Italii (Wielka Brytania)
• Medal Obrony (Wielka Brytania)
• Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)
• Order Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy)
• Order Świętego Sebastiana (odznaczenie prywatne, Portugalia)
• Order Uśmiechu – 2022
• Medal "Pro Patria" – 2012
• Medal "Pro Bono Poloniae"
• Medal "Za kultywowanie pamięci o żołnierzach 2 Korpusu Polskiego" - 2017
• Medal "Pamięci o Niepodległej"- 2018

Bibliografia

• SławomirS. Kalembka SławomirS. (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 492, ISBN 83-231-1988-0 .
• Prof. zw. dr hab. Wojciech Narębski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2011-01-09] .
• Magdalena Bajer. Narębscy. „Forum Akademickie”, styczeń 2000. ISSN 1233-0930. [dostęp 2010-01-09]. brak numeru strony