Wodnicha pomarańczowa

Wodnicha pomarańczowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	wodnichowate
Rodzaj	wodnicha
Gatunek	wodnicha pomarańczowa
	Nazwa systematyczna
	Hygrophorus pudorinus (Fr.) Fr.; Anteckn. Sver. Ätl. Svamp.: 46 (1836)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wodnicha pomarańczowa (Hygrophorus pudorinus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophorus, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1821 Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus pudorinus. W 1836 r. ten sam autor nadał mu obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, przenosząc go do rodzaju Hygrophorus^[1]. Niektóre synonimy nazwy naukowej^[2]:

Agaricus pudorinus Fr. 1821
Hygrophorus pudorinus var. pallidus (A.H. Sm. & Hesler) Bon 1977
Limacium eburneum var. pudorinum (Fr.) P. Kumm. 1871
Limacium pudorinum (Fr.) Wünsche 1877

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica od 5 do 15 cm, początkowo półkulisty, później wypukły, u dojrzałych owocników płasko wypukły. Zazwyczaj posiada tępy garbek, brzeg długo pozostaje podwinięty. Powierzchnia podczas suchej pogody matowa, podczas wilgotnej lepka. Jest mięsista, gładka, promieniście włóknista. Ma barwę od żółtej poprzez żółtopomarańczową, bladopomarańczową, do rdzawopomarańczowej. Brzegi białokremowe, wierzchołek ciemniejszy^[4].

Blaszki

Dosyć rzadkie, szeroko przyrośnięte lub łagodnie zbiegające po trzonie, początkowo białawe, potem przy brzegu kapelusza bladopomarańczowe o łososiowym odcieniu^[4].

Trzon

Wysokość od 6 do 16cm, średnica od 2 do 3 cm, walcowy, zwężony w podstawie, zwarty, pełny, u góry białawy, mącznie kosmkowaty i suchy, miejscami nieco oślizgły i bladopomarańczowy^[4]

Miąższ

Gruby, zwarty, pod skórką kapelusza o bladopomarańczowym odcieniu, w trzonie białawy, w podstawie żółty. Nie zmienia barwy po uszkodzeniu. Smak i zapach nieprzyjemnie terpentynowe^[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały. Zarodniki gładkie, elipsoidalne, nieamyloidalne, o rozmiarach 7–10 × 4–5,5 μm. Podstawki z czterema sterygmami, o długości do około 55 μm. Cystyd brak^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i w Japonii, z innych miejsc świata brak danych^[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Anglii, Holandii, Finlandii^[3].

Owocniki wytwarza d sierpnia do listopada, pojedynczo, ale także w gęstych grupkach. Najczęściej występuje w podgórskich i górskich lasach świerkowych, ale również pod jodłami^[4].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3]. Grzyb niejadalny ze względu na nieprzyjemny zapach, który po obróbce cieplnej staje się jeszcze intensywniejszy.

Gatunki podobne

Jadalna wodnicha różowozłota (Hygrophorus poetarum) ma przyjemny zapach i rośnie w lasach liściastych. Jadalna wodnicha gajowa (Hygrophorus nemoreus) ma ochrowoczerwonawe blaszki i nie ma intensywnego zapachu.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2015-04-20]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2015-01-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
↑ MushroomExpert. [dostęp 2015-04-22]. (ang.).
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-04-08].
↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2015-04-20]. (ang.).

[sf-2] Species Fungorum. [dostęp 2015-01-10]. (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[wag-4] Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.

[mushroom-5] MushroomExpert. [dostęp 2015-04-22]. (ang.).

[6] Discover Life Maps. [dostęp 2015-04-08].

[7] Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]