Windsorowie

Windsorowie
Kraj	Wielka Brytania i pozostałe państwa Wspólnoty Narodów
Tytuły	Król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej i pozostałych państw Wspólnoty Narodów
Założyciel	Jerzy V
Obecna głowa	Karol III
Rok założenia	1917
Pochodzenie etniczne	niemieckie
Dynastia macierzysta	Wettynowie

Windsorowie (ang. House of Windsor) – panujący ród królewski w Zjednoczonym Królestwie i innych krajach Wspólnoty Narodów.

W 1901, po śmierci królowej Wiktorii, boczna linia rodu Saxe-Coburg i Gotha (sama będąca boczną gałęzią rodu Wettynów) zastąpiła dynastię hanowerską na tronie brytyjskim wraz z koronacją króla Edwarda VII, syna królowej Wiktorii i księcia Alberta von Sachsen-Coburg und Gotha. W 1917 z powodu antyniemieckich nastrojów w Wielkiej Brytanii podczas I wojny światowej nazwa domu królewskiego została zmieniona z niemieckobrzmiącego Saxe-Coburg and Gotha na bardziej angielskobrzmiące Windsor^[1]^[2]. Nazwa wzięła się od jednej z głównych siedzib królewskich, zamku w Windsorze. Od tego czasu pięciu brytyjskich monarchów wywodziło się z rodu Windsor: Jerzy V, Edward VIII, Jerzy VI, Elżbieta II i Karol III.

Wraz ze śmiercią Jerzego VI tron brytyjski objęła jego córka Elżbieta II, której mężem był Filip Mountbatten, pochodzący z niemieckiego rodu Glücksburgów. Ich potomkowie nadal uważani są za część rodu Windsor, na podstawie dekretu królewskiego z 1952^[2]^[3], w którym Elżbieta II zadeklarowała: „Ja i Moje dzieci będziemy tytułowani i znani jako Dom i Rodzina Windsorów, Moi potomkowie, inni niż potomkowie płci żeńskiej, którzy się ożenią i ich potomkowie, będą nosić Nazwisko Windsor”^[3]. W 1960 królowa zmodyfikowała swoją wolę, deklarując, że ci z jej potomków w linii męskiej, którym nie przysługuje godność książęca oraz tytuł „Królewskiej Wysokości” (ang. Royal Highness) będą nosić nazwisko Mountbatten-Windsor, nadal jednak będą uważani za członków rodu Windsor^[2]^[4].

Obecna głowa domu jest monarchą piętnastu suwerennych państw. Są to: Zjednoczone Królestwo (gdzie ma swoją siedzibę), Kanada, Australia, Nowa Zelandia, Jamajka, Bahamy, Grenada, Papua-Nowa Gwinea, Wyspy Salomona, Tuvalu, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyny, Belize, Antigua i Barbuda oraz Saint Kitts i Nevis. Oprócz tych odrębnych monarchii istnieją również trzy dependencje Korony, czternaście brytyjskich terytoriów zamorskich oraz dwa małe państwa stowarzyszone z Nową Zelandią: Wyspy Cooka i Niue.

Drzewo genealogiczne dynastii Windsorów

Jerzy V
(1865–1936)

Maria Teck
(1867–1953)

Edward VIII
(1894–1972)

Wallis Simpson
(1896–1986)

Jerzy VI
(1895–1952)

Elżbieta Bowes-Lyon
(1900–2002)

Maria
(1897–1965)

Henryk
(1900–1974)

Alice Montagu Douglas Scott
(1901–2004)

Jerzy
(1902–1942)

Marina Grecka
(1906–1968)

Jan
(1905–1919)

Filip Mountbatten
(1921–2021)

Elżbieta II
(1926–2022)

Małgorzata
(1930–2002)

William
(1941–1972)

Birgitte van Deurs
(1947–)

Ryszard
(1944–)

Edward
(1935–)

Katharine Worsley
(1933–)

Aleksandra
(1936–)

Michał
(1942–)

Marie-Christine von Reibnitz
(1945–)

Camilla Parker Bowles
(1947–)

Karol III
(1948–)

Diana Spencer
(1961–1997)

Anna
(1950–)

Andrzej
(1960–)

Sarah Ferguson
(1959–)

Edward
(1964–)

Sophie Rhys-Jones
(1965–)

Aleksander
(1974–)

Claire Booth
(1977-)

Davina
(1977–)

Rose
(1980-)

George
(1962–)

Sylvana Tomaselli
(1957–)

Helen
(1964–)

Nicholas
(1970–)

Paola Doimi de Lupis
(1969–)

Frederick
(1979–)

Sophie Winkleman
(1980–)

Gabriella
(1981–)

Kate Middleton
(1982–)

Wilhelm
(1982–)

Henryk
(1984–)

Meghan Markle
(1981–)

Beatrice
(1988–)

Eugenie
(1990–)

Louise Mountbatten-Windsor
(2003–)

James Mountbatten-Windsor
(2007–)

Xan
(2007–)

Cosima
(2010–)

Edward
(1988–)

Marina
(1992–)

Amelia
(1995–)

Albert Windsor
(2007–)

Leopold Windsor
(2009–)

Louis Windsor
(2014–)

Maud Windsor
(2009–)

Isabella Windsor
(2014–)

George
(2013–)

Charlotte
(2015–)

Louis
(2018–)

Archie
(2019–)

Lilibet
(2021–)

Uwagi

↑ Jako boczna linia Wettynów

Przypisy

↑ Polak 2021 ↓, s. 55.
↑ ^a ^b ^c Royal Family name [online], Royal Family [dostęp 2022-09-12] .
↑ ^a ^b House of Windsor (Apr 9, 1952), [w:] Royal Styles and Titles of Great Britain: Documents, heraldica.org, 9 kwietnia 1952 [dostęp 2022-09-19] , (Her Majesty Elizabeth the Second: „My Lords, I hereby declare My Will and Pleasure that I and My children shall be styled and known as the House and Family of Windsor, and that My descendants, other than female descendants who marry and their descendants, shall bear the Name of Windsor.”).
↑ House of Windsor (Feb 8, 1960), [w:] Royal Styles and Titles of Great Britain: Documents, heraldica.org, 8 lutego 1960 [dostęp 2022-09-19] , (Her Majesty Elizabeth the Second: „My Lords, Whereas on the 9th day of April 1952, I did declare in Council My Will and Pleasure that I and My children shall be styled and known as the House and Family of Windsor, and that My descendants, other than female descendants who marry and their descendants, shall bear the name of Windsor: And whereas I have given further consideration to the position of those of My descendants who will enjoy neither the style, title or attribute of Royal Highness, nor the titluar dignity of Prince and for whom therefore a surname will be necessary: And whereas I have concluded that the Declaration made by Me on the 9th day of April 1952, should be varied in its application to such persons: Now therefore I declare My Will and Pleasure that, while I and My Children shall continue to be styled and known as the House and Family of Windsor, My descendants other than descendants enjoying the style, title or attribute of Royal Highness and the titular dignity of Prince or Princess and female descendants who marry and their descendants shall bear the name of Mountbatten-Windsor.”).

Bibliografia

Karolina Polak, Konstytucyjne aspekty rządów Jerzego V i Edwarda VIII, [w:] Gasnące imperium historia Wielkiej Brytanii w ujęciu prawnym, społecznym oraz gospodarczym, Łódź 2021, s. 45–64 .
Henryk Zins: Historia Anglii. Wrocław: Ossolineum, 2001.

[1] Jako boczna linia Wettynów

[CITEREFPolak202155-2] Polak 2021 ↓, s. 55.

[RF-3] Royal Family name [online], Royal Family [dostęp 2022-09-12] .

[h1-4] House of Windsor (Apr 9, 1952), [w:] Royal Styles and Titles of Great Britain: Documents, heraldica.org, 9 kwietnia 1952 [dostęp 2022-09-19] , (Her Majesty Elizabeth the Second: „My Lords, I hereby declare My Will and Pleasure that I and My children shall be styled and known as the House and Family of Windsor, and that My descendants, other than female descendants who marry and their descendants, shall bear the Name of Windsor.”).

[5] House of Windsor (Feb 8, 1960), [w:] Royal Styles and Titles of Great Britain: Documents, heraldica.org, 8 lutego 1960 [dostęp 2022-09-19] , (Her Majesty Elizabeth the Second: „My Lords, Whereas on the 9th day of April 1952, I did declare in Council My Will and Pleasure that I and My children shall be styled and known as the House and Family of Windsor, and that My descendants, other than female descendants who marry and their descendants, shall bear the name of Windsor: And whereas I have given further consideration to the position of those of My descendants who will enjoy neither the style, title or attribute of Royal Highness, nor the titluar dignity of Prince and for whom therefore a surname will be necessary: And whereas I have concluded that the Declaration made by Me on the 9th day of April 1952, should be varied in its application to such persons: Now therefore I declare My Will and Pleasure that, while I and My Children shall continue to be styled and known as the House and Family of Windsor, My descendants other than descendants enjoying the style, title or attribute of Royal Highness and the titular dignity of Prince or Princess and female descendants who marry and their descendants shall bear the name of Mountbatten-Windsor.”).

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]