Wincenty Czamarczan
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 stycznia 1899 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 sierpnia 1942 |
| Zawód, zajęcie | |
.jpg){kind=small}
| |
| Odznaczenia | |
 
| |
Wincenty Czamarczan (ur. 22 stycznia 1899 w Warszawie, zm. 2 sierpnia 1942 tamże) – polski dorożkarz, plutonowy rezerwy Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 22 stycznia 1899 na warszawskiej Pradze, w rodzinie Andrzeja, dorożkarza, i Karoliny z Filubów[1][2][3][a]. Do ósmego roku życia wychowywał się przy ojcu, a następnie ukończył trzy oddziały szkoły rządowej[5]. Później pracował u sztukatora[5]. Po wybuchu I wojny światowej rozpoczął pracę dorożkarza[5]. Następnie wstąpił do armii rosyjskiej jako wolontariusz (ros. доброволец), lecz wkrótce zdezerterował ponieważ „niepodobało mu się” i wrócił do domu[5]. Po wkroczeniu oddziałów armii niemieckiej do Warszawy (5 sierpnia 1915) został wywieziony do Rzeszy[5]. Po sześciu miesiącach uciekł i wrócił do domu[5]. Zadenuncjowany władzom niemieckim przez gospodarza domu zmuszony był wyjechać do Generalnego Gubernatorstwa Lubelskiego[5]. W 1918, po wyjeździe armii austro-węgierskiej, wrócił do Warszawy[5].
7 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego[6]. Służył w 7. kompanii II batalionu 36 pułku piechoty[7]. W szeregach tego oddziału walczył na wojnie z Ukraińcami, a następnie wojnie z bolszewikami[8]. Był trzy razy ranny i trzy razy kontuzjowany[9]. Wyróżnił się 20 maja 1920 w walce pod Woropajewem[10] i 3 czerwca tego roku w bitwie pod Duniłowiczami[11]. 24 grudnia 1920 we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisano:
Dnia 20 maja 1920 w bitwie pod Woropajewem, podczas odpierania nadzwyczajnie silnego ataku nieprzyjacielskiego, plutonowy Czamarczan jako strzelec przy lekkim karabinie maszynowym ostrzeliwując nieprzyjaciela zostaje dotkliwie rannym w ucho, mimo to nie traci ani na chwilę zimnej krwi i nie opuszcza stanowiska. Dostaje jednak drugi powierzchowny postrzał w czoło, od którego traci przytomność. Nieprzyjaciel rozzuchwalony milczeniem karabinu maszynowego atakuje z podwójną energią. Kompania tak zachwiana milczeniem karabinu maszynowego jak i utratą oficera, który w międzyczasie zostaje rannym[b], zaczyna się cofać. Plutonowy Czamarczan po kilkuminutowym omdleniu przytomnieje, odtrąca od karabinu maszynowego nieobeznanych, majstrujących kolegów i rozpoczyna ogień. Strzelając na kilka kroków i wzdłuż linii tyralierskiej nieprzyjaciela zadaje mu ciężkie straty, tym samym pobudza kompanię do kontrataku i atak nieprzyjacielski zamienia się w formalną ucieczkę, a nawet pogrom[13].
W latach 1929–1931 pracował jako robotnik w wojskowych składach samochodowych przy ul. Stalowej, a następnie na lotnisku wojskowym Okęcie[14]. Później pozostawał bez pracy, a w 1934, za pośrednictwem Biura Kapituły Orderu Wojennego „Virtuti Militari” starał się o posadę państwową[15]. Mieszkał na Pradze przy ul. Kowieńskiej 10 m. 2[9].
19 lipca 1934 kierownik XIV Komisariatu Policji Państwowej m. st. Warszawy, komisarz Władysław Rodkiewicz przesłał do Biura Kapituły Orderu Wojennego „Virtuti Militari” opinię o Wincentym Czamarczanie, w której napisano, że „prowadzi się nienagannie, ma na utrzymaniu żonę i dwoje dzieci. Wymieniony znajduje się w warunkach materialnych biednych, gdyż jako powożący dorożką pracuje dorywczo”[16]. 23 lipca tego roku swoją opinię do Biura Kapituły przesłał kierownik Samodzielnego Referatu Informacyjnego DOK I w Warszawie, major Edward Rybicki[17]. Opinia była negatywna, lecz opierała się na danych sprzed dziesięciu lat, pochodzących z Biura Rejestracyjnego Urzędu Śledczego m. st. Warszawy[18].
6 grudnia 1934 prezydent RP postanowił w drodze łaski zatrzeć Wincentemu Czamarczanowi skazanie go na karę jednego miesiąca aresztu, orzeczoną na mocy art. 142 cz. 1 i art. 53 kk wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 7 kwietnia 1924, jako instancji odwoławczej od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie oraz karę dwóch miesięcy aresztu, orzeczoną na podstawie art. 129 i 132 § 1 kk wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30 października 1933, jako instancji odwoławczej od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie[19].
Zmarł 2 sierpnia 1942 w Warszawie[20], a trzy dni później został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (sektor 52g, rząd 4, grób 4)[21].
Był żonaty, miał syna Lucjana (ur. 14 października 1925) i córkę Irenę (ur. 23 marca 1930, zm. 15 stycznia 2000), po mężu Grzędę[9][21].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 1534[1] – 26 marca 1921[22][23][24]
- Krzyż Walecznych po raz pierwszy[25]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Andrzej Czamarczan syn Józefa, woźnica dorożkarski nr 4564, zam. ul. Brudnowska 6, na podstawie rozporządzenia nr 173 oberpolicmajstra miasta Warszawy z 3 lipca 1899 został pozbawiony prawa na powożenie na okres trzech tygodni za żądanie zapłaty nad taksę i grubiańskie obejście się z pasażerem[4].
- ↑ Rannym oficerem był dowódca 7. kompanii, podporucznik Jan Piotr Komander[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ Wykaz adresów 1909 ↓, s. 42, Andrzej Czamarczan, dorożkarz, zam. Praga ul. Kowieńska 13.
- ↑ Lubryczyński i Gańko 2018 ↓, s. 174.
- ↑ Rozporządzenia. „Warszawska Gazeta Policyjna”. 122, s. 1, 1899-07-05..
- ↑ a b c d e f g h Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 5.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 6.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 4, 6.
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
- ↑ Pomarański 1930 ↓, s. 38.
- ↑ Pomarański 1930 ↓, s. 35.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6, 8.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 9.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 9, 24–27.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 19.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 15.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 13, 15.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 20, 22.
- ↑ Nekrologi Warszawskie. Ewa Rokicka- Ślusarska. [dostęp 2023-10-27].
- ↑ a b Wincenty Czamarczan. Cmentarz Bródzieński w Warszawie. [dostęp 2023-10-27].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 2 kwietnia 1921, s. 608.
- ↑ Pomarański 1930 ↓, s. 60.
- ↑ Lista kawalerów 1992 ↓, s. 575.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 3.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Czamarczan Wincenty. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.70-6314 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-27].
- Alfabetyczny wykaz adresów mieszkańców m. Warszawy. W: Adresy Warszawy na rok 1908. A. Żwana (oprac.). Warszawa: nakładem A. Thieme, 1909.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Lista kawalerów Orderu Wojennego „Virtuti Militari” : Piechota. W: Księga Chwały Piechoty. Bronisław Prugar-Ketling (red.). Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992.
- Łukasz Lubryczyński, Karolina Wanda Gańko: Dorożkarstwo warszawskie w XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2018. ISBN 978-83-8090-417-0.
- Stefan Pomarański: Zarys historji wojennej 36-go pułku piechoty Legii Akademickiej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Ludzie urodzeni w Warszawie (Królestwo Kongresowe)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Pochowani na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie
- Podoficerowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Przedsiębiorcy II Rzeczypospolitej
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1899
- Zmarli w 1942
- Żołnierze 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej