Wilec

Wilec
	; Wilec purpurowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	psiankowce
Rodzina	powojowate
Rodzaj	wilec
	Nazwa systematyczna
	Ipomoea L.; Sp. Pl. 159. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Ipomoea pes-tigridis L.
Synonimy
	Acmostemon Pilg.; Batatas Choisy; Bonanox Raf.; Calonyction Choisy; Calycantherum Klotzsch; Diatremis Raf.; Dimerodisus Gagnep.; Exogonium Choisy; Mina Cerv.; Parasitipomoea Hayata; Pharbitis Choisy; Quamoclit Mill.; Quamoclit Moench;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wilec (Ipomoea L.) – rodzaj roślin zielnych (głównie pnączy) z rodziny powojowatych. Obejmuje ok. 650 gatunków. Występują one na różnych kontynentach, głównie jednak na obszarach gorących i ciepłych, przy czym 300 gatunków pochodzi z kontynentów amerykańskich. Do ważnych roślin użytkowych należy wilec ziemniaczany, batat (I. batatas). Jadalne pędy ma wilec wodny (I. aquatica). Liczne gatunki uprawiane są jako ozdobne (zwłaszcza wilec trójbarwny I. tricolor)^[5]. W Polsce uprawiany jest zwłaszcza wilec purpurowy (I. purpurea)^[6]. Rośliny z tego rodzaju bywają mylone z powojem i kielisznikiem.

Morfologia

Pokrój: Najczęściej pnącza o długości pędów do 15 m, rzadziej niewielkie drzewa do 5 m wysokości^[5] i byliny o pędach wzniesionych, płożących lub pływających^[7].
Liście: Skrętoległe^[5], ogonkowe^[7], całobrzegie, dłoniastodzielne lub pierzastodzielne^[5].
Kwiaty: Duże lub małe, osadzone zazwyczaj pojedynczo w kątach liści, czasem w kwiatostanach wierzchotkowych lub groniastych kilku lub wielokwiatowych. Działki kielicha równe lub różnej wielkości, trwałe, powiększające się podczas owocowania. Płatki korony są lejkowato, dzwonkowato lub koliście zrośnięte, na brzegu koliste lub z niewielkimi 5 klapami, z wyraźnymi paskami biegnącymi wzdłuż środków płatków^[7]. Korona ma barwę białą, niebieską, fioletową, czerwoną, pomarańczową, rzadko żółtą^[5]^[7]. Pręcików jest 5, o nitkach często nierównej długości^[7], przylegających do szyjki słupka^[5]. Zalążnia górna, dwu- lub czterokomorowa, zawierającą po 1–2 zalążki w każdej z komór^[5]. Słupek pojedynczy, nitkowaty, zwieńczony jest okazałym, główkowatym znamieniem^[7]^[5].
Owoce: Kuliste lub jajowate torebki zawierające do czterech (rzadko do 6) nasion gładkich lub omszonych^[7].

Systematyka

Rodzaj z plemienia Ipomoeeae w podrodzinie Convolvuloideae. Dzieli się na trzy podrodzaje Eriospermum, Ipomoea i Quamoclit, te z kolei na liczne sekcje i serie^[4].

Wykaz gatunków

Osobny artykuł: Lista gatunków z rodzaju wilec.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].
↑ ^a ^b Genus: Ipomoea L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-08-15].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 219. ISBN 0-333-74890-5.
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 102, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Ipomoea Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-08-15].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).

[Index_Nominum_Genericorum-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].

[grin-4] Genus: Ipomoea L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-08-15].

[philips-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 219. ISBN 0-333-74890-5.

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 102, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[china-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Ipomoea Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-08-15].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]