Wilczomlecz ogrodowy

Wilczomlecz ogrodowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	wilczomleczowate
Rodzaj	wilczomlecz
Gatunek	wilczomlecz ogrodowy
	Nazwa systematyczna
	Euphorbia peplus L.; Sp. pl. 1:456. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wilczomlecz ogrodowy (Euphorbia peplus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny wilczomleczowatych. Występuje w Północnej Afryce, Azji i Europie^[3]. W Polsce archeofit, roślina pospolita^[4].

Morfologia

Łodyga: Gęsto ulistniona łodyga o wysokości do 20 cm.
Liście: Ulistnienie skrętoległe. Dolne liście prawie koliste, górne odwrotnie jajowate, tępe. Górne podsadki jajowatego kształtu. Wszystkie liście ogonkowe, nagie i całobrzegie.
Kwiaty: Zielonożółte, zebrane w wierzchotki składające się z 3–4 gałązek. Ma półksiężycowate miodniki.
Owoc: Trójkomorowa torebka, podwójnie oskrzydlona wzdłuż grzbietów komór. Nasiona jajowate, o długości 1,3–1,5 mm, z dwoma podłużnymi rowkami na stronie brzusznej, na pozostałych z 6-9 dołkami^[5]^[6].
Korzeń: Cienki.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do września, przedsłupne kwiaty zapylane są przez muchówki^[7]. Występuje zwłaszcza na polach uprawnych i w pobliżu osiedli ludzkich na glebach piaszczystych i gliniastych zasobnych w azot, czasami całymi łanami. Chwast segetalny^[8]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Galinsogo-Setarietum^[9]. Roślina trująca. Jest to jeden z najbardziej trujących gatunków wilczomleczy. Może powodować oparzenia skóry, pęcherze, owrzodzenia. Mleko kóz, owiec i krów, które najadły się wilczomleczu jest czerwone i może spowodować zatrucia. Liczba chromosomów 2n = 16^[4].

Zastosowanie

W testach klinicznych sok tego gatunku okazał się skuteczny w leczeniu nowotworów skóry – raka podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego. Aktywnym składnikiem jest ingenol, który nie tylko niszczy komórki raka, ale i pobudza aktywność białych krwinek – neutrofilów, co najwyraźniej zmniejsza ryzyko wznowy choroby^[10].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2011, s. 242. ISBN 978-83-7073-514-2.
↑ A. Jasiewicz: Flora Polski. Rośliny naczyniowe. T. III. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera Polska Akademia Nauk, 1992, s. 148.
↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
↑ Włodzimierz Tymrakiewicz: Atlas chwastów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1976, s. 110.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Wilczomlecz na raka skóry. [w:] Nauka w Polsce [on-line]. PAP. [dostęp 2011-01-28]. (pol.).

Bibliografia

Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: PWRiL, 1982. ISBN 83-09-00660-8.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).

[3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].

[Klucz-4] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[sudnik-5] Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2011, s. 242. ISBN 978-83-7073-514-2.

[flora-6] A. Jasiewicz: Flora Polski. Rośliny naczyniowe. T. III. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera Polska Akademia Nauk, 1992, s. 148.

[7] Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.

[8] Włodzimierz Tymrakiewicz: Atlas chwastów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1976, s. 110.

[9] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[10] Wilczomlecz na raka skóry. [w:] Nauka w Polsce [on-line]. PAP. [dostęp 2011-01-28]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]