Wikipedysta:Garcia1~plwiki/brudnopis
Pełna nazwa |
Associazione Calcio Milan S.p.A. |
---|---|
Przydomek |
Rossoneri (czerwono-czarni) |
Barwy |
czerwono-czarne |
Data założenia | |
Debiut w najwyższej lidze |
6 października 1929[1] |
Liga | |
Państwo | |
Adres |
Via Filippo Turati 3 |
Stadion |
Stadion Giuseppe Meazzy |
Prezes |
brak, obowiązki pełni: |
Trener | |
Asystent trenera | |
Strona internetowa |
Associazione Calcio Milan (ⓘwymowa) - włoski klub piłkarski z siedzibą w Mediolanie, wielokrotny klubowy mistrz Europy i świata.
Zespół występuje w koszulkach w czerwono-czarne pasy oraz białych spodenkach; od barw wywodzi się ich przydomek rossoneri ("czerwono-czarni"). Jeden z najbardziej utytułowanych klubów w historii: 7 razy zwyciężył w Pucharze Europy (drugie miejsce, za Realem Madryt), a także 17 razy wygrał mistrzostwo Włoch (również drugie miejsce, za Juventusem) i 5 razy Puchar Włoch.[3]
Milan, obok argentyńskiego Boca Juniors, jest najbardziej utytułowanym zespołem w historii na szczeblu międzynarodowym (18 oficjalnych trofeów). Jako jedyny klub w historii 4 razy wygrywał na szczeblu ponadkontynentalnym - 3 razy w Pucharze Interkontynentalnym i raz w Klubowych Mistrzostwach Świata.
Klub został utworzony 16 grudnia 1899 przez sześciu brytyjskich imigrantów, wśród których znajdował się Herbert Kilpin, tradycyjnie uważany za założyciela mediolańskiego zespołu[4]. Początkowo istniały w nim dwie sekcje: piłki nożnej i krykieta. Po sześciu latach ta ostatnia została zlikwidowana, a Milan stał się klubem czysto piłkarskim. Pamiętając o swoich początkach, zespół zachował w nazwie angielską (a także lombardzką) nazwę miasta, zamiast włoskiej formy Milano.
Tradycyjnie A.C. Milan (nazywany przez kibiców na całym świecie po prostu Milan) był klubem związanym ze środowiskiem robotniczym i związkami zawodowymi, podczas gdy drugi pierwszoligowy zespół z Mediolanu - Internazionale, był wspierany przez bogatszych kibiców. Obecnie podział ten ulega zatarciu; Milan jest kierowany przez magnata medialnego i premiera Italii Silvio Berlusconiego, podczas gdy Interem zarządza centrolewicowy biznesmen Massimo Moratti.
Swoje domowe mecze Milan rozgrywa na miejskim stadionie Stadionie Giuseppe Meazzy, potocznie nazywanym swoją pierwotną nazwą - San Siro. Na obiekcie tym występuje również Inter.
Mediolański klub jest członkiem-założycielem Europejskiego Zrzeszenia Klubowego, będącego następcą grupy G-14. Sponsorem generalnym Milanu jest austriacka firma prowadząca internetowe zakłady sportowe - bwin.com.
Associazione Calcio Milan jest spółką akcyjną, od 1986 należącą do koncernu Fininvest. Od 8 maja 2008, po objęciu przez Silvia Berlusconiego posady premiera Włoch, klubem formalnie zarządza wiceprezes Adriano Galliani.
Historia klubu
[edytuj | edytuj kod]Historia Milanu jest nierozerwalnie związana z brytyjskimi imigrantami, upowszechniającymi pod koniec XIX wieku we Włoszech nowoczesne technologie przemysłu włókienniczego. Dzięki nim nowoczesny futbol zyskał w Italii ogromną popularność. W 1887 w Turynie powstały pierwsze kluby sportowe z sekcją piłkarską: Torino Football and Cricket Club oraz Nobili Torino[5].
W 1898 powstała Włoska federacja Piłkarska (FIF), która w tym samym roku zorganizowała pierwsze zawody o tytuł mistrza Włoch z udziałem 4 zespołów. Pod koniec następnego roku w Mediolanie, jako drugi klub z sekcją piłkarską w stolicy Lombardii (po SEF Mediolanum), został założony Milan Cricket and Foot-Ball Club, znany dzisiaj jako A.C. Milan.
Założenie klubu i pierwsze lata (1899 - 1922)
[edytuj | edytuj kod]Mediolański klub został założony 16 grudnia 1899 jako Milan Cricket and Foot-Ball Club przez sześciu brytyjskich imigrantów: Herberta Kilpina, Alfreda Odmonde Edwardsa, Davida Allisona, Edwarda Nathana Berrę, Samuela Richarda Davisa i Barnetta (imię nieznane).
Edwards, były brytyjski wicekonsul, został jego pierwszym prezydentem. Klub posiadał dwie sekcje: krykieta (dowodzoną przez Berrę) i piłki nożnej (prowadzoną przez Allisona). Trenerem drużyny piłkarskiej został Kilpin.
15 stycznia 1900 Milan został członkiem Włoskiej Federacji Piłkarskiej, a 11 marca rozegrał swój pierwszy mecz w historii, wygrywając z zespołem Mediolanum 2:0. Dokładnie trzy miesiące po uzyskaniu członkowstwa w FIF, 15 kwietnia, Mediolańczycy rozegrali pierwsze spotkanie w oficjalnych zawodach. W meczu trzeciej rundy mistrzostw Włoch przegrali z FC Torinese 0:3. W tym samym roku Milan zdobył też swoje pierwsze trofeum, wygrywając Medal Króla po zwycięstwie nad Juventusem 2:0.
W roku 1901 piłkarze Milanu dotarli do finału mistrzostw kraju, gdzie pokonali w wyjazdowym spotkaniu niepokonaną dotychczas drużynę z Genui 3:0. Obronili również Medal Króla. Rok później genueńscy piłkarze zrewanżowali się Mediolańczykom, wygrywając 2:0. Natomiast po trzecim triumfie z rzędu w rozgrywkach o Medal Króla w 1903 Milan zdobył to trofeum na własność.
W 1905 zakończyła działalność sekcja krykieta. Na kolejny tytuł mistrzowski piłkarze Milanu czekali do roku 1906. W grupie finałowej uzyskali tyle samo punktów, co Juventus. Po remisie w pierwszym meczu barażowym zespół z Turynu nie przyjechał na rewanż i tym samym tytuł trafił do Mediolanu. Rok później rossoneri obronili mistrzostwo.
W tamtym okresie Milan brał również udział w rozgrywkach mistrzowskich FNGI (Włoskiej Federacji Gimnastycznej). Po triumfie w 1902 (ex-aqueo z Andreą Doria), w latach 1904-1907 udało mu się zdobyć tytuł cztery razy z rzędu. Z powodzeniem grał również w meczach o Piłkę Dapplesa (Palla d'Argento Henry Dapples). Mecze o to trofeum cieszyły się większym zainteresowaniem niż mistrzostwa Włoch[6], nagrodę przejmował zespół który pokonał aktualnego jej posiadacza. W latach 1905-1908 Milan 22 razy zdobywał lub skutecznie bronił trofeum.
W roku 1908 mediolański klub, podobnie jak kilka innych czołowych włoskich drużyn, został wykluczony z rozgrywek z powodu posiadania w drużynie obcokrajowców. Po konflikcie wśród członków klubu dotyczącego ewentualnej przyszłości w zespole zawodników spoza Włoch wystąpiła z niego "postępowa" grupa członków, zakładając swoją własną drużynę - Internazionale, która w założeniu miała być otwarta na graczy z różnych krajów. Prawdopodobnie był to jednak tylko pretekst do opuszczenia Milanu[7].
Puchar dla trzykrotnego z rzędu mistrza Włoch. Milan otrzymał to trofeum w 1908, jako rekompensatę za niesłuszne wykluczenie z rozgrywek i utratę szansy obrony tytułów z dwóch poprzednich lat. |
Rok później zawieszone zespoły zostały przywrócone do rozgrywek. Federacja uznała swój błąd, przyznając Milanowi w ramach rekompensaty Puchar Spensleya, przeznaczony dla drużyny która 3 razy z rzędu wygrałaby mistrzostwo Włoch. W kilku kolejnych sezonach Milan zajmował dalsze pozycje w oficjalnych rozgrywkach, najczęściej odpadając w eliminacjach regionalnych mistrzostw Włoch.
W sezonie 1915/16 zespół zdobył Puchar Federalny, o który walczyły włoskie zespoły w zastępstwie zawodów o mistrzostwo Włoch przerwanych z powodu I wojny światowej. W sezonie 1916/17 Milan wygrał mistrzostwa Lombardii, organizowane w miejsce zawieszonej ligi. Rok później zespół zdobył Puchar Lombardii (Puchar Mauro), wygrywając w barażowym meczu z Interem 8:1.
W 1919 z powodu nieistniejącej już od dawna sekcji krykieta zespół zmienił nazwę na Milan Football Club. Po wznowieniu rozgrywek o mistrzostwo Włoch Milan dwukrotnie odpadł w grupie półfinałowej.
W sezonie 1921/22 nastąpił konflikt pomiędzy włoską federacją piłkarską a klubami żądającymi utworzenia jednolitej najwyższej klasy rozgrywkowej. Konflikt zakończył się założeniem konkurencyjnej federacji - Confederazione Calcistica Italiana. W mistrzostwach CCI wystartowało większość czołowych klubów Włoch, w tym Milan, który zajął dziewiątą pozycję w grupie eliminacyjnej.
Lata przeciętności (1922 - 1950)
[edytuj | edytuj kod]W 1922 spór między federacjami został zażegnany, a najlepsze kluby powróciły do FIGC i wystartowały w rozbudowanych Mistrzostwach Pierwszej Dywizji. Milan zajął w fazie eliminacyjnej czwarte miejsce, będąc pod wodzą pierwszego w swojej historii profesjonalnego zagranicznego trenera - Austriaka Ferdinanda Oppenheima. W kilku kolejnych sezonach Milan zajmował miejsce w środku grup eliminacyjnych. 19 września 1926 klub rozegrał swój pierwszy mecz na nowo wybudowanym stadionie San Siro, przegrywając z Interem 3:6. Na tym obiekcie oba mediolańskie kluby grają do dzisiaj.
W sezonie 1926/27 po raz pierwszy rozgrywki o mistrzostwo Włoch odbyły się bez eliminacji regionalnych. W podzielonej na 2 grupy dwudziestozespołowej Dywizji Narodowej Milan zajął drugie miejsce w eliminacjach, a następnie szóste w finałach, co było najlepszym wynikiem klubu od czasu zakończenia wojny. W sezonie 1928/29 Milan znalazł się o krok od awansu do finałowego dwumeczu, zajmując drugie miejsce w grupie eliminacyjnej. W barażu o awans do Pucharu Mitropa Mediolańczycy zmierzyli się Genoą. Po dwóch meczach i dogrywkach doszło do losowania, które rossoneri przegrali.
Rozgrywki sezonu 1929/30 po raz pierwszy zostały rozegrane pod nazwą Serie A. 6 października 1929 Milan wygrał w swoim historycznym meczu z Brescią 4:1, a pierwszego gola w Serie A dla Mediolańczyków strzelił Mariano Tansini. Przez kilka kolejnych sezonów drużyna grała ze zmiennym szczęściem, zajmując z reguły miejsca w środku tabeli.
W 1936 nastąpiła kolejna zmiana nazwy klubu na Milan Associazione Sportiva. W tym samym roku Milan po raz pierwszy dotarł do półfinału Pucharu Włoch, przegrywając z Alessandrią. 26 czerwca 1938 mediolański zespół zadebiutował międzynarodowych rozgrywkach o Puchar Mitropa, przegrywając 0:3 wyjazdowy mecz z rumuńskim zespołem Ripensia Timisoara. W rewanżu Milan nie zdołał odrobić strat i awansować do ćwierćfinału, wygrywając 3:1.
Na przełomie lat 1938 i 1939 faszystowski reżim Mussoliniego nakazał zmienić nazwę klubu na całkowicie włoską - Associazione Calcio Milano. Natomiast Aldo Boffi został w ówczesnym sezonie pierwszym w historii Milanu królem strzelców Serie A, strzelając 19 bramek. Wyczyn swój powtórzył w sezonach 1929/40 i 1941/42 (odpowiednio 24 i 22 gole).
Mimo rozpoczęcia II wojny światowej Serie A grała do roku 1943. Milan nie odniósł w niej większych sukcesów, podobnie jak w dwóch następnych latach w turniejach regionalnych organizowanych w zastępstwie zawieszonej ligi. Wyjątkiem był rok 1942, w którym zespół dotarł po raz pierwszy do finału Pucharu Włoch, przegrywając po barażowym meczu z Juventusem 1:4.
14 czerwca 1945 nastąpiła kolejna zmiana nazwy klubu na Associazione Calcio Milan, która obowiązuje do dnia dzisiejszego. Jesienią 1945 Serie A wznowiła rozgrywki. Milan zajął w fazie eliminacyjnej czwarte miejsce ex aequo z zespołem Brescii. Po barażach Mediolańczycy awansowali do grupy finałowej, gdzie stanęli na najniższym stopniu podium. W styczniu 1947 Milan po raz pierwszy objął prowadzenie w tabeli Serie A. Ostatecznie - po fatalnej końcówce sezonu - z trudem zajęli drugie miejsce. Rok później do Mediolanu przybył reprezentant Szwecji, Gunnar Nordahl. Od tego momentu włoski klub na długie lata zagościł w czołówce włoskiego i europejskiego futbolu.
Trzy dekady sukcesów (1950 - 1979)
[edytuj | edytuj kod]
Tercet szwedzkich napastników występował w Milanie od sezonu 1949/50. Już w pierwszym sezonie występów w lidze włoskiej zdobyli oni łącznie 71 bramek, przyczyniając się do ustanowienia klubowego rekordu - 118 goli w sezonie. |
W sezonie 1949/50 Milan już z tercetem szwedzkich napastników w składzie - Gren, Nordahl i Liedholm (potocznie nazywanych Gre-No-Li) zdobył wicemistrzostwo Włoch, plasując się tuż za Juventusem. Ten ostatni został jednak pokonany w Turynie 7:1. Do historii włoskiego futbolu przeszedł Nordahl, który ustanowił aktualny do dziś rekord wszech czasów ligi włoskiej - 35 goli w jednym sezonie. Łącznie szwedzki napastnik pięciokrotnie zostawał królem strzelców Serie A (w latach 1950, 1951, 1953, 1954 i 1955).
W następnym sezonie Milan po raz czwarty w historii został mistrzem Włoch. Dodatkowo mediolański zespół zdobył Puchar Łaciński, wygrywając w finale z Lille OSC 5:0. Kolejne tytuły mistrzowskie włoski klub zdobywał w sezonach 1954/55 i 1956/57.
W sezonie 1955/56 zespół wziął udział w pierwszej edycji rozgrywek o Puchar Europy. W historycznym meczu, 1 listopada 1955, rossoneri przegrali na własnym boisku z FC Saarbrücken 3:4. W rewanżu Milan odrobił straty, wygrywając 4:1, a później dotarł do półfinału w którym okazał się minimalnie słabszy od późniejszego triumfatora, Realu Madryt. Latem 1956 Milan po raz drugi wygrał rozgrywki Pucharu Łacińskiego (w finale 2:1 z Atlético Bilbao).
Aż do roku 1957 Milan przez 10 sezonów z rzędu zawsze zajmował miejsce na podium. W sezonie 1957/58 Milan po raz pierwszy zagrał w finale europejskich pucharów, przegrywając w Brukseli po dogrywce z Realem 2:3.
Kolejny tytuł mistrzowski mediolański klub zdobył w sezonie 1961/62, pod wodzą trenera Nereo Rocco, a José Altafini został królem strzelców ligi. Rok później rossoneri po raz pierwszy wygrali w rozgrywkach o Puchar Europy, dokonując tego także jako pierwszy włoski zespół. Na londyńskim Wembley Milan pokonał SL Benfica 2:1. Kapitanem zwycięskiego zespołu był Cesare Maldini. Zwycięstwo to dało Milanowi prawo do gry o Puchar Interkontynentalny. Po zaciętym trójmeczu mediolański klub uległ brazylijskiemu Santosowi (z Pelém w składzie) 4:2, 2:4 i 0:1.
W kilku kolejnych latach Milan grał bez sukcesów. Sytuacja odmieniła się w roku 1967, gdy klub po raz pierwszy w historii zdobył Puchar Włoch, wygrywając w finale z Padovą 1:0. Rok później mediolańczycy zdobyli swój dziewiąty tytuł mistrza Włoch, a w finałowym meczu Pucharu Zdobywców Pucharów pokonali Hamburger SV 2:0 po dwóch bramkach Kurta Hamrina. Natomiast Pierino Prati został kolejnym królem strzelców ligi włoskiej w barwach Milanu.
W kolejnym sezonie (1968/69) klub dotarł do finału Pucharu Europy. Jego przeciwnikiem był Ajax Amsterdam, mający w swoim składzie Johana Cruijffa. Milan wygrał 4:1 i po raz drugi zdobył najcenniejsze europejskie trofeum, a hat-trick w meczu finałowym uzyskał Prati. Następnie po raz pierwszy w swojej historii zespół triumfował w Pucharze Interkontynentalnym, wygrywając dwumecz z argentyńskim Estudiantes La Plata (1:2 i 3:0). Na zakończenie 1969 Gianni Rivera jako pierwszy gracz w historii Milanu został wybrany najlepszym piłkarzem Europy i otrzymał Złotą Piłkę.
Na kolejne sukcesy Milan czekał do sezonu 1971/72. Zdobył swój drugi Puchar Włoch, a rok później powtórzył to osiągnięcie, dokładając ponadto Puchar Zdobywców Pucharów po zwycięstwie 1:0 nad Leeds United. W dramatycznych okolicznościach Milan utracił szansę na dziesiąty tytuł mistrzowski. Cztery dni po finale PZP przegrał w wyjazdowym meczu z Weroną 3:5. Na pocieszenie Gianni Rivera zdobył tytuł króla strzelców Serie A.
W sezonu 1973/74 Milan po raz drugi z rzędu zagrał w finale Pucharu Zdobywców Pucharów, jednak nie obronił trofeum, przegrywając z 1. FC Magdeburg 0:2. Nie sprostał również Ajaksowi w rywalizacji o Superpuchar Europy (1:0 i 0:6).
Po spadku formy w następnych latach klub znalazł się w sezonie 1976/77 tuż nad strefą spadkową Serie A. Mediolański zespół w decydującym spotkaniu wygrał z Catanzaro 3:2 i uniknął spadku. W Pucharze Włoch natomiast wygrał grupę półfinałową i w derbowym meczu finałowym na San Siro pokonał Inter 2:0, zdobywając to trofeum po raz czwarty.
W sezonie 1978/79 Milan toczył zaciętą walkę w lidze z Perugią. Mimo, że ich rywale nie przegrali ani jednego ligowego meczu, mediolańczycy zdobyli tytuł mistrzowski. Był to dziesiąty triumf zespołu, co oznaczało, że Milan jako trzeci klub we Włoszech (po Juventusie i Interze) uzyskał prawo do noszenia na koszulkach symbolicznej gwiazdki.
Degradacja i powrót na szczyt (1979 - 1996)
[edytuj | edytuj kod]
W wyniku afery korupcyjnej w 1980 Milan (wraz z Lazio) po raz pierwszy w historii został zdegradowany do Serie B. Po raz drugi mediolański klub spadł do drugiej ligi w 1982. Łącznie zespół rozegrał w tych rozgrywkach 76 spotkań, z których 37 wygrał, 30 zremisował i 9 przegrał. |
W 1980 została ujawniona afera "czarnego totka" (totonero). Działacze i piłkarze dziewięciu włoskich klubów organizowali nielegalne zakłady piłkarskie i manipulowali wynikami meczów rozgrywanych w lidze włoskiej. Za udział w tym procederze został m.in. dożywotnio zdyskwalifikowany prezydent Milanu Felice Colombo. Czasową karą dyskwalifikacji zostali ukarani trzej piłkarze mediolańskiego klubu: Enrico Albertosi, Giorgio Morini i Stefano Chiodi.
Włoski trybunał sportowy zdegradował zespoły Milanu i Lazio do Serie B oraz przyznał ujemne punkty kilku innym zespołom. Sezon 1980/81 Milan po raz pierwszy spędził w drugiej lidze. Mediolańczycy wygrali te rozgrywki i awansowali do Serie A. W kolejnym sezonie ligi włoskiej Milan, targany konfliktami i nieporozumieniami, walczył o utrzymanie. Ostatecznie klub nie zdołał zająć odpowiednio bezpiecznego miejsca w tabeli, po dramatycznej końcówce sezonu i zajęciu 14. miejsca w gronie 16 zespołów po raz drugi znalazł się w Serie B.
W tym samym sezonie Milan wystartował w turnieju o Puchar Mitropa, w którym startowali zwycięzcy drugich lig z Włoch, Czechosłowacji, Jugosławii i Węgier. Ostatecznie turniej zakończył się zwycięstwem włoskiego zespołu[8].
W sezonie 1982/83 Milan po raz drugi wygrał rozgrywki drugiej ligi. Od tego czasu nieprzerwanie gra w Serie A. Po awansie Milan próbował odbudować swoją pozycję, zajmując w trzech kolejnych sezonach miejsca w środku ligowej tabeli (kolejno ósme, piąte i siódme).
Będący w kłopotach finansowych klub został przejęty na początku 1986 przez Silvia Berlusconiego, włoskiego magnata medialnego. Sezon 1986/87 Milan zakończył na piątym miejscu w tabeli po zwycięstwie 1:0 w barażowym meczu o awans do Pucharu UEFA z Sampdorią, a Pietro Paolo Virdis został kolejnym królem strzelców ligi wśród rossonerich.
Latem 1987 Berlusconi zatrudnił w zespole trójkę Holendrów: Marco van Bastena, Franka Rijkaarda i Ruuda Gullita. W czerwcu Milan wygrał zorganizowane przez nowego prezesa nieoficjalne mistrzostwa świata - Mundialito. W trzeciej już edycji zawodów klub pokonał zespoły Porto, Paris SG i Barcelony oraz zremisował z Interem, wygrywając turniej bez straty gola. Bardzo dobra gra Gullita zarówno w Milanie, jak i w reprezentacji Holandii zaowocowała przyznaniem mu pod koniec roku Złotej Piłki.
Rok później, latem 1988, Milan pod wodzą Arrigo Sacchiego odzyskał tytuł mistrzowski, wygrywając na wyjeździe w decydującym meczu na dwie kolejki przed końcem rozgrywek z broniącym tytułu SSC Napoli (z Diego Maradoną w składzie) 3:2. Rok 1988 po raz drugi z rzędu zakończył się zwycięstwem gracza mediolańskiego zespołu w plebiscycie France Football. Tym razem Złotą Piłkę otrzymał van Basten.
Wiosną sezonu 1988/89 Milan awansował do finału Pucharu Europy, wygrywając m.in. w półfinale z Realem Madryt 5:0. 24 maja 1989 Mediolańczycy wygrali na Camp Nou w Barcelonie z rumuńską Steauą Bukareszt 4:0. Triumf Milanu obserwowało na katalońskim stadionie 90 tysięcy kibiców tego zespołu. Do zwycięstwa w Europie rossoneri dołożyli rozgrywany po raz pierwszy Superpuchar Włoch (za rok 1988). Natomiast po raz drugi z rzędu Złotą Piłkę zdobył van Basten. Także po raz drugi całe podium tego plebiscytu zajęli piłkarze Milanu - co jest ewenementem w historii tej nagrody.
Rok 1990 zakończył się całkowitym sukcesem Milan na szczeblu międzynarodowym. Klub obronił zdobyty rok wcześniej Puchar Europy (1:0 z Benficą w finale), po raz pierwszy triumfował w meczach o Superpuchar Europy (1:1 i 1:0 z Barceloną) oraz drugi raz w historii zdobył Puchar Interkontynentalny (1:0 z kolumbijskim Nacional Medellin). Do pełni szczęścia rossonerim zabrakło obrony mistrzowskiego tytułu. Zadecydowała przedostatnia kolejka. Milan przegrał w niej wyjazdowy mecz z Weroną 1:2, podczas którego czerwone kartki ujrzeli trener i trzech graczy mediolańskiego zespołu. Marco van Basten zdobył swój pierwszy tytuł króla strzelców ligi włoskiej.
Triumf w Pucharze Europy po raz kolejny dał Milanowi prawo gry o dodatkowe trofea. Klub po raz drugi z rzędu zdobył Superpuchar Europy (1:1 i 2:0 z Sampdorią) oraz Puchar Interkontynentalny (3:0 z paragwajską Olimpią Asunción). W sezonie 1990/91 Milan ponownie zajął drugie miejsce w Serie A. Natomiast w europejskich pucharach zespół odpadł w ćwierćfinale z Olympique Marsylia, po opuszczeniu boiska w trakcie awarii oświetlenia w końcówce wyjazdowego rewanżu. Mediolański klub został za to ukarany wykluczeniem z kolejnej edycji europejskich pucharów.
Następne lata to dominacja Milanu w Serie A. W latach 1992-1994 Milan trzy razy z rzędu wygrywał ligę włoską. W sezonie 1991/92 po raz drugi królem strzelców został Marco van Basten. Został także pierwszym graczem w historii klubu, który trzykrotnie został uhonorowany Złotą Piłką. W sezonie 1992/93 Mediolańczycy przegrali finałowe spotkanie Pucharu Europy (po raz pierwszy rozgrywane pod nazwą "Liga Mistrzów") z Olympique Marsylia (0:1).
W latach 1991-1993 Milan w 58 kolejnych spotkaniach odniósł 32 zwycięstwa i uzyskał 26 remisów zyskując miano "Niezwyciężonych". |
Rok później drużyna odbiła sobie to niepowodzenie, zdobywając piąty Puchar Europy, wygrywając w finale na Stadionie Olimpijskim w Atenach z Barceloną 4:0. W tych samych latach Milan trzykrotnie wygrywał również mecze o Superpuchar Włoch. W międzyczasie klub ustanowił też rekord Italii pod względem kolejnych meczów w Serie A bez porażki - 58.
Do bogatej kolekcji trofeów mediolański klub dołożył w początkach 1995 kolejny, wygrywając Superpuchar Europy po zwycięstwie w dwumeczu z londyńskim Arsenalem (0:0 i 2:0). W tym samym roku tytuł najlepszego piłkarza europejskich klubów, a tym samym Złotą Piłkę, otrzymał liberyjski napastnik Milanu George Weah. Pasmo sukcesów włoskiego zespołu zakończyło się w roku 1996 zdobyciem 15. tytułu mistrzowskiego. Rok wcześniej klub przegrał kolejny finał Ligi Mistrzów (0:1 z Ajaxem).
Przełom wieków i współczesność (1996 - 2009)
[edytuj | edytuj kod]W sezonach 1996/97 i 1997/98 klub osiągał bardzo słabe wyniki, co skutkowało brakiem awansu do europejskich pucharów. W rozgrywkach ligowych piłkarze Milanu zajmowali kolejno 11. i 10. pozycję. Jedynym jasnym punktem zespołu była gra w Pucharze Włoch, w którym Milan przegrał w kwietniu 1998 w finałowej rywalizacji z Lazio Rzym (1:0 i 1:3).
Latem 1997 karierę piłkarską, po 20 latach gry w Milanie, zakończył Franco Baresi. Włoski obrońca został klubowym rekordzistą, zatrzymując się na 719 rozegranych spotkaniach w barwach mediolańskiego zespołu (wynik ten poprawił w pierwszej dekadzie obecnego wieku Paolo Maldini).
Na szczyt ligi włoskiej zespół powrócił w sezonie 1998/99. Milan w siedmiu ostatnich kolejkach Serie A odrobił siedmiopunktową stratę do rzymskiego Lazio i zdobył szesnasty tytuł mistrzowski. W sezonie 1999/00 do mediolańskiego klubu dołączył Ukrainiec Andrij Szewczenko. Już w swoim pierwszym sezonie został królem strzelców Serie A, jednak Milan nie zdołał obronić tytułu, plasując się na najniższym stopniu ligowego podium.
W 2001 stanowisko trenera zespołu objął Carlo Ancelotti. Nowatorskie metody szkoleniowe oraz taktyka wprowadzone przez byłego gracza Milanu poskutkowały kolejnym pasmem sukcesów w historii klubu - już w sezonie 2001/02 mediolański zespół dotarł do półfinału Pucharu UEFA, gdzie odpadł po dwumeczu z Borussią Dortmund (0:4 i 3:1).
W sezonie 2002/03 rossoneri w półfinale Ligi Mistrzów zagrali po raz pierwszy w historii z innym zespołem z Włoch - Interem. Po zaciętych derbach do finału awansował Milan dzięki bramce strzelonej na wyjeździe (0:0 i 1:1). W finale przeciwnikiem Mediolańczyków był kolejny rywal z Serie A - Juventus. Po bezbramkowym remisie Milan wygrał w rzutach karnych 3-2 i po raz szósty sięgnął po Puchar Europy. Opaskę kapitana w tym meczu nosił Paolo Maldini. Po 40 latach włoski obrońca powtórzył wyczyn swojego ojca Cesare, który zdobył najcenniejsze europejskie trofeum jako kapitan włoskiego klubu w 1963.
W tym samym roku klub po raz piąty zdobył Puchar Włoch, pokonując w finale Romę (4:1 i 2:2). W sierpniu rossoneri pokonali w meczu o Superpuchar Europy FC Porto 1:0.
W sezonie 2003/04 Milan zdobył siedemnasty - jak dotąd ostatni - tytuł mistrzowski. Pomógł w tym nowy rozgrywający mediolańskiej drużyny - Brazylijczyk Kaká, wspomagany przez Szewczenkę, który zdobył swój drugi tytuł króla strzelców ligi włoskiej. W rozgrywkach międzynarodowych zespołowi szło nieco gorzej. Milan przegrał po rzutach karnych z Boca Juniors mecz o Puchar Interkontynentalny, natomiast w Lidze Mistrzów klub odpadł w ćwierćfinale z Deportivo La Coruña głównie przez słaby mecz rewanżowy (4:1 i 0:4). Rossoneri zakończyli sezon zdobyciem piątego Superpucharu Włoch, co jest do dziś rekordem tych rozgrywek. Natomiast pod koniec roku Szewczenko jako piąty gracz w historii Milanu zdobył Złotą Piłkę.
W sezonie 2004/05 klub zajął drugie miejsce zarówno w lidze włoskiej, jak i Lidze Mistrzów. W tej ostatniej Milan rozgrywał dramatyczne mecze. W półfinale (2:0 i 1:3 z PSV Eindhoven) zdobył bramkę na wagę awansu już w doliczonym czasie gry. W finale z Liverpoolem Mediolańczycy prowadzili do przerwy trzema bramkami, by ostatecznie zremisować 3:3. W rzutach karnych lepszy okazał się zespół z Anglii.
W sezonie 2005/06 Milan zajął początkowo drugie miejsce w Serie A, zdobywając 88 punktów, co było klubowym rekordem. W 38 meczach zespół odniósł 28 zwycięstw, uzyskał 4 remisy i poniósł 6 porażek. Klub dotarł też do półfinału Ligi Mistrzów. Po zakończeniu sezonu okazało się, że Milan jest jednym z klubów zamieszanych w aferę Calciopoli. Początkowo klubowi odebrano 44 punkty, wykluczając go z europejskich pucharów w kolejnym sezonie. Ostatecznie wskutek braku bezpośrednich dowodów korupcji Milan został ukarany za przekroczenie regulaminu przez Adriano Gallianego odjęciem 30 punktów i przesunięciem na trzecią pozycję w tabeli. UEFA natomiast dopuściła zespół do kwalifikacji Ligi Mistrzów.
Sezon 2006/07 mediolańska drużyna rozpoczęła z ośmioma ujemnymi punktami. Milan grał ze zmiennym szczęściem, kończąc ligowe rozgrywki na 4. pozycji. W Pucharze Europy, po wygraniu rozgrywek w swojej grupie, zespół eliminował kolejnych rywali w fazie pucharowej: Celtic, Bayern i Manchester United. Po meczach z tą ostatnią drużyną Milan awansował do finału, w którym - jak dwa lata wcześniej - zmierzył się z Liverpoolem. Po zwycięstwie 2:1 Mediolańczycy zdobyli najważniejsze europejskie trofeum piłkarskie po raz siódmy.
Sezon 2007/08 Milan rozpoczął od zdobycia piątego w swojej historii Superpucharu Europy (europejski rekord) po zwycięstwie nad Sevillą FC 3:1. W grudniu 2007 Złotą Piłkę otrzymał Kaká, będąc szóstym zawodnikiem w historii klubu, który został laureatem tej nagrody.
Rok 2007 Milan zakończył zwycięstwem w klubowych mistrzostwach świata. W finałowym spotkaniu Mediolańczycy pokonali Boca Juniors 4:2. Oznaczało to, że po raz trzeci w historii Milan zdobył potrójną koronę (Puchar Europy, Superpuchar Europy oraz Puchar Interkontynentalny lub Klubowe MŚ). Tym samym włoski zespół został najbardziej utytułowanym klubem w oficjalnych rozgrywkach międzynarodowych, mając na koncie 18 trofeów.
Ligę mediolański klub zakończył sezon na 5. pozycji. Milan wygrał 18 spotkań oraz uzyskał 10 remisów i tyle samo porażek. Zespół strzelił 66 bramek, tracąc 38.
Przed rozpoczęciem sezonu 2008/09 w drużynie zaszły spore zmiany w składzie. Do zespołu dołączyli m.in. mistrzowie świata, Brazylijczyk Ronaldinho i Włoch Gianluca Zambrotta. Po dwóch latach gry w Chelsea do Milanu powrócił również Andrij Szewczenko. Po zwycięstwie w dwumeczu ze szwajcarskim FC Zürich mediolański zespół awansował do fazy grupowej Pucharu UEFA. Zajmując drugie miejsce w swojej grupie Milan awansował do 1/16 finału. Po dwóch remisach z Werderem Brema (1:1 i 2:2) rossoneli odpadli z dalszych rozgrywek. Również w Pucharze Włoch zespół nie odniósł sukcesu, odpadając w 1/8 finału po porażce z Lazio.
W styczniu 2009 do Milanu dołączył wypożyczony z Los Angeles Galaxy na dwa miesiące David Beckham. Po dobrych występach Anglika jego kontrakt został przedłużony do końca sezonu. W Serie A, po zmiennych występach na początku roku, włoski zespół zanotował wzrost formy w marcu i kwietniu. Pod koniec tego ostatniego miesiąca Mediolańczycy awansowali na 2. pozycję w tabeli oraz zapewnili sobie 11. z rzędu awans do europejskich pucharów.
Milan w poszczególnych sezonach
[edytuj | edytuj kod]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Siedziby i oficjalne nazwy klubu
[edytuj | edytuj kod]Historyczne siedziby klubu:
|
|
Historyczne nazwy klubu:
|
|
Osiągnięcia
[edytuj | edytuj kod]Milan wywalczył 45 oficjalnych[13] trofeów: 27 krajowych i 18 międzynarodowych. Pod tym względem jest jednym z najbardziej utytułowanych klubów świata. Więcej trofeów krajowych posiada jedynie Juventus, a pod względem ilości trofeów międzynarodowych Milan zajmuje 1. miejsce na świecie (razem z Boca Juniors) oraz w Europie (samodzielnie).
Od 1979 Milan jest jednym z trzech włoskich klubów (obok Juventusu i Interu, które mają prawo nosić na koszulkach symbol gwiazdy oznaczający 10 zdobytych tytułów mistrzowskich. Mediolański klub jest też jest jednym z pięciu zespołów, których zawodnicy w meczach Ligi Mistrzów mają prawo nosić na rękawach specjalne logo - honorową odznakę UEFA, przyznawaną za zdobycie przez klub pięciu Pucharów Europy lub wygranie tego trofeum 3 razy z rzędu[14][15].
Milan może również pochwalić się wieloma indywidualnymi sukcesami swoich piłkarzy. Jego zawodnicy 16 razy zdobywali tytuł króla strzelców Serie A, a także 8 razy zdobywali nagrodę Złotej Piłki dla najlepszego piłkarza w Europie.
Sukcesy krajowe
[edytuj | edytuj kod]
|
Sukcesy międzynarodowe
[edytuj | edytuj kod]
|
|
Sukcesy w rozgrywkach nieoficjalnych
[edytuj | edytuj kod]Triumfy uznawane za oficjalne jedynie przez Włoską Federację Piłkarską:
Królowie strzelców Serie A
[edytuj | edytuj kod]
|
|
Laureaci Złotej Piłki
[edytuj | edytuj kod]
|
|
Milan w sezonie 2008/09
[edytuj | edytuj kod]Skład zespołu
[edytuj | edytuj kod]Oficjalna kadra zespołu w sezonie 2008/09[20].
Transfery w 2009
[edytuj | edytuj kod]Przybyli:
- David Beckham (z Los Angeles Galaxy)
- Felipe Mattioni (z Gremio)
- Thiago Silva (z Fluminense, kontrakt od lipca 2009)
Odeszli:
- Emerson (rozwiązanie kontraktu)
Transfery w sesji letniej 2008
[edytuj | edytuj kod]Przybyli:
Odeszli:
|
|
Sztab szkoleniowy
[edytuj | edytuj kod]Członkowie sztabu szkoleniowego Milanu w sezonie 2008/09[23]:
|
|
Drużyny młodzieżowe i dziecięce
[edytuj | edytuj kod]Milan posiada młodzieżowe i dziecięce zespoły we wszystkich kategoriach wiekowych, uczestniczące w oficjalnych rozgrywkach juniorów[24].
Najstarszym zespołem jest Primavera, w której grają zawodnicy do dwudziestego życia. Gracze Primavery stanowią naturalne zaplecze pierwszej drużyny, a jej członkowie często powoływani są do szerokiej kadry klubu i uczestniczą w treningach razem z seniorami.
W razie potrzeby najlepsi gracze włączani są do składu na mecze Milanu. W sezonie 2008/09 są nimi: obrońcy Denis Fondrini i Nicola Pasini oraz pomocnicy: Wilfred Osuji, Jordan Pedrocchi i Rodney Strasser. Ten ostatni ma już za sobą debiut w Serie A.
Najważniejsze osiągnięcia juniorów
[edytuj | edytuj kod]- Młodzieżowe Mistrzostwo Włoch Primavera (1): 1964/65
- Młodzieżowy Puchar Włoch Primavera (1): 1984/85
- Młodzieżowe Mistrzostwo Włoch Berretti (6): 1971/72, 1981/82, 1982/83, 1984/85, 1989/90, 1993/94
- Zwycięstwo w Torneo di Viareggio (8): 1949, 1952, 1953, 1957, 1959, 1960, 1999, 2001
Lista juniorskich zespołów Milanu
[edytuj | edytuj kod]
|
|
Boiska i stadiony
[edytuj | edytuj kod]W pierwszych latach swojego istnienia Milan wielokrotnie zmieniał boiska, na których rozgrywał swoje mecze jako gospodarz[25]. Łącznie mediolański zespół grał na ośmiu różnych boiskach. Od grudnia 1949 mediolański zespół występuje w roli gospodarza na stadionie San Siro.
- Trotter (1900 - 1903). Nieistniejące już boisko znajdujące się w miejscu, gdzie dziś istnieje mediolański Dworzec Centralny. Położone na placu Andrea Doria posiadało jedynie drewniane bramki bez siatek oraz linie namalowane wapnem. Mecze można było oglądać za darmo. W meczu Milanu z Genoą padł ówczesny rekord frekwencji: spotkanie obserwowało 500 widzów[26].
- Acquabella (1903 - 1905). Od towarzyskiego meczu z Genoą 15 marca 1903 (0:0). Boisko posiadało niewielką trybunę oraz było ogrodzone, wstęp na mecze nadal był nieodpłatny[26].
- Campo Milan di Porta Monforte (1906 - 1914). W późniejszych latach (od 1909), po zmianie umiejscowienia wejścia na boisko, nazwa zmieniona na Campo di Via Fratelli Bronzetti. Po raz pierwszy obowiązywał zakup biletów, 7 stycznia 1906 na Porta Monforte po raz pierwszy we Włoszech został rozegrany mecz z siatkami w bramkach[26] (Milan - US Milanese 4:3). Pierwszym graczem rossonerich który umieścił piłkę w siatce był Guido Pedroni.
- Arena Civica (1908 - 1914, 1941 - 1949).
- Velodoromo Sempione (1914 - 1920). Stadion przy via Arona posiadał dwie zadaszone trybuny. Inauguracja nastąpiła 31 maja 1914, Milan zremisował z FC Phoenix Karlsruhe 3:3[26].
- Campo Pirelli (1919). Z boiska w północnomediolańskiej dzielnicy Bicocca Milan korzystał od września do listopada 1919. Dodatkowo w sezonie 1919/20 Milan występował gościnnie na boiskach Campo Ausonia Pro Gorla i Campo U.S. Milanese.
- Viale Lombardia (1920 - 1926). Stadion (obecnie Viale Campania) posiadał obszerne trybuny oraz szatnie z prawdziwego zdarzenia. Swoje mecze rozgrywała też na nim włoska drużyna narodowa[27].
- San Siro (1926 - 1941, od 1945).
Arena Civica
[edytuj | edytuj kod]Jeden z najstarszych mediolańskich obiektów sportowych, zbudowany w 1807. Od 1870 własność miasta. Swoje mecze piłkarskie rozgrywała na nim głównie drużyna Interu. Dwukrotnie obiekt ten służył jako domowe boisko piłkarzom Milanu: w latach 1908-1914 oraz 1941-1949. Po raz ostatni Milan zagrał w roli gospodarza na Arenie 30 listopada 1949 (MIlan - Atalanta 2:1)[28].
Latem 1956 na Arena Civica odbył się turniej o Puchar Łaciński, wygrany przez Milan. Obecnie odnowiony stadion posiada ok. 10 tysięcy miejsc. Występuje na nim drużyna Brera F.C., jeden z mediolańskich zespołów grających w jednej z niższych klas rozgrywkowych.
San Siro
[edytuj | edytuj kod]Stadionem, na którym zespół Milanu obecnie rozgrywa swoje mecze w roli gospodarza, jest Stadion Giuseppe Meazzy, powszechnie nazywany swoją pierwotną nazwą - San Siro. W sezonie 2008/09 obiekt posiada 80 074[29] miejsc siedzących do dyspozycji kibiców. Boisko na San Siro ma 105 metrów długości i 68 szerokości. Jest to stadion miejski, więc na tym samym obiekcie rozgrywa swoje spotkania drugi mediolański klub - Inter.
Budowa stadionu została rozpoczęta w grudniu 1925. Inauguracja nastąpiła 19 września 1926 - Milan przegrał z Interem 3:6. Nazwa stadionu - San Siro - powstała od nazwy dzielnicy, w której został wybudowany. W 1981 obiekt został nazwany imieniem słynnego gracza obu mediolańskich zespołów - Giuseppe Meazzy. Jednak kibice najczęściej używają pierwotnej nazwy.
Na San Siro odbyło się 8 spotkań mistrzostw świata (3 podczas MŚ 1934 i 5 na MŚ 1990). Ponadto mediolański stadion 7 razy gościł uczestników finałowych spotkań europejskich pucharów: 3 razy finalistów Pucharu Europy i 4 razy finalistów Pucharu UEFA.
W klasyfikacji UEFA San Siro jest jednym z 27 stadionów ocenionych na 5 gwiazdek (najwyższa klasa). W podziemiach stadionu znajduje się klubowe muzeum Milanu i Interu, otwarte 5 października 1996 z inicjatywy Onorato Arisiego.
19 grudnia 2005 wiceprezydent Milanu Adriano Galliani zapowiedział rozpoczęcie konsultacji w sprawie budowy nowego stadionu[30]. Byłby on do wyłącznego użytku Milanu i tylko do rozgrywania spotkań piłki nożnej (bez bieżni lekkoatletycznej). Także wśród władz Interu pojawiły się plany budowy nowego obiektu[31], co z kolei spowodowało pomysły wykupienia przez Milan "San Siro" z rąk miasta i rozpoczęcie gruntownej przebudowy stadionu, tak aby spełniał on standardy współczesnych, najnowocześniejszych obiektów.
Kibice
[edytuj | edytuj kod]Fani Milanu stanowią jedną z największych i najstarszych zorganizowanych grup kibiców we Włoszech. Pierwsze grupy skupiały wielu emigrantów z południowych Włoch, którzy przybyli do Mediolanu w poszukiwaniu pracy. Tradycyjnie Milan był wspierany przez robotników i związkowców, podczas gdy Inter był klubem typowej klasy średniej. Obecnie grupy kibiców nie są z reguły ukierunkowane politycznie, jednak wśród rossonerich nadal dominują fani ze środowisk robotniczych (zarówno lewicowi jak i prawicowi). Brak grup o charakterze skrajnie prawicowym.
Kibice Milanu należą do bardziej spokojnych grup na Półwyspie Apenińskim. Awantury z ich udziałem zdarzają się stosunkowo rzadko. Jednocześnie milaniści pod względem opraw meczowych czy też zaangażowania w aktywny doping na trybunach należą zdaniem wielu obserwatorów do europejskiej czołówki.[32]
Do najpoważniejszych incydentów z udziałem kibiców Milanu doszło w sezonie 1994/95. W meczu Ligi Mistrzów bramkarz Casino Salzburg został uderzony w głowę plastikową butelką rzuconą z trybun. Kilka tygodni później podczas meczu z Genoą jeden z kibiców gości został śmiertelnie pchnięty nożem.
Fani mediolańskiego klubu przyjaźnią się we Włoszech jedynie z kibicami Brescii, w przeszłości także z sympatykami Bolonii i Como[32]. Do najbardziej nielubianych przez nich zespołów należą Juventus, Verona, Inter, Fiorentina, Roma, Atalanta, Napoli, Sampdoria, Lazio, Cagliari oraz Genoa[33].
Na szczeblu międzynarodowym milanistów łączą pozytywne stosunki z kibicami hiszpańskiej Sevilli[34]. Przyjaźń z sympatykami tego zespołu rozpoczęła się w meczu o Superpuchar Europy w 2007, przed którym zmarł piłkarz sewilskiej drużyny, Antonio Puerta. Kibice wspólnie oddali hołd hiszpańskiemu zawodnikowi, wzajemnie dopingując zawodników obu zespołów.
Najbardziej zagorzali fani Milanu zasiadają w sektorze Curva Sud (Zakole Południowe). W sektorze tym zasiada do 10 000 kibiców. Przeciwległy sektor (Curva Nord) tradycyjnie przypisany jest kibicom Interu.
Kibicujemy najlepszej drużynie jaką kiedykolwiek widział świat[35] (fragment popularnej stadionowej pieśni kibiców Milanu)
|
Kibice Milanu zorganizowani są w wiele nieoficjalnych grup, do których należą lub należały:
- Fossa dei Leoni (Jama Lwów) - najstarsza i największa grupa fanatycznych kibiców Milanu. Założona w 1968, zakończyła działalność w listopadzie 2005 po stracie swojej wyjazdowej flagi (niepisany zwyczaj włoskich grup)[36]. Apolityczna, liczyła do 10 000 członków.
- Brigate Rossonere - druga pod względem wielkości, założona w 1975, liczy ok. 3 000 członków.
- Alternativa Rossonera - około 800 członków.
- Commandos Tigre - założona w 1967, około 300 członków.
- inne mniejsze grupy: Dannati, Gruppo Lucifero, Gruppo Veleno, Guerrieri Ultras Curva Sud Milano, Lord Kaos, Panthers, Prugne Korps, Rams, Rembambi, Sconvolts, Torcida Rossonera, Vecchia Guardia
Wszystkie najważniejsze sukcesy kibice Milanu świętują na Piazza del Duomo, placu przed mediolańską katedrą. Nieoficjalnym hymnem fanów klubu jest popularna w Mediolanie piosenka z lat 30. - O mia bela Madonina.
Frekwencja
[edytuj | edytuj kod]
Milan jest jednym z czołowych klubów świata pod względem frekwencji na swoich domowych meczach. W sezonie 2007/08 mecze mediolańskiego zespołu w Serie A na San Siro oglądało średnio 56 642 widzów, co plasuje Milan na 9. miejscu w Europie i 1. we Włoszech[37]. W ostatnich 10 sezonach liczba średnia liczba widzów wynosiła od ok. 47 do 63 tysięcy. Do legendy mediolańskiego klubu przeszedł mecz finałowy Pucharu Europy 1989 w Barcelonie. W stolicy Katalonii pojawiło się ok. 90 tysięcy kibiców Milanu[38]. Frekwencja kibiców na ligowych meczach Milanu w ostatnich 10 sezonach:[39]
|
Popularność Milanu
[edytuj | edytuj kod]Milan jest jednym z czołowych klubów pod względem liczby kibiców we Włoszech oraz na świecie. Według badań sondażowych liczba kibiców Milanu w Italii wynosi ok. 7.4 miliona[41]. Bardziej popularnym klubem we Włoszech jest jedynie Juventus. Ok. 23% włoskich kibiców kibicuje Milanowi[42], według innego sondażu do grona kibiców mediolańskiego klubu zalicza się 12.4% populacji Włoch (w tym 20.3% wśród osób do 24 roku życia)[43].
W Europie Milanowi kibicuje 22.2 miliona osób, co daje włoskiemu klubowi piąte miejsce na kontynencie (za Barceloną, Realem Madryt, Manchesterem United oraz Arsenalem) i pierwszą pozycję wśród zespołów Serie A[44].
Sympatię do mediolańskiego klubu deklaruje wielu sportowców, aktorów i polityków z Włoch i innych krajów świata[45]. Jednym z nich jest amerykański koszykarz Kobe Bryant, którego ojciec występował we włoskiej lidze koszykówki[46]. Także inny amerykański gracz, Dennis Rodman, jest kibicem włoskiego klubu.
Innymi znanymi sportowcami kibicującymi Milanowi są kierowcy Formuły 1 Felipe Massa oraz Robert Kubica, Antonio Rossi, pochodzący z lombardzkiego Lecco dwukrotny mistrz olimpijski w wioślarstwie oraz Diana Bianchedi, mistrzyni olimpijska w szermierce. Także mistrz świata w boksie zawodowym, Giacobbe Fragomeni, jest zagorzałym kibicem rossonerich[47]. Do kibiców Milanu zaliczał się również zwycięzca kolarskich wyścigów Giro d'Italia i Tour de France - Marco Pantani.
Do najbardziej znanych kibiców Milanu wśród włoskich dziennikarzy sportowych należy Tiziano Crudeli. Uczucia do mediolańskiego zespołu deklaruje włoski aktor i scenarzysta Diego Abantuono, autor wielu cytatów na temat Milanu[48]. Innymi kibicami mediolańskiego klubu z branży filmowej są: włoski komik Teo Teocoli oraz hiszpańska aktorka Natalia Estrada, była partnerka Paolo Berlusconiego, brata prezydenta Milanu.
Wśród polityków kibicujących Milanowi znajdują się Silvio Berlusconi - honorowy prezydent klubu, premier Włoch i lider partii Forza Italia a także Roberto Maroni z Ligi Północnej, były minister opieki społecznej. Kibicem Milanu jest również opozycyjny rywal Berlusconiego z partii komunistycznej, Fausto Bertinotti.
Milanowi kibicuje także angielski piosenkarz Robbie Williams.
Associazione Italiana Milan Clubs
[edytuj | edytuj kod]Milan posiada specjalną komórkę klubu, zrzeszającej wszystkie oficjalne fankluby zespołu - Associazione Italiana Milan Clubs (AIMC). Do AIMC należy wiele fanklubów z całego świata.
Poza Włochami fankluby milanistów znajdują się w takich krajach jak Australia, Belgia, Brazylia, Chiny, Chorwacja, Czechy, Dania, Francja, Grecja, Holandia, Kamerun, Kanada, Luksemburg, Malta, Niemcy, Polska, Serbia, Stany Zjednoczone i Szwajcaria.
W Polsce jedynym oficjalnym fanklubem Milanu jest Milan Club Polonia, założony pod koniec grudnia 2001, a przyjęty w poczet fanklubów 21 czerwca 2005. W sezonie 2008/09 MCP liczy 415 członków. Fanklub ma dotychczas na koncie 18 zorganizowanych wyjazdów na mecze Milanu.
Symbole klubu
[edytuj | edytuj kod]Logo
[edytuj | edytuj kod]Logo klubu przedstawia połączenie klubowych barw w postaci czarno-czerwonych pasów oraz miejską flagę Mediolanu (czerwony krzyż na białym tle), oba elementy wpisane są w okrąg[49]. Ponad nim znajduje się skrót nazwy zespołu - "ACM", a poniżej - rok założenia (1899). Całość otoczona jest czerwoną elipsą. Często ponad właściwym logo umieszczona jest żółta, pięcioramienna gwiazda, przyznana Milanowi za osiągnięcie dziesięciu tytułów mistrza Włoch.
Z okazji stulecia klubu w roku 1999 klub przygotował specjalne logo w kształcie pucharu i składające się z wizerunku piłki oraz napisów 100 Milan, 1899 - 1999[50].
Hymn Milanu
[edytuj | edytuj kod]Hymnem Milanu (Inno Milan) jest utwór Milan, Milan! - utwór napisany z okazji zdobycia 11. tytułu mistrzowskiego w 1988. Od tego czasu utwór ten jest tradycyjnie odgrywany przez meczami drużyny na własnym boisku. Autorem słów jest Massimi Guantini, natomiast muzykę skomponował Tony Renis[51].
Maskotka
[edytuj | edytuj kod]Od 16 lutego 2006 Milan posiada swoją oficjalną maskotkę[52] o imieniu Milanello, zaprojektowaną przez Warner Bros.. Milanello ma postać czerwonego diabła z piłką przy nodze[53], ubranego w strój mediolańskiego zespołu.
Do 2006 klubową maskotką była żółta postać o imieniu Dudy.[54]
Klubowe barwy i stroje
[edytuj | edytuj kod]Klubowe barwy Milanu to czerwony i czarny. Barwy te w momencie ich przyjęcia miały symbolizować: czerwień - kolor ognia (nawiązanie do symboliki piekła, diabły - pierwszy przydomek Milanu) i zapał do gry członków zespołu, natomiast czerń - strach przeciwników:
Jesteśmy drużyną diabłów. Naszymi kolorami będą czerwony jak ogień i czarny jak strach naszych rywali![55] (Herbert Kilpin)
|
Jednocześnie nawiązują one do barw zespołu klubu piłkarskiego z Nottingham, rodzinnego miasta Herberta Kilpina - założyciela Milanu.
Podstawowy strój graczy to koszulki w czerwone-czarne pasy, białe spodenki i czarne skarpetki. Strój wyjazdowy jest cały w kolorze białym, w takich strojach najczęściej grają też piłkarze Milanu w meczach finałowych europejskich pucharów[56]. Czasem stosowany jest też trzeci komplet strojów - obecnie w całości w kolorze czarnym. Bramkarze Milanu od sezonu 2002/03 występują w ciemnożółtych (czasem zielonych) koszulkach, czarnych spodenkach i czarnych skarpetkach.
Od sezonu 2006/2007 na koszulkach mediolańskiego zespołu znajduje się logo oficjalnego sponsora - austriackiej firmy prowadzącej internetowe zakłady sportowe - bwin.com, z którą Milan podpisał czteroletni kontrakt[57]. W poprzednich dwunastu sezonach głównym sponsorem zespołu był Opel. Stroje zawodników są produkowane przez niemiecki Adidas.
Przydomki
[edytuj | edytuj kod]Najczęściej używanym przydomkiem Milanu jest rossoneri - "czerwono-czarni", co związane jest z klubowymi barwami mediolańskiego zespołu. Drugim przydomkiem, który jest obecnie używany, jest diavolo - "diabeł". W ten sposób Herbert Kilpin, jeszcze przed założeniem Milanu, określił drużynę którą miał zamiar utworzyć.
To ostatnie zwycięstwo Genui, wkrótce będę w Mediolanie i zrobię z nich drużynę prawdziwych diabłów przed którymi będziecie drżeć![58] (Herbert Kilpin)
|
W pierwszej połowie XX wieku kibice Milanu byli nazywani przez fanów Interu i casciavitt (lub i casciavid) - "śrubokręty". Było to związane ze stereotypem kibica - robotnika (fanami Milanu były osoby wywodzące się głównie ze środowisk robotniczych, bogatsi kibicowali Interowi). Określenie to, pochodzące z języka lombardzkiego, w późniejszych latach kibice przyjęli sami dla siebie, a casciavitt stał się nieoficjalnym przydomkiem zespołu.
Zastrzeżone numery
[edytuj | edytuj kod]- 3. Paolo Maldini, w Milanie od 1984 do dziś, po jego odejściu koszulkę z tym numerem będzie mógł założyć tylko jego syn, Christian (ur. 16 czerwca 1996)[59]
- 6. Franco Baresi, w Milanie 1977-1997
Media związane z klubem
[edytuj | edytuj kod]Forza Milan!
[edytuj | edytuj kod]Czasopismo poświęcone Milanowi, miesięcznik. Założony w listopadzie 1963 przez dziennikarza Gino Sansoniego. Pierwotnie magazyn był oficjalnym pismem fanklubów drużyny. W 1979 Forza Milan! zyskał aprobatę władz Milanu jako oficjalne czasopismo klubu.
Forza Milan! zawiera informacje o zespołu i piłkarzach, wywiady oraz komentarze i dyskusje na tematy dotyczące zarówno aktualnej sytuacji zespołu, jak i jego celów na przyszłość oraz działalności społecznej klubu. Posiada też działy poświęcone drużynom juniorskim oraz oficjalnym fanklubom.
Od stycznia 1997 magazyn wydawany jest przez wydawnictwo Panini Comics. Redaktorem naczelnym czasopisma jest Fabrizio Melegari. Z czasopismem współpracują tacy dziennikarze jak Tiziano Crudeli, Mauro Suma, Charles Pellegatti i Luca Serafini. Cena czasopisma w 2009 wynosi 3.5 euro.
Milan Channel
[edytuj | edytuj kod]Cyfrowy, kodowany kanał telewizyjny w stu procentach poświęcony mediolańskiej drużynie. Założony na stulecie klubu, pierwszą transmisję przeprowadził 16 grudnia 1999. Przez całą dobę kanał prezentuje historię i teraźniejszość klubu, programy o zawodnikach, wywiady i najnowsze informacje o zespole.
Stacja znajduje się na platformie cyfrowej Sky Italia na kanale 230. Jako pierwsza stacja klubowa we Włoszech przekroczyła liczbę 50 000 widzów abonujących kanał[60]. Prezesem stacji jest Ricardo Silva, funkcję dyrektora programowego pełni Mauro Suma. W 2009 miesięczny abonament wynosi 8.72 euro.
Radio Milan Inter
[edytuj | edytuj kod]Prywatna stacja z siedzibą w Mediolanie poświęcona w głównej mierze zespołom Milanu oraz Interu. Założona 23 grudnia 2005 jako MilanInter FM przez Giorgio Michelettiego i Lukę Galliatiego.
W 2008 stacja posiadała średnio 48 tysięcy słuchaczy[61]. Radio Milan Inter jest również bezpłatnie dostępne w internecie[62].
Obiekty związane z klubem
[edytuj | edytuj kod]Milanello
[edytuj | edytuj kod]Nowoczesny ośrodek treningowy Milanu, położony ok. 40 km od Mediolanu, w pobliżu Varese. Zbudowany w 1963 z inicjatywy Andrei Rizzoliego, w większości został przebudowany podczas kadencji prezydenta Berlusconiego. Otoczony lasem obiekt zajmuje powierzchnię 1 600 hektarów. W Milanello oprócz piłkarzy Milanu często trenuje także reprezentacja Włoch.
Milanello posiada dwa treningowe, kilkudziesięciometrowe boiska oraz bieżnię o długości ponad 1 kilometra. Na terenie obiektu znajduje się też centrum wypoczynkowo-konferencyjne oraz sala gimnastyczna wyposażona w najnowsze osiągnięcia techniki sportowej, mające na celu doprowadzenie graczy Milanu do optymalnej sprawności fizycznej.
Treningi w Milanello można oglądać na klubowym kanale Milan Channel dzięki sieci kamer umieszczonych na terenie ośrodka.
Milan Lab
[edytuj | edytuj kod]Utworzone w lipcu 2002 nowoczesne biomechaniczne centrum badawcze, zajmujące się analizą formy i parametrów psychofizycznych graczy Milanu. Każdy z piłkarzy przechodzi w nim regularne badania, sprawdzające m.in. odporność psychiczną, czas reakcji czy też parametry mięśni. Systemy komputerowe analizują wszystkie dane, dobierając optymalny rodzaj treningu, a także dietę zawodnika, co pozwala w znacznym stopniu obniżyć prawdopodobieństwo spadku formy lub kontuzji. W Milan Lab piłkarze odbywają również zajęcia z psychologiem.
Bezpośrednią przyczyną powstania laboratorium był przypadek Fernando Redondo, którego zatrudnienie kosztowało mediolański klub olbrzymią kwotę, podczas gdy już na pierwszym treningu argentyński gracz odniósł kontuzję. Wyeliminowała go ona z gry na dwa lata. Od tego czasu, dzięki współpracy klubu z biomechanikami, liczba niespodziewanych urazów w zespole spadła w znaczący sposób.[63]
New Milan Point
[edytuj | edytuj kod]Oficjalny sklep Milanu. W jego asortymencie znajdują się nie tylko oficjalne stroje zespołu czy też sprzęt sportowy z autografami piłkarzy, lecz także wiele innych przedmiotów z logo mediolańskiego klubu.
Obiekt znajduje się na trzech poziomach, z czego jeden posiada oficjalną klubową kawiarnię i salę kinową. Prezentowane są w niej wszystkie wyjazdowe spotkania Milanu, a w pozameczowym czasie transmitowana jest klubowa telewizja.
Piłkarze w historii klubu
[edytuj | edytuj kod]Galeria sławy
[edytuj | edytuj kod]Najwybitniejsi piłkarze w historii Milanu, umieszczeni w galerii sławy włoskiego klubu (Hall of Fame)[64]. Należy do niej 47 sław piłkarskich i trenerskich: 44 wymienionych poniżej zawodników oraz 5 trenerów (Nereo Rocco, Arrigo Sacchi, Giuseppe Viani, Fabio Capello i Giovanni Trapattoni). Dwaj ostatni byli zarówno szkoleniowcami, jak i graczami mediolańskiego zespołu.
Mistrzowie świata w zespole Milanu
[edytuj | edytuj kod]Piłkarze FIFA 100
[edytuj | edytuj kod]Na liście FIFA 100, przygotowanej na jubileusz stulecia FIFA znajduje się 123 mężczyzn i 2 kobiety, uznanych za najwybitniejszych graczy w historii. Znajduje się na niej 26 piłkarzy, którzy występowali w mediolańskim zespole.
- Argentyńczycy (1): Hernán Crespo
- Brazylijczycy (4): Cafu, Rivaldo, Ronaldinho, Ronaldo
- Duńczycy (1): Brian Laudrup
- Francuzi (4): Marcel Desailly, Jean-Pierre Papin, Lilian Thuram, Patrick Vieira
- Liberyjczycy (1): George Weah
- Holendrzy (6): Edgar Davids, Ruud Gullit, Patrick Kluivert, Frank Rijkaard, Clarence Seedorf, Marco van Basten
- Portugalczycy (1): Rui Costa
- Ukraińcy (1): Andrij Szewczenko
- Włosi (7): Roberto Baggio, Franco Baresi, Paolo Maldini, Alessandro Nesta, Gianni Rivera, Paolo Rossi, Christian Vieri
Kapitanowie Milanu
[edytuj | edytuj kod]W historii Milanu funkcję kapitana drużyny pełniło 41 zawodników. Trzech z nich dostąpiło tego zaszczytu dwukrotnie: Giuseppe Bonizzoni (1934/35-1935/36 i 1938/39-1939/40), Giuseppe Antonini (1942/43-1943/44 i 1945/46-1948/49) oraz Gianni Rivera (1966/67-1974/75 i 1976/77-1978/79).
Pierwszym kapitanem drużyny był Anglik David Allison, pełnił on tę funkcję w pierwszym meczu klubu, po czym zastąpił go Herbert Kilpin. Od sezonu 1997/98 jest nim Paolo Maldini. Najdłużej - 15 sezonów - funkcję kapitana pełnił Franco Baresi (1982/83-1996/97).
Reprezentanci Włoch
[edytuj | edytuj kod]W piłkarskiej reprezentacji Włoch zagrało 82 piłkarzy, którzy w momencie wyjścia na boisko znajdowali się w składzie mediolańskiego zespołu. Jako pierwsi we włoskiej drużynie zagrali Aldo Cevenini i Pietro Lana, występując 15 maja 1910 w debiutanckim meczu drużyny narodowej przeciwko reprezentacji Francji. Mecz zakończył się zwycięstwem włoskiego zespołu 6:2, a Lana zdobył 3 bramki, w tym pierwszą bramkę tej drużyny w historii.
Ostatnim jak dotąd piłkarzem Milanu w barwach włoskiego zespołu narodowego był Gianluca Zambrotta, który 20 marca 2008 zagrał w towarzyskim meczu z reprezentacją Austrii (2:2). Najwięcej spotkań w zespole Italii spośród zawodników Milanu rozegrali: Paolo Maldini - 126 (rekord Włoch), Franco Baresi - 81 oraz Demetrio Albertini - 79.
Obcokrajowcy
[edytuj | edytuj kod]W historii Milanu w składzie drużyny znajdowało się ponad 150 obcokrajowców, reprezentujących wszystkie pięć kontynentów. Najwięcej graczy z Europy pochodziło ze Szwajcarii (17) oraz Anglii (14). Wśród graczy amerykańskich dominowali Brazylijczycy (21) i Argentyńczycy (17). Z Afryki po dwóch graczy pochodziło z Nigerii i Senegalu. Azję reprezentował Ümit Davala z Turcji, natomiast Australię i Oceanię - Australijczyk Željko Kalac.[65]
Prezesi klubu
[edytuj | edytuj kod]
|
|
Trenerzy zespołu
[edytuj | edytuj kod]Trenerska historia Milanu zawiera kilkadziesiąt nazwisk, począwszy od Herberta Kilpina. Jednak w pierwszych latach klubu formalne stanowisko trenera nie istniało. Niektóre źródła traktują jako pierwszego trenera Daniele Angeloniego, który dowodził piłkarzami mediolańskiego zespołu w 1907, czasem jako pierwszy szkoleniowiec rossonerich wymieniany jest Ferdinand Oppenheim, pracujący w klubie w latach 1922-1924[71].
Wielokrotnie w dziejach Milanu istniało stanowisko dyrektora technicznego. Dyrektorzy często mieli większy wpływ na zespół niż szkoleniowcy formalnie zatrudnieni na stanowisku trenera. Jako pierwszy, w latach 1937-1940, był nim József Bánás. Ostatnim jak dotychczas dyrektorem technicznym Milanu był w 2001 Fatih Terim.
Trzykrotnie zdarzyło się, że Milan miał osobnego trenera dowodzącego zespołem w konkretnych rozgrywkach. W 1953 w meczach Pucharu Łacińskiego na ławce trenerskiej zasiadał Gunnar Gren, w 1958 w meczach Pucharu Włoch Milan był prowadzony przez Luigi Bonizzoniego, a w 1961 szkoleniowcem Milanu w meczach o Puchar Przyjaźni był Nereo Rocco.
Dotychczasowym rekordzistą, jeśli chodzi o najdłuższy nieprzerwany staż trenerski w Milanie, był Herbert Kilpin, który przez 6 lat (1900-1906) był trenerem rossonerich. Po 5 lat bez przerwy pracowali we włoskim zespole profesjonalni szkoleniowcy: Nereo Rocco (1967-1972) i Fabio Capello (1991-1996), obaj trenowali Milan także w innych latach, jednak w krótszym okresie. Obecnie rekord należy do Carlo Ancelottiego, który trenuje mediolański klub od 2001.
Część szkoleniowców Milanu miało za sobą karierę piłkarską w tym zespole. Należą lub należeli do nich tacy trenerzy jak Carlo Ancelotti, Daniele Angeloni, Paolo Barison, Fabio Capello, Massimo Giacomini, Gunnar Gren, Nils Liedholm, Cesare Maldini, Giorgio Morini, Hector Puricelli, Luigi Radice i Giovanni Trapattoni
Chronologiczna lista trenerów Milanu:
Rywalizacja sportowa
[edytuj | edytuj kod]Milan posiada wielu rywali, z którymi toczy długoletnią rywalizację. Najczęściej mediolański klub grał z Interem Mediolan - 269 razy, Juventusem Turyn - 254, AC Torino - 188, AS Roma - 166, FC Bologna - 160, Lazio Rzym - 153, ACF Fiorentina - 150, Genoa CFC - 124, Atalantą Bergamo i Sampdorią Genua - po 121.[80]
Na szczeblu międzynarodowym Milan spotykał się najczęściej z zespołami: Real Madryt - 12 razy, FC Barcelona - 11, Ajax Amsterdam i Bayern Monachium - po 10 oraz FC Porto - 9.[80]
Bilans Milanu w oficjalnych spotkaniach wedug stanu na koniec sezonu 2007/08:[81]
Rozgrywki | Sezony | Mecze | Zwycięstwa Milanu | Remisy | Porażki Milanu | Bramki zdobyte | Bramki stracone |
Mistrzostwa Włoch | 102 | 2945[82] | 1416 | 850 | 679 | 5025 | 3156 |
Puchar Włoch | 60 | 340 | 176 | 92 | 72 | 583 | 333 |
Superpuchar Włoch | 8 | 8 | 4 | 2 | 2 | 13 | 8 |
Puchar Europy | 23 | 205 | 112 | 48 | 45 | 361 | 176 |
Puchar Zdobywców Pucharów | 4 | 30 | 17 | 10 | 3 | 47 | 20 |
Puchar UEFA | 11 | 73 | 36 | 14 | 23 | 104 | 70 |
Superpuchar Europy | 7 | 12 | 7 | 3 | 2 | 13 | 11 |
Puchar Interkontynentalny | 7 | 10 | 4 | 1 | 5 | 17 | 15 |
Klubowe Mistrzostwa Świata | 1 | 2 | 2 | 0 | 0 | 5 | 2 |
Pozostałe rozgrywki[83] | - | 127 | 70 | 23 | 34 | 273 | 166 |
Razem | • | 3752 | 1844 | 1043 | 865 | 6441 | 3957 |
Derby Mediolanu
[edytuj | edytuj kod]Jednym z najważniejszych wydarzeń w piłkarskim kalendarzu Milanu są derby Mediolanu (potocznie nazywane Derby della Madonnina) z Interem. Mediolańskie derby należą do najstarszych i najczęściej rozgrywanych meczów derbowych w światowej piłce nożnej, dotychczas zostało rozegranych 269 takich spotkań.
Oprócz regularnych spotkań derbowych w Serie A oba mediolańskie zespoły 23 razy grały ze sobą także w Pucharze Włoch. Dwukrotnie (razem cztery rozegrane mecze) Milan trafiał na Inter w dwumeczach Ligi Mistrzów: w półfinale sezonu 2002/03 oraz w ćwierćfinale sezonu 2004/05. W obu przypadkach do kolejnej rundy awansował Milan. Ponadto tradycją stały się przedsezonowe mecze o Trofeum TIM (dodatkowo z udziałem Juventusu), lecz nie są one zaliczane do oficjalnych statystyk (mecze trwają po 45 minut).
Derby Mediolanu znane są z gorącej atmosfery na trybunach, jednak z reguły nie dochodziło do poważniejszych zakłóceń porządku. Na stadionie pojawia się wtedy wiele flag i transparentów dotyczących obu zespołów, często o charakterze ironicznym i humorystycznych. Jednymz wyjątków był mecz w ćwierćfinale Ligi Mistrzów 2004/05, gdy bramkarz Milanu Dida został trafiony przez kibica Interu racą w bark. Mecz został przerwany, a następnie Milanowi został przyznany walkower[84].
W ogólnej statystyce meczów derbowych lepszy jest Milan, który wygrał 105 meczów w stosunku do 92 Interu. W samej Serie A przewagę posiada jednak Inter (54 zwycięstwa tego zespołu i 47 Milanu). Jedyny mecz pomiędzy tymi zespołami na szczeblu finałowym odbył się w roku 1977. W finale Pucharu Włoch Milan wygrał 2:0.
Pierwszy, nieoficjalny mecz pomiędzy mediolańskimi zespołami odbył się w 1908 i zakończył zwycięstwem Milanu 6:3. Natomiast pierwszy mecz oficjalny został rozegrany 18 października tego samego roku. W spotkaniu o Puchar Chiasso rossoneri wygrali 2:1 po golach Lany i Forlano.
Najwyższe zwycięstwo w tej rywalizacji Milan odniósł w 1918, wygrywając w meczu o Puchar Mauro 8:1 (5 goli Aldo Ceveniniego, 2 gole jego brata Luigiego i 1 gol Mariniego). Inter wygrał zaś w 1910 w wyjazdowym meczu w ramach mistrzostw Włoch 5:0.
6 lutego 1949 w meczu Serie A padł najwyższy remis - 4:4. Bramki dla Milanu zdobyli Annovazzi, Sloan oraz dwie Nordahl. Natomiast 6 listopada tego samego roku padło 11 bramek - Inter wygrał 6:5 (bramki dla Milanu: Candiani II - dwie, Nordahl, Liedholm i Annovazzi). Natomiast w XXI wieku najwięcej bramek w meczu derbowym padło 29 października 2006 - Milan przegrał u siebie 3:4 (gole Seedorfa, Gilardino i Kaki).
11 maja 2001 w meczu Serie A Milan odniósł swoje najwyższe zwycięstwo w tych rozgrywkach nad Interem, wygrywając 6:0 (po dwa gole Comandiniego i Szewczenki oraz po jednym Giunto i Serginho).
W ostatnim z dotychczas rozegranych spotkań, 15 lutego 2009, Inter pokonał Milan 2:1.
Bilans Milanu w derbach Mediolanu według stanu na 1 maja 2009:
Mecze | Zwycięstwa Milanu | Remisy | Zwycięstwa Interu | Bramki Milanu | Bramki Interu |
268 | 105 | 72 | 91 | 429 | 394 |
Mecze z Juventusem
[edytuj | edytuj kod]Drugim największym rywalem Milanu pod względem ilości rozegranych spotkań jest Juventus. Oba kluby spotkały się dotychczas 254 razy. Żaden z klubów nie uzyskał znaczącej przewagi w tej rywalizacji, obecnie minimalnie lepszy bilans posiada Milan. Jest to rywalizacja dwóch najbardziej utytułowanych włoskich drużyn.
Oprócz spotkań w Serie A oba zespoły spotykają się każdego roku w corocznym spotkaniu o Trofeum Berlusconiego. W meczach o to trofeum 8 razy lepszy był Juventus, 6 razy Milan.
Najwyższe zwycięstwa Milan odniósł w latach 1901 (7:0 w meczu towarzyskim) i 1912 (8:1 w mistrzostwach Włoch), Juventus - w latach 1925 (6:0) i 1927 (8:2, oba mecze w ramach mistrzostw Włoch). Do historii przeszło również wyjazdowe ligowe zwycięstwo Milanu w 1950 (7:1, po trzech bramkach Nordahla i po jednej Grena, Liedholma, Buriniego i Candianiego). Triumf ten Mediolańczycy odnieśli po wodzą węgierskiego trenera Lajosa Czeizlera.
Juventus zrewanżował się w 1996, wygrywając 6:1. Oba powyższe wyniki to najwyższe porażki tych klubów w historii na własnym boisku.
Trzykrotnie oba zespoły spotykały się w finale Pucharu Włoch. W latach 1942 i 1990 w finałowych dwumeczach lepszy okazał się Juventus, w 1973 w Rzymie w decydującym spotkaniu po rzutach karnych wygrał Milan.
Jednym z najważniejszych momentów tej rywalizacji był finał Ligi Mistrzów w sezonie 2002/03. Na stadionie w Manchesterze padł wówczas bezbramkowy remis, a w rzutach karnych lepsi okazali się piłkarze Milanu wygrywając 3-2. Był to pierwszy i jedyny finał Pucharu Europy z udziałem dwóch włoskich zespołów.
W ostatnim z dotychczas rozegranych spotkań, 14 grudnia 2008, Juventus pokonał w Turynie Milan 4:2.
Bilans Milanu w meczach z Juventusem według stanu na 1 maja 2009:
Mecze | Zwycięstwa Milanu | Remisy | Zwycięstwa Juventusu | Bramki Milanu | Bramki Juventusu |
254 | 88 | 80 | 86 | 374 | 367 |
Serie A
[edytuj | edytuj kod]
Od momentu utworzenia jednolitej ligi włoskiej (w sezonie 1929/30) Milan na 76 rozegranych sezonów 74 razy występował w najwyższej klasie rozgrywkowej - Serie A. Tylko 2 razy mediolański klub zagrał w drugiej lidze - w sezonach 1980/81 i 1982/83. W tabeli wszech czasów ligi włoskiej[85] Milan zajmuje 3. miejsce (3067 pkt), ustępując jedynie Juventusowi (3515) i Interowi (3179). Bilans Milanu w ostatnich 10 sezonach Serie A:
|
Bilans Milanu w meczach Serie A według stanu na koniec sezonu 2007/08:
Sezony | Mecze | Zwycięstwa Milanu | Remisy | Porażki Milanu | Bramki zdobyte | Bramki stracone |
74 | 2486 | 1186 | 749 | 551 | 4073 | 2545 |
Puchar Włoch
[edytuj | edytuj kod]Dotychczas Milan wystąpił w 61 edycjach (na 62 rozegrane) Pucharu Włoch. 5 razy wygrywał trofeum, 12 razy uczestniczył co najmniej w finale, 23 razy w półfinale i 39 razy w ćwierćfinale.
Milan nie brał udziału jedynie w pierwszej edycji Pucharu Włoch (w roku 1922), podobnie jak większość czołowych włoskich zespołów.
Osiągnięcia Milanu w kolejnych edycjach Pucharu Włoch:
Sezon | Runda | Sezon | Runda | Sezon | Runda | Sezon | Runda | |||
1926/27 | 1/16 finału[88] | 1964/65 | 1. runda | 1980/81 | faza grupowa | 1996/97 | 1/4 finału | |||
1935/36 | 1/2 finału | 1965/66 | 1/4 finału | 1981/82 | faza grupowa | 1997/98 | finał | |||
1936/37 | 1/2 finału | 1966/67 | zwycięstwo | 1982/83 | 1/4 finału | 1998/99 | 1/8 finału | |||
1937/38 | 1/2 finału | 1967/68 | 2. miejsce[89] | 1983/84 | 1/4 finału | 1999/00 | 1/4 finału | |||
1938/39 | 1/2 finału | 1968/69 | 1/4 finału | 1984/85 | finał | 2000/01 | 1/2 finału | |||
1939/40 | 1/8 finału | 1969/70 | faza grupowa | 1985/86 | 1/8 finału | 2001/02 | 1/2 finału | |||
1940/41 | 1/8 finału | 1970/71 | 2. miejsce[89] | 1986/87 | 1/8 finału | 2002/03 | zwycięstwo | |||
1941/42 | finał | 1971/72 | zwycięstwo | 1987/88 | 1/8 finału | 2003/04 | 1/2 finału | |||
1942/43 | 1/4 finału | 1972/73 | zwycięstwo | 1988/89 | 2. runda grupowa | 2004/05 | 1/4 finału | |||
1958[90] | 6 miejsce[91] | 1973/74 | grupa półfinałowa | 1989/90 | finał | 2005/06 | 1/4 finału | |||
1958/59 | 1/8 finał | 1974/75 | finał | 1990/91 | 1/2 finału | 2006/07 | 1/2 finału | |||
1959/60 | 2. runda | 1975/76 | grupa półfinałowa | 1991/92 | 1/2 finału | 2007/08 | 1/8 finału | |||
1960/61 | 1/8 finału | 1976/77 | zwycięstwo | 1992/93 | 1/2 finału | 2008/09 | 1/8 finału | |||
1961/62 | 2. runda' | 1977/78 | grupa półfinałowa | 1993/94 | 1/8 finału | |||||
1962/63 | 1/8 finału | 1978/79 | faza grupowa | 1994/95 | 1/8 finału | |||||
1963/64 | 1/4 finału | 1979/80 | 1/4 finału | 1995/96 | 1/4 finału |
Bilans Milanu w meczach Pucharu Włoch według stanu na koniec sezonu 2008/09:
Sezony | Mecze | Zwycięstwa Milanu | Remisy | Porażki Milanu | Bramki zdobyte | Bramki stracone |
61 | 341 | 176 | 92 | 73 | 584 | 335 |
Europejskie puchary
[edytuj | edytuj kod]
Sezon 2008/09 był dla Milanu 39., w którym wystąpił w rozgrywkach o europejskie trofeum. Z dotychczasowych startów 9 edycji zakończyło się triumfem Mediolańczyków. W finale Milan brał udział 14 razy, 18 razy dochodził co najmniej do półfinału, a 23 razy do ćwierćfinału. W tabeli wszech czasów europejskich pucharów klub zajmuje 5. miejsce[92] (414 pkt; za Barceloną, Realem, Juventusem i Bayernem). Sezon 2009/10 będzie 11. sezonem z rzędu, w którym Milan zagra w europejskich pucharach (rekord klubu). W sezonach 2002/03-2006/07 Milan był jedyną drużyną, która wystąpiła we wszystkich pięciu edycjach Ligi Mistrzów, awansując co najmniej do ćwierćfinału, z czego 3 razy zagrał w finale, 2 razy zwyciężając. W sezonach 2000/01-2006/07 Milan 7 razy z rzędu był najlepszą włoską drużyną w poszczególnych edycjach europejskich pucharów. Osiągnięcia Milanu w kolejnych edycjach europejskich pucharów:
|
Bilans Milanu w meczach europejskich pucharów według stanu na koniec sezonu 2008/09:
Sezony | Mecze | Zwycięstwa Milanu | Remisy | Porażki Milanu | Bramki zdobyte | Bramki stracone |
39 | 316 | 171 | 74 | 71 | 528 | 273 |
Historyczne mecze i składy
[edytuj | edytuj kod]Pierwszy oficjalny mecz
[edytuj | edytuj kod]- 15 kwietnia 1900, Turyn: FC Torinese – Milan 3:0 (2:0) (szczegóły)
Bramki: 1:0 Bosio 15', 2:0 Bosio 18', 3:0 Bosio 70' |
W pierwszym swoim oficjalnym meczu Milan zagrał w mistrzostwach Włoch z zespołem FC Torinese, jednym z założycieli Włoskiej Federacji Piłkarskiej. Mecz odbył się na turyńskim stadionie Velodromo Umberto I. Mediolański zespół był jedyną drużyną z Lombardii, otrzymał więc automatyczną kwalifikację do półfinału. Stawką meczu był awans do spotkania finałowego, w którym na rywala czekał broniący tytułu zespoł Genoa CFC. W mediolańskim zespole wystąpiło 6 Brytyjczyków oraz 5 Włochów, drużyna zagrała popularnym wówczas systemem 2-3-5 (2 obrońców, 3 pomocników i 5 napastników).
Finały europejskich pucharów
[edytuj | edytuj kod]Finały Pucharu Europy:
- 28 maja 1958, Bruksela: Milan - Real Madryt 2:3 (2:2, 0:0) (szczegóły)
Bramki: 1:0 Schiaffino 59', 1:1 Di Stéfano 74', 2:1 Grillo 78', 2:2 Rial 79', 2:3 Gento 107' |
- 22 maja 1963, Londyn: Milan – Benfica Lizbona 2:1 (0:1) (szczegóły)
Bramki: 0:1 Eusébio 19', 1:1 Altafini 58', 2:1 Altafini 70' |
- 28 maja 1969, Madryt: Milan - Ajax Amsterdam 4:1 (2:0) (szczegóły)
Bramki: 1:0 Prati 7', 2:0 Prati 39', 2:1 Vasović 60'(k), 3:1 Prati 75', 4:1 Sormani 67' |
- 24 maja 1989, Barcelona: Milan - Steaua Bukareszt 4:0 (3:0) (szczegóły)
Bramki: 1:0 Gullit 17', 2:0 van Basten 26', 3:0 Gullit 38', 4:0 van Basten 46' |
- 23 maja 1990, Wiedeń: Milan - Benfica Lizbona 1:0 (0:0) (szczegóły)
Bramki: 1:0 Rijkaard 68' |
- 26 maja 1993, Monachium: Milan - Olympique Marsylia 0:1 (0:1) (szczegóły)
Bramki: 0:1 Boli 44' |
- 18 maja 1994, Ateny: Milan - FC Barcelona 4:0 (2:0) (szczegóły)
Bramki: 1:0 Massaro 22', 2:0 Massaro 45', 3:0 Savićević 47', 4:0 Desailly 59' |
- 24 maja 1995, Wiedeń: Milan - Ajax Amsterdam 0:1 (0:0) (szczegóły)
Bramki: 0:1 Kluivert 85' |
- 28 maja 2003, Manchester: Milan – Juventus 0:0, karne 3-2 (szczegóły)
Bramki: - |
- 25 maja 2005, Stambuł: Milan - Liverpool F.C. 3:3 (3:3, 3:0), karne 2-3 (szczegóły)
Bramki: 1:0 Maldini 1', 2:0 Crespo 38', 3:0 Crespo 44', 3:1 Gerrard 54', 3:2 Smicer 56', 3:3 Xabi Alonso 60' |
- 23 maja 2007, Ateny: Milan - Liverpool F.C. 2:1 (1:0) (szczegóły)
Bramki: 1:0 Inzaghi 45', 2:0 Inzaghi 82', 2:1 Kuyt 89' |
Finały Pucharu Zdobywców Pucharów:
- 23 maja 1968, Rotterdam: Milan - Hamburger SV 2:0 (2:0) (szczegóły)
Bramki: 1:0 Hamrin 3', 2:0 Hamrin 15' |
- 16 maja 1973, Saloniki: Milan - Leeds United 1:0 (1:0) (szczegóły)
Bramki: 1:0 Chiarugi 4' |
- 8 maja 1974, Rotterdam: Milan - 1. FC Magdeburg 0:2 (0:1) (szczegóły)
Bramki: 0:1 Lanzi 40'(s), 0:2 Seguin 74' |
Inne historyczne mecze
[edytuj | edytuj kod]Mecze zakończone rekordowymi wynikami:
- 5 lutego 1950: Turyn: Juventus - Milan 1:7 (1:4) - najwyższe zwycięstwo Milanu w Serie A na wyjeździe
Bramki: 1:0 J. Hansen 12', 1:1 Nordahl 15', 1:2 Gren 23', 1:3 Liedholm 24', 1:4 Nordahl 26', 1:5 Nordahl 49', 1:6 Burini 70', 1:7 Candiani 84' |
- 18 lutego 1951, Mediolan: Milan - Palermo 9:0 (3:0) - najwyższe zwycięstwo Milanu w Serie A na własnym boisku
Bramki: 1:0 Burini 10', 2:0 Liedholm 28', 3:0 Gren 37', 4:0 Liedholm 46', 5:0 Nordahl 49', 6:0 Burini 51', 7:0 Santagostino 54', 8:0 Santagostino 62', 9:0 Burini 76' |
- 16 stycznia 1974, Amsterdam: Ajax – Milan 6:0 (2:0) - najwyższa porażka Milanu na szczeblu międzynarodowym
Bramki: 1:0 Mulder 26', 2:0 Keizer 35', 3:0 Neeskens 72', 4:0 Rep 82', 5:0 G. Muhren 85'(k), 6:0 Haan 87' |
- 6 kwietnia 1997, Mediolan: Milan - Juventus 1:6 (0:2) - najwyższa porażka Milanu w Serie A na własnym boisku
Bramki: 0:1 Jugović 19', 0:2 Zidane 31'(k), 0:3 Jugović 49', 0:4 Vieri 70', 0:5 Amoruso 73', 1:5 Simone 76', 1:6 Vieri 80' |
Finał Klubowych Mistrzostw Świata:
- 16 grudnia 2007, Jokohama: Milan – Boca Juniors 4:2 (1:1) (szczegóły)
Bramki: 1:0 Inzaghi 21', 1:1 Palacio 23', 2:1 Nesta 50', 3:1 Kaká 61', 4:1 Inzaghi 70', 4:2 Ambrosini 85'(s) |
Mecze o Puchar Interkontynentalny:
|
|
Mecze o Superpuchar Europy:
|
|
Finały mistrzostw Włoch:
|
|
Finały Pucharu Włoch:
|
|
Mecze o Superpuchar Włoch:
|
|
Pierwsze mecze w różnych rozgrywkach:
- 11 marca 1900, Mediolan: Milan - SEF Mediolanum 2:0 - pierwszy, nieoficjalny mecz Milanu w historii
- 18 października 1908, Chiasso: Milan - Inter Mediolan 2:1 - pierwsze derby Mediolanu
- 6 stycznia 1927, Mediolan: Milan - Rivarolese 7:1 - pierwszy mecz w Pucharze Włoch
- 6 października 1929, Mediolan: Milan - Brescia Calcio 4:1 (3:1) - pierwszy mecz w Serie A
- 1 listopada 1955, Mediolan: Milan - FC Saarbrücken 3:4 (3:1) - pierwszy mecz w europejskich pucharach
Rekordy i statystyki
[edytuj | edytuj kod]Najwięcej meczów w Milanie | ||
---|---|---|
Poz. | Zawodnik | Mecze |
1 | Paolo Maldini | 897 |
2 | Franco Baresi | 719 |
3 | Alessandro Costacurta | 663 |
4 | Gianni Rivera | 658 |
5 | Mauro Tassotti | 583 |
6 | Angelo Mario Anquilletti | 418 |
7 | Cesare Maldini | 412 |
8 | Demetrio Albertini | 406 |
9 | Gennaro Gattuso | 398 |
10 | Nils Liedholm | 394 |
11 | Alberigo Evani | 393 |
12 | Roberto Donadoni | 390 |
13 | Massimo Ambrosini | 367 |
14 | Giovanni Trapattoni | 351 |
15 | Omero Tognon | 342 |
Najwięcej bramek w Milanie | ||
Poz. | Zawodnik | Bramki |
1 | Gunnar Nordahl | 221 |
2 | Andrij Szewczenko | 175 |
3 | Gianni Rivera | 164 |
4 | José Altafini | 161 |
5 | Aldo Boffi | 136 |
6 | Marco Van Basten | 124 |
7 | Filippo Inzaghi | 115 |
8 | Giuseppe Santagostino | 106 |
9 | Pierino Prati | 102 |
10 | Louis Van Hege | 98 |
11 | Kaká | 93 |
12 | Alberto Bigon | 90 |
13 | Nils Liedholm | 89 |
14 | Renzo Burini | 88 |
15 | Pietro Paolo Virdis | 76 |
Dane według stanu na 1 maja 2009. Symbolem piłki oznaczono graczy którzy nie zakończyli jeszcze kariery.. |
- Najwyższe zwycięstwa u siebie[96]
- w meczach oficjalnych: Milan - Audax Modena 13:0 (4 października 1913, mistrzostwa Włoch)
- w Serie A: Milan - US Palermo 9:0 (18 lutego 1951)
- w Pucharze Włoch: Milan - Padova Calcio 8:1 (13 września 1958)
- w rozgrywkach międzynarodowych: Milan - US Luksemburg 8:0 (12 września 1962, Puchar Europy)
- Najwyższe zwycięstwa na wyjeździe[96]
- w meczach oficjalnych: Ausonia Pro Gorla - Milan 0:10 (21 października 1919, mistrzostwa Włoch)
- w Serie A: Genoa CFC - Milan 0:8 (5 czerwca 1955)
- w Pucharze Włoch: Como - Milan 0:5 (8 czerwca 1958)
- w rozgrywkach międzynarodowych: US Luksemburg - Milan 0:6 (19 września 1962, Puchar Europy)
- Najwyższe porażki u siebie[96]
- w meczach oficjalnych: Milan - FC Bologna 0:8 (5 listopada 1922, mistrzostwa Włoch)
- w Serie A: Milan - Juventus Turyn 1:6 (6 kwietnia 1997)
- w Pucharze Włoch: Milan - AS Roma 0:4 (21 listopada 1979)
- w rozgrywkach międzynarodowych: Milan - FC Barcelona 0:2 (4 listopada 1959, Puchar Europy); Milan - Espanyol Barcelona 0:2 (21 października 1987, Puchar UEFA); Milan - Ajax Amsterdam 0:2 (23 listopada 1994, Puchar Europy); Milan - Lille OSC 0:2 (6 grudnia 2006, Puchar Europy); Milan - Arsenal Londyn 0:2 (4 marca 2008, Puchar Europy)
- Najwyższe porażki na wyjeździe[96]
- w meczach oficjalnych: Juventus Turyn - Milan 6:0 (25 października 1925, mistrzostwa Włoch); Juventus Turyn - Milan 8:2 (10 lipca 1927, mistrzostwa Włoch); Ajax Amsterdam - Milan 6:0 (16 stycznia 1974, Superpuchar Europy)
- w Serie A: Alessandria - Milan 6:1 (26 stycznia 1936); AS Roma - Milan 5:0 (3 maja 1998)
- w Pucharze Włoch: ACF Fiorentina - Milan 5:0 (13 kwietnia 1940); AC Torino - Milan 5:0 (16 maja 1943)
- w rozgrywkach międzynarodowych: Ajax Amsterdam - Milan 6:0 (16 stycznia 1974, Superpuchar Europy)
- Najwięcej meczów z rzędu bez porażki w lidze: 58 (od 26 maja 1991 do 21 marca 1993, rekord Włoch i trzeci wynikw Europie)
- Najwięcej zwycięstw z rzędu: 10 (od 28 stycznia do 1 kwietnia 1951 oraz od 16 stycznia do 20 marca 1994)
- Najwięcej meczów z rzędu bez porażki w europejskich pucharach - 17 (od 19 kwietnia 1972 do 10 kwietnia 1974)
- Najwięcej meczów w historii: Paolo Maldini - 897. Drugi w tej klasyfikacji Franco Baresi zaliczył 719 spotkań.
- Najwięcej bramek w historii: Gunnar Nordahl - 221. Potrzebował na to 8 sezonów, co dało mu średnią 27.6 goli na sezon. Na drugim miejscu znajduje się Andrij Szewczenko, który w 8 sezonach strzelił 175 bramek.
- Najwięcej goli w jednym sezonie Serie A: Gunnar Nordahl - 35 (rekord Włoch)
- Najwiecej zdobytych bramek w jednym sezonie Serie A: 118 bramek w 38 spotkaniach, średnia 3.11 gola na mecz (sezon 1949/50)
- Najmniej straconych bramek w jednym sezonie Serie A: 12 bramek w 30 spotkaniach, średnia 0.4 gola na mecz (sezon 1968/69, rekord Włoch)
- Sezony mistrzostw Włoch bez porażki: 2 (rok 1907 - 4 zwycięstwa i 2 remisy oraz sezon 1991/92 - 22 zwycięstwa i 12 remisów). Ten ostatni sezon to jedyny przypadek od momentu utworzenia Serie A, kiedy mistrz Włoch nie przegrał ani jednego meczu.
- Milan 4 razy zdobywał europejskie trofeum nie odnosząc ani jednej porażki w całych rozgrywkach:
- PZP 1967/68: 4 zwycięstwa, 6 remisów, bramki 17-7
- PZP 1972/73: 7 zwycięstw, 2 remisy, bramki 15-4
- PE 1988/89: 5 zwycięstw, 4 remisy, bramki 20-5
- PE 1993/94: 7 zwycięstw, 5 remisów, bramki 21-2
- Królowie strzelców Serie A: 16 (łącznie 8 graczy, rekord Włoch)
- Finały oficjalnych rozgrywek międzynarodowych: 29 (11 w Pucharze Europy, 3 w Pucharze Zdobywców Pucharów, 7 w Superpucharze Europy, 7 w Pucharze Interkontynentalnym i 1 w Klubowych Mistrzostwach Świata; rekord)
- Finały włoskich rozgrywek pucharowych: 20 (12 w Pucharze Włoch i 8 w Superpucharze Włoch, rekord ex aequo z Juventusem)
- Ilość oficjalnych międzynarodowych trofeów: 18 (rekord ex aequo z Boca Juniors)
- Najdłuższa passa bramkarza bez puszczonego gola: Sebastiano Rossi - 929 minut (sezon 1993/94, rekord Włoch)
- Najwięcej spotkań w Serie A w historii: Paolo Maldini - 643[97] (rekord)
- Milan jest rekordzistą pod względem ilości zdobytych Superpucharów Europy oraz Superpucharów Włoch. Oba trofea mediolański klub zdobywał 5 razy.
- Milan 52 razy plasował się na podium mistrzostw Włoch: 17 razy na 1. miejscu, 15 razy na 2. i 20 razy na 3. Łącznie daje to 51% wszystkich edycji rozgrywek (102) w których brał udział.
- W sezonie 1993/94 oba mediolańskie kluby zdobyły europejskie trofeum - Milan Puchar Europy, Inter Puchar UEFA. To jedyny przypadek dwóch zwycięskich klubów z jednego miasta w tym samym sezonie w historii europejskich pucharów.
A.C. Milan w rankingach
[edytuj | edytuj kod]W klubowym rankingu UEFA, prowadzonym od sezonu 1997/98 i obejmującym wyniki drużyn klubowych z pięciu ostatnich edycji europejskich pucharów od daty ogłoszenia klasyfikacji, Milan dwukrotnie znalazł się na pierwszej pozycji: w sezonach 2005/06 i 2006/07.[98]
W rankingu prowadzonym przez Międzynarodową Federację Historyków i Statystyków Futbolu (IFFHS), prowadzonym od stycznia 1991 i obejmującym wyniki uzyskane we wszystkich oficjalnych rozgrywkach, Milan zwyciężał w rocznej klasyfikacji za lata 1995 i 2003. W klasyfikacji miesięcznej, obejmującej wyniki za ostatni rok od dnia ogłoszenia rankingu, Mediolańczycy znajdowali się na czele 37 razy (rekord rankingu; w następujących okresach: styczeń 1991 - luty 1991, styczeń 1993 - październik 1993, styczeń 1994 - październik 1994, listopad 1995 - marzec 1996, maj 2003 - październik 2003, grudzień 2003 - styczeń 2004 oraz marzec 2004 - kwiecień 2004). Dwukrotnie Milan został Drużyną Miesiąca: w październiku 2004 oraz w maju 2005.
W klasyfikacji wszech czasów obejmującej okres od powstania rankingu IFFHS (1991-2008) Milan znajduje się na 4. pozycji, za Barceloną, Manchsterem i Juventusem Turyn[99].
W plebiscycie czytelników FIFA Magazine, opublikowanym 23 grudnia 2000 Milan został sklasyfikowany na 9. pozycji (ex aequo z Flamengo i River Plate) w rankingu najlepszych klubów XX wieku (1.53% głosów).
W plebiscycie magazynu World Soccer mediolański klub trzykrotnie otrzymywał nagrodę dla najlepszej drużyny roku na świecie (klasyfikacja obejmowała łącznie zarówno drużyny klubowe, jak i reprezentacje narodowe): w latach 1989 (51% głosów), 1994 (33%) i 2003 (23%).
W 2007 World Soccer uznał Milan z sezonu 1989/90 za najlepszą drużynę klubową wszech czasów i czwartą w klasyfikacji obejmującej łącznie drużyny klubowe i reprezentacyjne[100].
Milan w rankingu UEFA w kolejnych sezonach:
|
|
|
Milan w rankingu IFFHS w kolejnych latach:
|
|
|
|
A.C. Milan jako spółka
[edytuj | edytuj kod]Według rankingu opublikowanego przez magazyn Forbes, A.C. Milan jest szóstym klubem świata pod względem wartości rynkowej. Wartość klubu w 2008 została oszacowana na 990 milionów dolarów[103]. W 2007 Milan znajdował się w tym rankingu na piątej pozycji, osiągając wartość 824 milionów dolarów[104].
W 2008 przychody A.C. Milan S.p.A. wyniosły 237.9 miliona dolarów. Spółka zanotowała stratę w wysokości 66.8 miliona dolarów, za przyczynę takiego wyniku według Adriano Gallianiego miała wpływ w głównej mierze nieobecność Milanu w rozgrywkach Ligi Mistrzów.[105]
Głównym sponsorem klubu jest austriacka internetowa firma bukmacherska bwin.com. Czteroletni kontrakt został podpisany przed sezonem 2006/07. Stroje zawodników oraz sprzęt sportowy dostarcza Adidas. Umowa z niemieckim producentem została podpisana do końca sezonu 2016/17[106].
Kapitał spółki Associazione Calcio Milan S.p.A. jest podzielony na 48 milonów akcji, z których każda warta jest 0.52 euro. Około 99,93% z nich należy do koncernu Fininvest. Pozostałe akcje podzielone są wśród 108 mniejszych akcjonariuszy[107].
Spółka kontroluje 100% akcji Milan Entertainment Srl, Milan Real Estate Spa i Fondazione Milan Onlus. Ponadto posiada 50% akcji zarządzającego Stadionem Giuseppe Meazzy Consorzio San Siro Duemila[108] oraz 45% udziałów lokalnej agencji rozwoju ASanSiro.
Zarząd spółki
[edytuj | edytuj kod]- Prezes: brak[109]
- Wiceprezes i Dyrektor Generalny: Adriano Galliani
- Wiceprezesi:
Paolo Berlusconi, Gianni Nardi - Członkowie zarządu:
Pasquale Cannatelli, Leandro Cantamessa, Michele Carpinelli, Alfonso Cefaliello, Francesco Forneron Mondadori, Giancarlo Foscale, Livio Gironi, Paolo Ligresti
Oficjalni sponsorzy
[edytuj | edytuj kod]Lista oficjalnych sponsorów klubu w sezonie 2008/09[110].
- Główny sponsor: bwin.com
- Sponsor Telewizyjny: Sky
- Sponsor Techniczny: Adidas
- Złoty Sponsor: Dolce & Gabbana
- Główni Sponsorzy Instytucjonalni:
Audi, Emirates, General Logistics Systems, Intesa San Paolo, Nivea For Men - Sponsorzy Instytucjonalni:
Adecco, Alice, Al Tayer, Bavaria, Cronotech, Eagle Pictures, MSC Crociere, Nutrilite, Ricoh, San Carlo, Sony, Telecom Italia Mobile - Oficjalni Partnerzy:
Atahotels, Caffe' Barbera, Carta Viva Milan, Emiliana Serbatoi, Eminflex, Fassi, Fondital, Garelli, Global Relax, Grafiche Casbot, Il Mobile, Il Pastaio, Kirby, Limonta, Norda, Parmacotto, Pasqua, Powerade, Promocard, Radio Italia, RVA, Santa Margherita, Sixtus, Technogym, Unidelta, Valvitalia
Sponsorzy w historii klubu
[edytuj | edytuj kod]
Główni sponsorzy: |
Sponsorzy techniczni: |
Działalność społeczna
[edytuj | edytuj kod]Fundacja Milanu
[edytuj | edytuj kod]Fundacja Milanu[111] (Fondazione Milan Onlus) została założona z inicjatywy klubu 20 lutego 2003. Celem fundacji jest
zaspokojenie podstawowych potrzeb oraz zapewnienie praw do opieki socjalnej, edukacji (...) oraz szerzenie kultury sportu i aktywności fizycznej jako środka mającego na celu zdrowie psychiczne i fizyczne oraz poprawę jakości życia[112] |
W ciągu sześciu lat swojej działalności fundacja wsparła 39 projektów na łączną kwotę ponad 3 milionów euro[113]. Pomogła m.in. w programach UNICEFu, wsparła kliniki pediatryczne i oddziały neonatologii w szpitalach oraz pomogła w budowie placów zabaw i parków rozrywki dla dzieci.
W zarządzie fundacji zasiadają: Adriano Galliani (prezydent), Paolo Berlusconi (wiceprezydent) oraz 13 innych członków, wśród których znajduje się obrońca Milanu Paolo Maldini. Sekretarzem generalnym fundacji jest były gracz mediolańskiego zespołu, Leonardo Nascimento de Araújo.[114]
Fundacja Gol de Letra
[edytuj | edytuj kod]Milan współpracuje również z organizacją Fundação Gol de Letra[115] (we Włoszech Associazione Gol de Letra Italia[116]), założoną przez Brazylijczyka Leonardo, działającego także w Fundacji Milanu. Ma ona na celu aktywne zaangażowanie w rozwiązywanie problemów doświadczanych przez dzieci w Brazylii, będących ofiarami handlarzy narkotyków.
Milan Junior
[edytuj | edytuj kod]Milan Junior[117] to nazwa oznaczająca cykl imprez sportowych oraz różnego rodzaju usługi i produkty związane z piłką nożną. Projekt ten powstał w 1999 jako Milan Progetto Giovani, jego celem jest zachęcić do fizycznej aktywności dzieci i młodzież. W skład projektu wchodzą m.in.:
- Milan Junior Camp - obozy organizowane w ponad 100 miejscowościach Włoch i poza ich granicami dla dziewcząt i chłopców od 8 do 15 lat. Są one połączeniem szkółek piłki nożnej oraz profesjonalnych kursów języka angielskiego.
- Sunday Camp - niedzielne obozy piłkarskie dla dzieci od 6 do 11 lat, odbywające się w centrum sportowym "Lombardia Uno" w Mediolanie oraz na stadionie San Siro.
- Milan Park - objazdowy park zabaw dla dzieci i rodziców.
- MGeneration - oficjalny klub kibiców Milanu dla dzieci i młodzieży do 18 roku życia.
- Scuole Calcio - szkoły piłki nożnej dla dzieci od 6 do 8 lat, prowadzone zgodnie z wytycznymi Włoskiej Federacji Piłkarskiej.
Superleague Formula
[edytuj | edytuj kod]Milan jest jednym z 20 klubów, który bierze udział w sportowo-reklamowych wyścigach specjalnych samochodów - Superleague Formula[118]. Każdy pojazd jest reprezentowany przez inny klub piłkarski. Zawody są transmitowane przez wiele klubowych stacji telewizyjnych, w tym Milan Channel.
Milan, obok tureckiego Galatasaray, wchodzi w skład włoskiego zespołu Scuderia Playteam. Zawodnikiem reprezentującym włoski klub w 2008 był Holender Robert Doornbos, były kierowca Formuły 1. Natomiast kierowcami testowymi byli Włosi Giambattista Giannoccaro oraz Edoardo Mortara. Skład zespołu w roku 2009 nie został jeszcze ustalony.
W 2008 Robert Dornboos wywalczył dla włoskiego zespołu 3. pozycję w końcowej klasyfikacji w stawce 18 bolidów. W 12 wyścigach dwukrotnie odnosił zwycięstwo - na torach Nürburgring oraz Circuito Permanente de Jerez. W łącznej klasyfikacji Milan uzyskał 335 punktów, przegrywając jedynie z pojazdami reprezentującymi Beijing Guo'an (413 pkt) i PSV (337 pkt).
Drużyna kobiet
[edytuj | edytuj kod]Autonomiczną sekcję mediolańskiego klubu stanowi drużyna kobiet - Associazione Calcio Femminile Milan[119] (A.C.F. Milan). Drużyna pań została założona w 1970. Funkcję prezydenta pełni Francesco Crudo.
Zawodniczki Milanu grają, podobnie jak ich klubowi koledzy, w czerwono-czarnych koszulkach oraz białych spodenkach. Stroje wyjazdowe są białe. Trenerem zespołu jest Gianni Zambetta. Oprócz seniorek, A.C.F. Milan posiada juniorskie drużyny dziewcząt.
W sezonie 2008/09 zespół występuje w kobiecych rozgrywkach Serie A. Jest czterokrotnym mistrzem Włoch (w sezonach 1973, 1975, 1991/92, 1998/99), dwukrotnym zdobywcą Pucharu Włoch (1975/76, 1997/98) oraz dwukrotnym zdobywcą Superpucharu Włoch (1998, 1999).
Swoje domowe mecze panie rozgrywają na boisku centrum sportowego Snam San Donato Milanese.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Przed powstaniem Serie A Milan debiutował w mistrzostwach Włoch w roku 1900
- ↑ Formalnie wiceprezes klubu
- ↑ Milan znajduje się w czołówce większości oficjalnych rozgrywek pod względem ilości zwycięstw
Mistrzostwo Włoch: 2 miejsce (Juventus - 27 triumfów, Milan - 17)
Puchar Włoch: 4 miejsce (Juventus i Roma - po 9, Fiorentina - 6, Inter, Milan i Torino - po 5
Superpuchar Włoch: 1 miejsce (Milan - 5, Inter i Juventus - po 4)
Puchar Europy: 2 miejsce (Real Madryt - 9, Milan - 7)
Puchar Zdobywców Pucharów: 2 miejsce (FC Barcelona - 4, RSC Anderlecht, Chelsea Londyn, Dynamo Kijów i Milan - po 2)
Superpuchar Europy: 1 miejsce (Milan - 5, Ajax Amsterdam i Liverpool F.C. - po 3)
Klubowe MŚ / Puchar Interkontynentalny: 1 miejsce (Milan - 4, Boca Juniors, Nacional Montevideo, Penarol Montevideo, Real Madryt, São Paulo - po 3) - ↑ Il papà del Milan. Magliarossonera.it. [dostęp 27 kwietnia 2009]. (wł.).
- ↑ Połączone w 1891 jako Internazionale Torino:
Enrico Acerbi: Edoardo Bosio and Soccer in Turin. lifeinitaly.com, 2007-03-28. [dostęp 27 kwietnia 2009]. (ang.). - ↑ Enrico Tosi. La storia del Milan. „Forza Milan!”. 12/2004.
- ↑ Milan Cricket and Football Club 1907-08 - Storia Della Stagione. Magliarossonera.it. [dostęp 27 kwietnia 2009]. (wł.).
- ↑ 1. Milan 9 pkt, 2. TJ Vítkovice 8, 3. Osijek 4, 4. Haladás 3
- ↑ Milan wykluczony za posiadanie w składzie obcokrajowców
- ↑ a b Milan w zastępstwie zdyskwalifikowanego Olympique Marsylia
- ↑ Kara odjęcia 30 punktów za udział w aferze Calciopoli
- ↑ Dawna Birreria Spatenbrau, będąca siedzibą klubu w latach 1909-1912
- ↑ Uznawanych za oficjalne przez FIFA i UEFA
- ↑ Regulamin Ligi Mistrzów, str. 26, §16.10 "Title-holder logo":
Regulations of the UEFA Champions League. UEFA.com. s. 84. [dostęp 30 kwietnia 2009]. (ang.). - ↑ Alan Hylands: Top 5 UEFA's Badge of Honour Winners. About.com: World Soccer. [dostęp 30 kwietnia 2009]. (ang.).
- ↑ a b Milan w zastępstwie zdyskwalifikowanego we francuskiej aferze korupcyjnej Olympique Marsylia
- ↑ Ex aequo z Hectorem Puricellim z Bolonii
- ↑ Ex aequo z Aurelio Milanim z Fiorentiny
- ↑ Ex aequo z Paolo Pulicim z Torino i Giuseppe Savoldim z Bolonii
- ↑ Milan: Squad. ACMilan.com. [dostęp 30 kwietnia 2009]. (ang.).
- ↑ Kaká posiada również włoskie obywatelstwo:
Passaporto italiano per Kakà - "Per me è un grande onore". la Repubblica.it. [dostęp 30 kwietnia 2009]. (wł.). - ↑ Ronaldinho posiada również hiszpańskie obywatelstwo:
Jack Bell: Ronaldinho Becoming the Face of Soccer. The New York Times, 2007-03-26. [dostęp 30 kwietnia 2009]. (ang.). - ↑ Milan: Staff. ACMilan.com. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
- ↑ Youth Department. ACMilan.com. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
- ↑ I campi di gioco del Milan. Magliarossonera.it. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.).
- ↑ a b c d Le grandi del calcio italiano. 1973.
- ↑ Buongiorno vecchio Milan. 1968.
- ↑ Associazione calcio Milan 1949-50. Magliarossonera.it. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.).
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiepojemnosc
- ↑ AC Milan considering move to new stadium. People's Daily Online, 2005-10-07. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
- ↑ Inter żegna się z San Siro?. SerieA.pl, 2008-10-15. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
- ↑ a b Italian Ultra Scene. lineone.net. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
- ↑ Gemellaggi e rivalità delle curve italiane - Milan. TIFO-Net. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.).
- ↑ Andrea Achianchi: Quando fare festa diventa difficile. la Gazzetta dello Sport.it. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.).
- ↑ Śpiewnik. [dostęp 1 maja 2009]. Cytat: Sosteniamo la squadra piu forte che il mondo ha visto mai (pol.).
- ↑ Fossa dei Leoni addio, curva Milan tutta a destra. TIFO-Net, 2005-11-26. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.).
- ↑ Dane na podstawie:
EFS attendances. European Football Statistics. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.). - ↑ Historia Milanu. W: Paweł Czado: AC Milan. Poznań: Oficyna Wydawnicza Atena, 2007, s. 11, seria: Słynne kluby piłkarskie. ISBN 978-83-7552-042-2. (pol.).
- ↑ Italian attendances. European Football Statistics. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
- ↑ a b Miejsce w klasyfikacji sezonu pod względem średniej widzów na meczach Serie A
- ↑ Badania statystyczne wśród włoskich kibiców z 2005:
1. Juventus - 9.3 mln kibiców, 2. Milan - 7.4 mln, 3. Inter - 5.1 mln, 4. Roma - 2.2 mln
Istat E Abacus Su Tifosi Calcio. P2P Forum Italia. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.). - ↑ Sondaż dla La Repubblica z 24 sierpnia 2007:
1. Juventus - 27%, 2. Milan - 23%, 3. Inter - 16%
Luigi Ceccarini, Fabio Bordignon: Calcio, va di moda tifare contro. Per 8 su 10 lo stadio è un rischio. la Repubblica.it, 2007-08-24. [dostęp 1 maja 2009]. (pol.). - ↑ Sondaż dla La Gazzetta dello Sport z lipca 2007:
1. Juventus - 17.4%, 2. Milan - 12.4%, 3. Inter - 11% - ↑ 1. Barcelona - 50 mln kibiców, 2. Real Madryt - 45.9, 3. Manchesterem United - 32.8, 4. Arsenal - 22.9, 5. Milan - 22.2:
E` il Barcellona il club piu` amato in Europa. Datasport.it, 2008-02-21. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.). - ↑ Znani kibice. W: Paweł Czado: AC Milan. Poznań: Oficyna Wydawnicza Atena, 2007, s. 87-89, seria: Słynne kluby piłkarskie. ISBN 978-83-7552-042-2. (pol.).
- ↑ "Po skończeniu kariery chętnie zostanę piłkarzem, pod warunkiem jednak, że kontrakt zaproponuje mi AC Milan" - wywiad Kobego Bryanta dla Gazety Wyborczej
- ↑ PAP: Rywal Włodarczyka kibicem AC Milan. Onet.pl, 2008-10-30. [dostęp 1 maja 2009]. (pol.).
- ↑ A.C. Milan. Wikicytaty. [dostęp 1 maja 2009]. (pol.).
- ↑ Logo A.C. Milan:
http://it.wikipedia.org/ [dostęp 18 września 2007] - ↑ Grafika przedstawiająca logo z okazji stulecia klubu:
100 Milan. it.wikipedia.org, 2008-09-16. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.). - ↑ Oryginalny tekst hymnu Milanu:
INNO MILAN Lyrics. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.). - ↑ ECCO LA NUOVA MASCOTTE. ACMilan.com, 2006-02-16. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
- ↑ Grafika przedstawiająca Milanello:
Milanello mascotte Milan. it.wikipedia.org, 2008-09-16. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.). - ↑ Mascotte Dudy anni '90. Magliarossonera.it. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.).
- ↑ Gabriele Porri: I pioneri del calcio: Herbert Kilpin. La Grande Storia del Calcio, 2007-04-02. [dostęp 1 maja 2009]. Cytat: Saremo una squadra di diavoli. I nostri colori saranno il rosso come il fuoco e il nero come la paura che incuteremo agli avversari! (wł.).
- ↑ Dwukrotnie piłkarze Milanu zagrali w finale Pucharu Europy w swoich podstawowych, czarno-czerwonych strojach. Oba mecze przegrali:
1958: Milan - Real Madryt 2:3; 1993: Milan - Olympique Marsylia 0:1 - ↑ Betandwin, AC Milan Sign Sponsor Deal. Casino City Times.com, 2006-04-19. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
- ↑ Łukasz Hećman: Legendy: trenerzy. acmilan24.com, 2008-09-20. [dostęp 1 maja 2009]. (pol.).
- ↑ Cathal Kelly: The monarch of defence. TheStar.com, 2007-02-22. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
- ↑ Milan channel in testa agli abbonamenti (grazie al sud). il VELINO.it. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.).
- ↑ Dati Audiradio Annuali 2008, str. 2:
Giorno Medio Con Dettaglio Regionale. Audiradio.it. s. 16. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.). - ↑ Radio Milan Inter. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.).
- ↑ Ciekawostki i statystyki. W: Paweł Czado: AC Milan. Poznań: Oficyna Wydawnicza Atena, 2007, s. 116, seria: Słynne kluby piłkarskie. ISBN 978-83-7552-042-2. (pol.).
- ↑ Hall of fame - I più grandi rossoneri di tutti i tempi. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.).
- ↑ Uaktualnione dane na podstawie:
Historia Milanu. W: Paweł Czado: AC Milan. Poznań: Oficyna Wydawnicza Atena, 2007, s. 8-9, seria: Słynne kluby piłkarskie. ISBN 978-83-7552-042-2. (pol.). - ↑ Pomiędzy 22 a 29 stycznia 1909
- ↑ Pomiędzy majem a 21 października 1936
- ↑ Pomiędzy 9 października 1965 a 19 kwietnia 1966
- ↑ a b Ustawowy zakaz łączenia funkcji premiera Włoch oraz prezesa klubu sportowego (obie funkcje pełnione przez Silvia Berlusconiego). Formalne zarządzanie klubem w rękach wiceprezesa Adriano Gallianiego
- ↑ Silvio Berlusconi został honorowym prezesem Milanu
- ↑ Trenerzy Milanu. W: Paweł Czado: AC Milan. Poznań: Oficyna Wydawnicza Atena, 2007, s. 126, seria: Słynne kluby piłkarskie. ISBN 978-83-7552-042-2. (pol.).
- ↑ Formalnie brak oficjalnego stanowiska trenera
- ↑ 1911-1912: Ernesto Belloni, 1912-1913: Piero Peverelli, 1913-1914: Cesare Stabilini, Mario Beltrami i Piero Peverelli, 1914-1915: Cesare Stabilini, Mario Beltrami, Carlo Colombo
- ↑ Attilio Colombo, Carlo Colombo, Innocente Corti
- ↑ a b c d e f g h i j k l Dyrektor Techniczny
- ↑ Tylko w meczach o Puchar Łaciński
- ↑ Formalnie drugi trener
- ↑ Tylko w meczach o Puchar Włoch
- ↑ W tym w sezonie 1960/61 w meczach o Puchar Przyjaźni
- ↑ a b Milan vs .... ACMilan.PL. [dostęp 1 maja 2009]. (pol.).
- ↑ Ivano Michetti: RIEPILOGO TOTALE. Magliarossonera.it. s. 1. [dostęp 1 maja 2009]. (wł.).
- ↑ W tym 3 mecze barażowe w sezonach 1945/46 i 1986/87
- ↑ Puchar Łaciński, Puchar Mitropa, Puchar Federalny, Puchar Ligi (Torneo Estivo), Mistrzostwa Włoch Północnych (Campionato Alta Italia), Puchar Przyjaźni, Puchar Alp, Puchar Mauro, Regionalny Puchar Lombardii, Torneo Benefico Lombardo
- ↑ Milan game ended by crowd trouble. BBC SPORT, 2005-04-12. [dostęp 1 maja 2009]. (ang.).
- ↑ Roberto Di Maggio, Igor Kramarsic i Maurizio Mariani: Italy - Serie A All-Time Table 1929/30-2007/08. RSSSF, 2008-06-06. [dostęp 1 maja]. (ang.).
- ↑ Odjęte 30 punktów za udział w aferze Calciopoli
- ↑ Minus 8 punktów
- ↑ Rozgrywki zostały zawieszone z powodów kłopotu z terminarzem
- ↑ a b Finał grupowy z udziałem 4 zespołów
- ↑ Rozgrywany latem i jesienią 1958
- ↑ Rozgrywano spotkania o poszczególne pozycje wśród przegranych ćwierćfinalistów
- ↑ Jérôme Faugeras: The all-time table (from 1955/56). The Jérôme FAUGERAS' football page, 2009-04-18. [dostęp 30 kwietnia]. (ang.).
- ↑ a b PE - Puchar Europy, PZP - Puchar Zdobywców Pucharów, PU - Puchar UEFA, PMT - Puchar Miast Targowych
- ↑ Dobrodziejstwa taktyki 4-5-1. Tactics.pl, 2008-05-03. [dostęp 29 kwietnia 2009]. (pol.).
- ↑ Mecz barażowy, oba zespoły uzyskały po 7 punktów w grupie finałowej
- ↑ a b c d Rekordy. ACMilan.PL. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (pol.).
- ↑ W tym baraż z Sampdorią o udział w Pucharze UEFA w 1987
- ↑ Aktualny ranking klubowy UEFA:
Ranking klubowy 2004/05 - 2008/09. 90minut.pl. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (pol.). - ↑ 1. Barcelona - 757 pkt, 2. Manchester - 678, 3. Juventus Turyn - 621, 4. Milan - 611
All-Time Club World Ranking. IFFHS. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (ang.). - ↑ 1. Brazylia 1970, 2. Holandia 1974, 3. Brazylia 1953-54, 4. Milan 1989/90
Il Milan di Sacchi quarta squadra di sempre. Corriere Della Sera, 2007-07-11. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (wł.). - ↑ a b Milan nie został sklasyfikowany w rankingu (nie brał udziału w europejskich pucharach)
- ↑ a b Poniżej 25. pozycji, brak dokładniejszych danych w źródłach IFFHS
- ↑ Soccer Team Valuations. Forbes.com, 2008-04-08. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (ang.).
- ↑ Soccer Team Valuations. Forbes.com, 2007-03-29. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (ang.).
- ↑ Losing money due to Champions. SportsYa.com, 2009-04-24. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (ang.).
- ↑ UNITY OF INTENTS. ACMilan.com. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (ang.).
- ↑ Marco Liguori: I piccoli azionisti. Quotidiano.net, 2007-04-30. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (wł.).
- ↑ Marco Liguori: Ma San Siro spera ancora. il Giornale.it, 2007-02-08. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (wł.).
- ↑ Stanowisko zwolnione przez Silvia Berlusconiego z powodu objęcia funkcji premiera Włoch
- ↑ Main Sponsor. ACMilan.com. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (ang.).
- ↑ Fondazione Milan - Sito ufficiale. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (wł.).
- ↑ Fondazione Milan. ACMilan.com. [dostęp 28 kwietnia 2009]. Cytat: Fondazione Milan agisce in Italia e all’estero per soddisfare i bisogni primari e per realizzare pienamente i diritti fondamentali della persona nei settori dell’assistenza sociale, dell’istruzione, della formazione e dell’avviamento allo sport. Allo stesso modo si impegna a diffondere la cultura e la pratica dell’attività sportiva come mezzo finalizzato alla salute psicofisica, all’integrazione e al miglioramento della qualità della vita. (wł.).
- ↑ Fondazione Milan - Progetti Conclusi. FondazioneMilan.org. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (wł.).
- ↑ Fondazione Milan - Organigramma. [dostęp 3 listopada 2008]. (wł.).
- ↑ Fundação Gol de Letra. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (port.).
- ↑ Associazione Gol de Letra - Italia. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (wł.).
- ↑ Milan Junior. [dostęp 28 kwietnia 2009]. (wł.).
- ↑ Superleague Formula. [dostęp 27 kwietnia 2009]. (ang.).
- ↑ Milan calcio femminile. [dostęp 27 kwietnia 2009]. (wł.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]Literatura przedmiotu:
- Almanacco Illustrato del Milan wyd. II, pr. zbiorowa p. red. Fabrizio Melegari, wyd. Panini, marzec 2005, ISBN 977-1129-338-008
- Sergio Barbero, Il diavolo in corpo. Storia del grande Milan, wyd. Graphot, 2004, ISBN 88-86906-67-6
- Paweł Czado, AC Milan, seria "Słynne kluby piłkarskie", wyd. Oficyna Wydawnicza Atena, wrzesień 2007, ISBN 978-83-7552-042-2
- Wielkie kluby Europy - AC Milan, dodatek do Przeglądu Sportowego, nr 97 (14475), 24 kwietnia 2007, ISSN 0137-9267
Pozostałe źródła drukowane:
- Almanacco Illustrato del Calcio - La Storia 1898-2004, wyd. Panini, 2005
- Sergio Barbero, I Miti del Milan, wyd. Graphot, 2000, ISBN 88-86906-54-4
- Europejskie finały od A do Z, seria "Encyklopedia Piłkarska FUJI", tom 23, p. red. Andrzeja Gowarzewskiego, wyd. GiA, 1999, ISBN 83-905424-9-8
- Forza Milan!, numery od 12/2004 do 6/2005
- Il libro del calcio italiano, dodatek do Il Corriere dello Sport-Stadio, październik 2000
- Od Realu do Barcelony: historia pucharu mistrzów, seria "Encyklopedia piłkarska Fuji", tom 4, p. red. Henryka Bilińskiego, wyd. GiA, 1992, ISBN 83-90022-73-5
- Piłka Nożna, różne numery z lat 1998-2007, ISSN 0137-4710
- Skarb kibica - Włochy, dodatek do Przeglądu Sportowego, nr 203 (15154), 30 sierpnia 2008, ISSN 0137-933X
Źródła internetowe:
- AC MILAN - Sito Ufficiale
- ACMilan.PL
- ACMilan.com.pl
- RSSSF -- The Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation
- Magliarossonera.it - l'enciclopedia del Milan online
Literatura dodatkowa
[edytuj | edytuj kod]Lista zawiera spis pozycji poświęconych w całości lub w dużej części Milanowi.
- Annuario del calcio italiano 2004-2005, wyd. De Agostini, październik 2004
- Gino Bacci, La lunga marcia, wyd. Eco, 2007, ISBN 978-88-8113-354-3
- Sergio Barbero, Milan - Lo specchio del diavolo, wyd. Graphot
- Sergio Barbero, Nel nome del diavolo, wyd. Graphot, 1992, ISBN 978-88-86906-88-3
- Fabrizio Calzia, Francesco Caremani, Il diavolo e i suoi profeti, wyd. Bradipolibri, 2003, ISBN 978-88-88329-29-1
- Tiziano Crudeli, Crudelmente Milan. 20 anni di passione rossonera, wyd. Libri di Sport, 2007, ISBN 978-88-87676-48-8
- Giancarlo Dotto, La squadra perfetta, wyd. Monadadori, 2008, ISBN 978-88-04-57766-9
- Carlo Fontanelli, Un secolo rossonero 1899-1999 - La storia del Milan, wyd. Geo Edizioni, kwiecień 2000
- Curzia Ferrari, Giovanni Lodetti, Un cielo dipinto di rossonero, wyd. Ancora, 2007, ISBN 978-88-514-0444-4
- Filippo Grassia, Storia del Milan, wyd. SEP, 2006, ISBN 978-88-87110-67-8
- Filippo Grassia, Marco Ravezzani, Il grande calcio a Milano. 1961-1975 (Volume 1), wyd. Mondadori, 2003, ISBN 978-88-370-3054-4
- Filippo Grassia, Marco Ravezzani, Il grande calcio a Milano. 1976-1990 (Volume 2), wyd. Mondadori, 2004, ISBN 978-88-370-3054-4
- La storia del Milan, seria Le grandi squadre del calcio italiano, wyd. L'airone, 2005, ISBN 978-88-7944-722-5
- Fabrizio Melegari, CentoMilan, il libro ufficiale, wyd. Panini, 1999
- Milan Football Club visto durante venticinque anni di sua vita, Mediolan, 1925
- Carlo Pellegatti, Milan, Gramese Editore, 2000, ISBN 978-88-8440-009-3
- Quelli che il Diavolo, seria 'I Tascabili - Ultimo Stadio', wyd. Fratelli Frilli, 2003, ISBN 88-87923-75-2
- Dante di Ragogna, Milan - Triestina, seria Le partite della storia, wyd. Edizioni Luglio, 2004, ISBN 88-89153-04-0
- Mauro Suma, Segni particolari. Il Milan visto dal di dentro, wyd. Libri di Sport, 2005, ISBN 978-88-87676-57-0
- Fabrizio Tanzilli, La settima meraviglia del Milan, wyd. R & C Ricerca e Comunicazione, 2007, ISBN 978-88-903101-0-2
- Sergio Travaglia, Diavolo d'un Milan, wyd. Sperling & Kupfer, 1994, ISBN 978-88-200-1905-1
- Francesco Valitutti, Breve storia del grande Milan, wyd. Newton Compton, ISBN 978-88-8183-147-0
- Daniele Vecchi, Noi, la storia, wyd. Libri di Sport, 2007, ISBN 978-88-87676-92-1
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
- Historia A.C. Milan
- Włoskie kluby piłkarskie
- Serie A
- Serie A (2008/2009)
- Puchar Włoch w piłce nożnej
- Puchar UEFA 2008/2009
- Reprezentacja Włoch w piłce nożnej
- Europejskie Zrzeszenie Klubowe
- A.C.F. Milan
- Piłka nożna we Włoszech
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalna strona klubu: ACMilan.com (wł.) (ang.) (hiszp.) (port.) (jap.) (chiń.)
- Media i organizacje: Magazyn Forza Milan! (wł.), Milan Channel (wł.), Fundacja Milanu (wł.)
- Oficjalne multimedia w serwisie YouTube: Youtube MILAN CHANNEL (ang.)
- Strony polskich kibiców: ACMilan.pl (pol.), Milan Club Polonia (pol.), ACMilan.com.pl (pol.), ACMILAN24.com (pol.)
- Newsy na temat Milanu w serwisach: La Gazzetta dello Sport (wł.), FC Italia (wł.)
- Statystyki Milanu w serwisach: football365.com (ang.), ESPN (ang.), resultsfromfootball.com (ang.)
- Strony Milanu w katalogu Open Directory Project: włoskie, angielskie