Wikipedysta:AMIJK/Rozmiary dinozaurów

Dinozaury są jednymi z najpopularniejszych zwierząt. Wyginęły prawie wszystkie 65 mln lat temu. Udało się przetrwać tylko małym, opierzonym dinozaurom, ptakom. Są one tylko odpryskiem ponad 800 gatunków dinozaurów, które zamieszkiwały ląd. Były wśród nich drapieżniki i roślinożercy. Dinozaury są słynne głównie ze względu na swe rozmiary - były wśród nich 30- metrowe olbrzymy oraz podobne do kur zwierzęta długości 1 metra.

Pierwszy prawdziwy dinozaur - eoraptor, żyjący 220 mln lat temu, miał zaledwie 1 metr. Jednak gdy rozpoczęła się ewolucja dinozaurów, zaczęły one rosnąć. Kulminacją tego procesu byy gigantyczne zauropody żyjące w jurze, mające kilkadziesiąt metrów długości. Na drugim końcu skali znalazły się małe drapieżniki, które pojawiły się w triasie, a maksymalną liczbę rodzajów osiągnęły w kredzie.

← mln lat temu Dinozaury panowały na ziemi przez 160 mln lat.

Prekambr ←4,6 mld

Kambr 541

Ordowik 485

Sylur 443

Dewon 419

Karbon 359

Perm 299

Trias 252

Jura 201

Kreda 145

Paleog. 66

Ng 23

Q 2

O rozmiarach dinozaurów dowiadujemy się ze skamielin znajdowanych na całym świecie, od pustyń, po Antarktydę. Wydaje się to dowodem na istnienie w czasach pierwszych dinozaurów gigantycznego lądu, Pangei, a nie osobnych kontynentów, jak dzisiaj. Dzięki temu połączeniu dinozaury mogły się rozejść po całym świecie, a gdy Pangea się rozpadła, ewoluowały z dala od siebie i różnicowały swoje wymiary.

Przypuszcza się, że największe dinozaury mogły żyć nawet do 100, a nawet 200 lat, pomimo tego, że szybko osiągały dojrzałość. Maleńki tyranozaur, mający nie więcej niż 1 m, w parę lat zmieniał się w 10-metrowego potwora.

Ogromne rozmiary zauropodów mają swój powód w zawartości CO2 w powietrzu, która 150 mln lat temu była znacznie większa. Pierwiastek ten przyśpiesza wzrost roślin, ale też obniża ich wartość odżywczą. Zauropody, by móc wyciągnąć z liści więcej substancji odżywczych, powiększały układ trawienny, a wraz z nim rosło całe ciało.

Powód maleńkich rozmiarów niektórych teropodów jest o wiele prostszy - mięsożercy, by móc szybciej gonić ofiary, pomniejszali rozmiary, by być lżejszymi. Wykształciły się też u nich dobrze rozwinięte kończyny tylne, poniewać na dwóch nogach można biegać szybciej, niż na czterech. Jednak inne teropody szły w przeciwnym kierunku, powiększając wymiary. Pozbawiły się tym samym możliwości aktywnego pościgu za ofiarami. Zyskały za to możliwość odstraszania małych krewniaków od ich zdobyczy. Technikę tę praktykowali tacy wielcy mięsożercy, jak np. tyranozaur lub karcharodontozaur.

Oprócz teropodów i zauropodów, wśród dinozaurów występowały ornitopody, czyli dinozaury ptasiomiedniczne. Była to bardzo zróżnicowana grupa, jednak wszyscy jej przedstawiciele byli roślinożercami. Wielki iguanodon mający prawie 10 m długości był w tej grupie średniakiem, a jej najwięksi przedstawiciele mieli ponad 13 m. Istniały też oczywiście wśród nich małe zwierzęta, przykładem może być nanozaur o długości nie przekraczającej 1 m.

Poniżej znajduje się aktualna lista największych, najcięższych, najmniejszych i najlżejszych dinozaurów z poszczególnych grup.

Teropody

Najdłuższe teropody

1. Spinozaur: 15 - 18 m

   

   Porównanie rozmiarów spinozaura i człowieka

2. Giganotozaur: 12 - 13 m, być może 15 m
3. Karcharodontozaur: 8 - 14 m

   

   Para Tyrannosaurus rex

4. Tyranozaur: 12 - 14 m
5. Mapuzaur: 12,5 m
6. Bahariazaur bardzo podobnie

Najcięższe teropody

1. Spinozaur: 8 - 10 t
2. Karcharodontozaur: 7 - 9 t
3. Giganotozaur bardzo podobnie
4. Mapuzaur: 5 - 7 t
5. Tyranozaur: 4 - 6 t
6. Bahariazaur bardzo podobnie

Najkrótszy i najlżejszy

Mikroraptor miał nieco ponad 30 cm i ważył 1 kg. Był tak lekki, że prawdopodobnie mógł przemieszczać się lotem ślizgowym, za pomocą czterech skrzydeł. Niewiele większe były 2 gatunki żyjące w jurze, przed mikroraptorem: kompsognat (60 - 100 cm) i prokompsognat (75 - 133 cm), oba ważące nieco ponad 3 kg. Maleńki epidendrozaur o rozmiarach ważki i ważący 100 g, prawdopodobnie nawet nie był dinozaurem, lecz prymitywnym ptakiem.

Zauropody

Najdłuższe zauropody

1. Argentynozaur: 30 - 40 m
2. Superzaur bardzo podobnie
3. Bruhatkajozaur: 30 - 35 m
4. Maraapunisaurus: ponad 30 - 32 m
5. Sejsmozaur bardzo podobnie
6. Zauroposejdon 25 - 30 m

Najcięższe zauropody

1. Amficelias: być może 120 t
2. Bruhatkajozaur: ponad 100 t
3. Argentynozaur: 90 - 100 t
4. Puertazaur: 80 - 90 t

Dinozaury ptasiomiedniczne

Najmniejszy - Mikroceratops: 60 cm, 2 kg

• Ważne uwagi: Był to dinozaur rogaty, choć nie miał rogów i chodził na dwóch łapach.

Największy - Lambeozaur: 15 m, 10 t

• Ważne uwagi: Na głowie miał grzebień, przypominający toporek, prawdopodonie wzmacniający dźwięk.

Przypisy

Kategoria: Dinozaury