Wieniec (Gdańsk)
Wieniec (niem. Kronenhof) – osiedle (dawna wieś rybacka) w Gdańsku, na Wyspie Sobieszewskiej.
Wieś należąca do Mierzei Wiślanej terytorium miasta Gdańska położona była w drugiej połowie XVI wieku w województwie pomorskim[1]. Wieniec został przyłączony wraz z całą Wyspą Sobieszewską w granice miasta w 1973. Należy do okręgu historycznego Niziny.
W Wieńcu znajduje się dom wypoczynkowy i sezonowe kwatery prywatne oraz niewielkie osiedle bloków mieszkalnych przy ul. Kwiatowej. W kierunku północnym (w odległości 0,9 km), za Lasem Mierzei znajduje się piaszczysta plaża.
Położenie i zabudowa
[edytuj | edytuj kod]Wieniec znajduje się na Wyspie Sobieszewskiej pomiędzy Orlem i Pastwą Sobieszewską a Komarami, od Zatoki Gdańskiej osiedle oddziela Las Mierzei. Na osiedlu dominuje niska zabudowa mieszkaniowa. Przy ulicy Kwiatowej znajdują niskie (jedno- lub dwupiętrowe) bloki mieszkalne[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza zachowana wzmianka o Wieńcu pochodzi z początku XV wieku. Wówczas to w wykazie czynszów została umieszczona wieś Krimsdorff z czterema pustymi ogrodami. W XVI wieku wieś nazywano Kronsdorf, Krahndorff, Kronhdorff[3].
W Wielki Piątek, 23 marca 1543 Wisła wylała w pobliżu Wieńca[3].
W 1676 założono karczmę Niedźwiedzia[4].
W 1819 wieś liczyła 171 mieszkańców i 23 domy. W 1840 powódź zaczęła niszczyć miejscowość topiąc ostatni dom w 1857[4].
Wieś została odbudowana na przełomie XIX i XX wieku. Z tego okresu pochodzi dwór przy Kwiatowej 18[5].
W 1933 wiatrak z Wieńca, który napędzał stację pomp, został przeniesiony do Oliwy[6].
Po drugiej wojnie światowej wieś została nazwana Wieniec[3].
W 1967 wiatrak z Wieńca został wpisany do rejestru zabytków[6]. W 1968 powstał Zespół Nasienno-Szkółkarski w Wieńcu, który początkowo zajmował się nasiennictwem zbóż[7], a później roślin ozdobnych[6]. W 1972 gospodarstwo to zaczęło zajmować się również produkcją zwierzęcą[8].
1 grudnia 1973 miejscowość wraz z całą Wyspą Sobieszewską została przyłączona do Gdańska[9].
W lutym 1977 Miejska Rada Narodowa podjęła uchwałę o nazwach ulic na Wyspie Sobieszewskiej[10].
W październiku 1977 wiatrak wrócił do Wieńca. Operacja przenoszenia zabytku została wykonana za pomocą helikoptera, gdyż stan techniczny nie pozwalał na przeniesienie go w elementach. Pod koniec 1977 zabytek spłonął w niewyjaśnionych okolicznościach[6].
Transport i komunikacja
[edytuj | edytuj kod]Wieniec położony jest przy drodze wojewódzkiej nr 501. Połączenie z centrum Gdańska umożliwiają autobusy komunikacji miejskiej – linie nr 112, 212 i N9 (część północna) i 512 (część południowa)[11].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 129.
- ↑ Wyspa Sobieszewska On-line - Gdańsk Sobieszewo, Orle, Świbno, Przegalina, Górki Wschodnie:. [dostęp 2014-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-15)]. (pol.).
- ↑ a b c Waldemar Nocny: Wyspa Sobieszewska. Gdańsk: Mirex, 2000, s. 59.
- ↑ a b Waldemar Nocny: Wyspa Sobieszewska. Gdańsk: Mirex, 2000, s. 60.
- ↑ Waldemar Nocny: Wyspa Sobieszewska. Gdańsk: Mirex, 2000, s. 142.
- ↑ a b c d Waldemar Nocny: Wyspa Sobieszewska. Gdańsk: Mirex, 2000, s. 105.
- ↑ Waldemar Nocny: Wyspa Sobieszewska. Gdańsk: Mirex, 2000, s. 150.
- ↑ Waldemar Nocny: Wyspa Sobieszewska. Gdańsk: Mirex, 2000, s. 151.
- ↑ Wyspa Sobieszewska On-line - Gdańsk Sobieszewo, Orle, Świbno, Przegalina, Górki Wschodnie:. [dostęp 2014-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-06)]. (pol.).
- ↑ Waldemar Nocny: Wyspa Sobieszewska. Gdańsk: Oskar, 2008, s. 349.
- ↑ Wyspa Sobieszewska On-line - Gdańsk Sobieszewo, Orle, Świbno, Przegalina, Górki Wschodnie:. [dostęp 2014-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-15)]. (pol.).
