Wełnoopos

Wełnoopos
	Caluromys
	J.A. Allen, 1900
	; Przedstawiciel rodzaju – wełnoopos nagoogonowy (C. philander)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	torbacze
Rząd	dydelfokształtne
Rodzina	dydelfowate
Podrodzina	wełnooposy
Rodzaj	wełnoopos
	Typ nomenklatoryczny
	Didelphis philander Linnaeus, 1758
Synonimy
	Philander Beckmann, 1772; Philander Burmeister, 1856; Mallodelphys O. Thomas, 1920; Calaromys: Miranda-Ribeiro, 1936; Mallodelphis Miranda-Ribeiro, 1936; Mallodelphis Gilmore, 1941; Calurosmys Avila-Pires, 1964;
	Philander Beckmann, 1772; Philander Burmeister, 1856; Mallodelphys O. Thomas, 1920; Calaromys: Miranda-Ribeiro, 1936; Mallodelphis Miranda-Ribeiro, 1936; Mallodelphis Gilmore, 1941; Calurosmys Avila-Pires, 1964;
Podrodzaje i gatunki
	2 podrodzaje i 3 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 podrodzaje i 3 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wełnoopos^[9] (Caluromys) – rodzaj ssaków z podrodziny wełnooposów (Caluromyinae) w rodzinie dydelfowatych (Didelphidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Środkowej i Południowej^[10].

Charakterystyka

Długość ciała 16–31,9 cm, długość ogona 25–44,6 cm; masa ciała 140–520 g^[11]^[12]. Zwierzęta słabo poznane i stosunkowe rzadkie w zbiorach muzealnych, być może ze względu na nocny i nadrzewny tryb życia^[13]. Narażone na utratę siedlisk z powodu niszczenia tropikalnych lasów^[13].

Systematyka

Rodzaj pod obecną nazwą zdefiniował w 1900 roku amerykański zoolog Joel Asaph Allen w artykule poświęconym uwagom dotyczącym nazw rodzajowych Didelphis i Philanderna, opublikowanego na łamach Bulletin of the American Museum of Natural History^[1]. Jako gatunek typowy Allen wyznaczył (oryginalne oznaczenie) wełnooposa nagoogonowego (C. philander).

Etymologia

Philander: gr. φιλανδρος philandros ‘miłujący ludzi’, od φιλεω phileō ‘kochać’; ανηρ anēr, ανδρος andros ‘człowiek, mężczyzna’^[14]. Gatunek typowy: Didelphis philander Linnaeus, 1758 (Beckmann); Didelphys cayopollin Schreber, 1777 (= Didelphis philander Linnaeus, 1758) (Burmeister).
Caluromys (Calaromys, Calurosmys): gr. καλος kalos ‘piękny’; ουρα oura ‘ogon’; μυς mus, μυός muos ‘mysz’^[15].
Mallodelphys (Mallodelphis): gr. μαλλον mallon ‘więcej’, stopień wyższy od μαλα mala ‘bardzo’; rdzeń –delphys (od gr. δελφυς delphus ‘łono, macica’)^[4]. Gatunek typowy: Didelphis laniger Desmarest, 1820 (= Didelphys lanata Olfers, 1818).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki zgrupowane w dwóch podrodzajach^[16]^[10]^[12]^[9]:

Podrodzaj	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa	Podgatunki^[11]^[10]^[12]	Rozmieszczenie geograficzne^[11]^[10]^[12]	Podstawowe wymiary (DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała)^[11]^[12]
Mallodelphys O. Thomas, 1920	Caluromys derbianus	(Waterhouse, 1841)	wełnoopos bladouchy	gatunek typowy	południowy Meksyk przez Amerykę Środkową (włącznie z wyspą Coiba) do zachodniej Kolumbii i zachodniego Ekwadoru (zachodnie Andy)	DC: 22–30 cm; DO: 38–45 cm; MC: 245–370 g
Mallodelphys O. Thomas, 1920	Caluromys lanatus	(Olfers, 1818)	wełnoopos brązowouchy	2 podgatunki	Kolumbia, zachodnia i południowa Wenezuela, zachodnia i południowa Brazylia, wschodni Ekwador, północne i wschodnie Peru, północna i wschodnia Boliwia, Paragwaj oraz północno-wschodnia Argentyna (Misiones)	DC: 20–32 cm; DO: 33–44 cm; MC: 300–520 g
Caluromys J.A. Allen, 1900	Caluromys philander	(Linnaeus, 1758)	wełnoopos nagoogonowy	4 podgatunki	północna i wschodnia Wenezuela (włącznie z wyspą Margarita), Trynidad i Tobago (Trynidad), Gujana, Brazylia i wschodnia Boliwia	DC: 16–28 cm; DO: 25–41 cm; MC: 140–390 g

Uwagi

↑ ^a ^b Młodszy homonim Philander Brisson, 1762 (Didelphidae).
↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Caluromys J.A. Allen, 1900.
↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Mallodelphys O. Thomas, 1920.

Przypisy

↑ ^a ^b J.A. Allen. Note on the generic names Didelphis and Philander. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 13, s. 189, 1900. (ang.).
↑ J. Beckmann: Caroli a Linné Systema naturae ex editione duodecima in epitomen redactum et praelectionibus academicis accommodatum. T. 1: Regnum animale. svmtv. vidvae Vandenhoeck: Gottingae, 1772, s. (244). (łac.).
↑ H. Burmeister: Erläuterungen zur Fauna Brasiliens, enthaltend Abbildungen und ausführliche Beschreibungen neuer oder ungenügend bekannter Thier-Arten. Berlin: Georg Reimer, 1856, s. 74. (niem.).
↑ ^a ^b O. Thomas. A Further Collection of Mammals from Jujuy. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth Series. 5, s. 195, 1920. (ang.).
↑ Miranda-Ribeiro 1936 ↓, s. 324.
↑ Miranda-Ribeiro 1936 ↓, s. 328.
↑ R.M.R.M. Gilmore R.M.R.M., Zoology, [w:] J.C.J.C. Bugher, J.J. Boshell-Manrique, M. Roca-Garcia & R.M. Gilmore (redaktorzy), The susceptibility to yellow fever of the vertebrates of eastern Colombia. I. Marsupialia, „American Journal of Tropical Medicine and Hygiene”, 21 (2), 1941, s. 317, DOI: 10.4269/ajtmh.1941.s1-21.309 (ang.).
↑ F.D. de Avila-Pires. Mamíferos colecionados na região do Rio Negro (Amazonas, Brasil). „Boletim do Museu Paraense Emílio Goeldi”. 42, s. 11, 1964. (hiszp.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 1–2. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Podział systematyczny za: C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 42. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d D. Astúa: Family Didelphidae (Opossums). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 131–133. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 31. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Caluromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-19].
↑ Palmer 1904 ↓, s. 631.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 155.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-15]. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Waszyngton: Government Printing Office, 1904, s. 71–718, seria: North American Fauna. (ang.).
A. de Miranda-Ribeiro. Didelphia ou Mammalia-Ovovivipara. Marsupiaes, didelphos, pedimanos ou metatherios. „Revista do Museu Paulista”. 20, s. 245–427, 1936. (hiszp.).

[hom-2] Młodszy homonim Philander Brisson, 1762 (Didelphidae).

[uwaga1-6] Niepoprawna późniejsza pisownia Caluromys J.A. Allen, 1900.

[uwaga2-8] Niepoprawna późniejsza pisownia Mallodelphys O. Thomas, 1920.

[Allen-1] J.A. Allen. Note on the generic names Didelphis and Philander. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 13, s. 189, 1900. (ang.).

[Beckmann-3] J. Beckmann: Caroli a Linné Systema naturae ex editione duodecima in epitomen redactum et praelectionibus academicis accommodatum. T. 1: Regnum animale. svmtv. vidvae Vandenhoeck: Gottingae, 1772, s. (244). (łac.).

[Burmeister-4] H. Burmeister: Erläuterungen zur Fauna Brasiliens, enthaltend Abbildungen und ausführliche Beschreibungen neuer oder ungenügend bekannter Thier-Arten. Berlin: Georg Reimer, 1856, s. 74. (niem.).

[Thomas-5] O. Thomas. A Further Collection of Mammals from Jujuy. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth Series. 5, s. 195, 1920. (ang.).

[CITEREFMiranda-Ribeiro1936[https://www.biodiversitylibrary.org/page/48582221_324]-7] Miranda-Ribeiro 1936 ↓, s. 324.

[CITEREFMiranda-Ribeiro1936[https://www.biodiversitylibrary.org/page/48582225_328]-9] Miranda-Ribeiro 1936 ↓, s. 328.

[Gilmore-10] R.M.R.M. Gilmore R.M.R.M., Zoology, [w:] J.C.J.C. Bugher, J.J. Boshell-Manrique, M. Roca-Garcia & R.M. Gilmore (redaktorzy), The susceptibility to yellow fever of the vertebrates of eastern Colombia. I. Marsupialia, „American Journal of Tropical Medicine and Hygiene”, 21 (2), 1941, s. 317, DOI: 10.4269/ajtmh.1941.s1-21.309 (ang.).

[Avila-Pires-11] F.D. de Avila-Pires. Mamíferos colecionados na região do Rio Negro (Amazonas, Brasil). „Boletim do Museu Paraense Emílio Goeldi”. 42, s. 11, 1964. (hiszp.).

[Cichocki&inni-12] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 1–2. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-13] Podział systematyczny za: C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 42. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Astúa-14] D. Astúa: Family Didelphidae (Opossums). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 131–133. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[amw-15] Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 31. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-16] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Caluromys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-19].

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792278_631]-17] Palmer 1904 ↓, s. 631.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/163/mode/1up_155]-18] Palmer 1904 ↓, s. 155.

[mdd-19] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-15]. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[b]

[5]

[c]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]