Wallada bint al-Mustakfi
| Data i miejsce urodzenia |
994 lub 1010 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1087 lub 26 marca 1091 |
| Język |
arabski |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka |
Wallada bint al-Mustakfi (arab. ولادة بنت المستكفي, ur. 994[1] lub 1010[2] w Kordobie, zm. 1087 lub 26 marca 1091 tamże[1]) – andaluzyjska arabska poetka, pochodząca z panującego w Kordobie rodu Umajjadów.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jej ojcem był Muhammad ibn Abd ar-Rahman ibn Ubajd Allah[3], jako Muhammad III jeden z ostatnich umajjadzkich kalifów Kordoby, matką – chrześcijańska niewolnica[1], prawdopodobnie o imieniu Sukkara[3]. Z racji swojej wysokiej pozycji społecznej Wallada nigdy nie wyszła za mąż. Po śmierci ojca w 1025 r. odziedziczyła jego majątek, który przypadł jej z powodu braku męskiego dziedzica Muhammada. Spadek ten umożliwił jej niezależność i posiadanie w Kordobie dworu, będącego swego rodzaju „salonem literackim”, gromadzącym andaluzyjskich poetów i literatów. Na dworze tym przebywały także kobiety, dla których była to forma edukacji; były wśród nich także osoby niskiego stanu. Uczennicą Wallady była m.in. córka sprzedawcy fig, poetka Muhja bint at-Tajjani, którą z mistrzynią mógł łączyć intymny związek[1].
Była blondynką, o jasnej karnacji i niebieskich oczach. Bardzo dumna ze swojej urody nie nosiła hidżabu. Jednym z wyrazów jej wolności było swobodne zachowanie seksualne. Nie ukrywała swoich związków z mężczyznami, w tym ze znanym poetą Ibn Zajdunem, czy z Ibn Abdusem. Zmarła w pałacu Ibn Abdusa[1].
Na ramionach swojej sukni miała wyhaftowany jeden ze swoich wierszy:
أنا والله أصلح للمعالي
وأمشي مشيتي وأتيه تيهاً
أمكن عاشقي من صحن خدي
وأعطي قبلتي من يشتهيها
Anā wa-l-lāhi aṣluḥu li-l-maʿālī
wa-amšī mišyatī wa-atīhu tīhā
umkinu ʿāšiqī min ṣaḥni ḫaddī
wa-uʿṭī qublatī man yaštahīhā
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Zachowało się niewiele jej poezji. Współcześnie znane jest tylko osiem krótkich tekstów przypisywanych Walladzie, przekazanych przez źródła arabskie. Większość z nich związana jest z Ibn Zajdunem (trzy wiersze miłosne i trzy skierowane przeciw niemu satyry), pozostałe to dwuwiersze z sukni oraz jedna satyra[2].
Według Ibn Bassama (1058–1147), andaluzyjskiego historyka i poety, większość twórczości Wallady stanowiły satyry, często operujące dosadnym i wulgarnym językiem[2].
Wpływ i upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]
W 1971 r., w 900. rocznicę śmierci poety, na placu El Campo Santo de los Mártires w Kordobie został umieszczony Pomnik Kochanków lub Kochankowie, będący symbolicznym przedstawieniem rąk Ibn Zajduna i Wallady[4].
Zajmujący się muzyką dawną Eduardo Paniagua wraz z zespołem El Arabi Ensemble wydał w 2003 roku płytę z muzyczną interpretacją wierszy Wallady i Ibn Zajduna[5][6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Ewa Łukaszyk, Wokół Wallady. Poezja i miłość w Al-Andalus w XI wieku, [w:] Ewa Łukaszyk, Krystyna Wierzbicka-Trwoga, Nie tylko salon. Wspólnotowe formy życia literackiego, DiG, 2016, s. 25–26, ISBN 978-83-286-0002-7 [dostęp 2024-08-09].
- ↑ a b c Teresa Garulo, Wallada bint al-Mustakfi, [w:] Diccionario Biográfico electrónico (DB~e), Real Academia de la Historia [dostęp 2024-08-10] (hiszp.).
- ↑ a b Irene Cox-Carstairs, Fit for High Positions: The Life of Wallada bint al-Mustakfi [online], Medievalists.net, 21 kwietnia 2022 [dostęp 2024-08-09] (ang.).
- ↑ The Monument of The Lovers - Cordoba, Spain [online], The Monument of The Lovers - Cordoba, Spain [dostęp 2020-12-14].
- ↑ Música Andalusí «Wallada bint al-Mustakfi» – Eduardo Paniagua [online], musicaantigua.com, 28 stycznia 2017 [dostęp 2024-08-10] (hiszp.).
- ↑ Wallada • Ibn Zaydún / El Arabí Ensemble · Eduardo Paniagua [online], www.sonusantiqva.org [dostęp 2024-08-10].