Walerian Cięglewicz

Walerian Cięglewicz
	; prof. zw. dr dr h.c. Walerian Cięglewicz; (1909–1996)
Data i miejsce urodzenia	6 grudnia 1909 ; Lwów (obecnie Ukraina)
Data i miejsce śmierci	17 czerwca 1996 ; Gdynia
Zawód, zajęcie	mgr zoologii
Tytuł naukowy	profesor nauk przyrodniczych
Alma Mater	Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Walerian Mikołaj Cięglewicz (ur. 6 grudnia 1909 we Lwowie, zm. 17 czerwca 1996 w Gdyni) – polski profesor nauk przyrodniczych^[2] w zakresie rybactwa, ichtiologii i morskich zasobów rybnych^[3], doktor honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie

Życiorys

Walerian Mikołaj Cięglewicz urodził w wielodzietnej rodzinie maszynisty kolejowego Tytusa i Pauliny z d. Gołuchowska^[4]. Po maturze zdanej w gimnazjum w Stryju w latach 1928–1933 studiował na Wydziale Matematyczno–Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując dyplom magistra zoologii wraz z anatomią porównawczą^[5]. W 1935 został zatrudniony na stanowisku asystenta w Oddziale Rybackim Stacji Morskiej, uczestniczył także w praktykach zagranicznych. Podczas II wojny światowej pracował jako robotnik rolny i budowlany w Mielcu, księgowy w rozlewni piwa i wytwórni wody sodowej firmy Z. Starek, był referentem do spraw rybołówstwa w Zarządzie Głównym Ligi Morskiej w Lublinie. W 1945 przeniósł się do Gdyni, gdzie został zastępcą dyrektora Głównego Morskiego Urzędu Rybackiego w Gdyni. W 1946 objął funkcję kierownika Działu Technologicznego, którego był głównym organizatorem. W tym samym roku na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie otrzymał stopień doktora filozofii z zakresu zoologii i anatomii porównawczej na podstawie rozprawy, której promotorem był prof. dr Henryk Hoyer. W 1954 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1964 – tytuł profesora zwyczajnego^[2]. W 1957 został zatrudniony w Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie i pełnił obowiązki kierownika Zakładu Biologii Ryb na Wydziale Rybackim. Po przeniesieniu „morskiej” części Wydziału Rybackiego z Olsztyna do Szczecina w 1968 objął stanowisko kierownika Katedry Biologii Ryb na Wydziale Rybactwa Morskiego WSR. W latach 1971–1980 pracował w nowo utworzonym Instytucie Oceanografii Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Gdańskiego. W 1981 został doktorem honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie – promotorem był prof. dr hab. Eugeniusz Grabda^[6].

Należał do Polskiej Partii Robotniczej, później do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1978 przeszedł na emeryturę, pozostając jeszcze przez 2 lata pracownikiem MIR w niepełnym wymiarze etatu.

Praca naukowo-dydaktyczna

Od 1949 wykładał i tworzył programy dla specjalizacji rybołówstwo na Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Sopocie. Od roku akademickiego 1950/1951 pracował również na Wydziale Chemii Spożywczej Politechniki Gdańskiej. Jest autorem ponad 150 prac, w tym podręczników, doniesień, referatów ekspertyz, artykułów naukowych i popularnonaukowych dotyczących rybołówstwa. Opracował kilkadziesiąt recenzji prac habilitacyjnych, doktorskich oraz ocen dorobku naukowego kandydatów do tytułów naukowych. Wypromował 11 doktorów, w tym dwóch obcokrajowców, a także ponad 40 magistrów^[7].

Udział w organizacji nauki

Był wiceprzewodniczącym Głównej Komisji Morskiej i przewodniczącym Podkomisji Rozwoju Rybołówstwa Komitetu Nauki i Techniki (1965–1969), członkiem Prezydium Komisji Głównej Badania i Wykorzystywania Zasobów Mórz i Oceanów KNiT (1970–1972)^[4]. W 1973 powołano go na przewodniczącego Międzyresortowej Komisji Badań i Wykorzystywania Zasobów Mórz i Oceanów. W 1974 został członkiem Rady Naukowo-Technicznej przy Ministerstwie Rolnictwa (Sekcja Rybołówstwa)^[6]. Był także członkiem Komisji Kwalifikacyjnej przy Prezydium Rządu ds. kadr naukowych w Warszawie. Od 1952 był członkiem Komitetu Redakcyjnego wydawnictw MIR^[4], a od 1973 – redaktorem naukowym serii Oceanografia w ramach Zeszytów Naukowych Wydziału Biologii i Nauki o Ziemi Uniwersytetu Gdańskiego. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika i Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.

Wybrane publikacje naukowe

Wzrost storni (Pl. Flesus) poławianej w Zatoce Gdańskiej i w zachodnim Bałtyku. „Arch. Hydrobiol. Ryb.” 1935
Dojrzewanie płciowe i skład stada trących się storni (Pleuronectes Flesus) z Zatoki Gdańskiej. „Arch. Hydrobiol. Ryb.” 1938
Skład przemysłowych połowów storni pod względem długości i wieku ryb podczas lata 1937. „Biul. Stacji Mor. Helu”, 1938
Wędrówki i wzrost znakowanych storni (Pleuronectes Flesus) z Zatoki Gdańskiej i Basenu Bornholmskiego. „„Arch. Hydrobiol. Ryb.” 1947
Porównawcze badania śledzi wiosennej i jesiennej rasy z Zatoki Gdańskiej. „Ann. Biolog.” 1947 (wsp. K. Posadzki)
Konserwacja i przetwórstwo ryb (zasady i praktyka). 1948
Technologia przetwórstwa rybnego. 1951
Zarys technologii ryb. 1954
Badania selekcji dorsza bałtyckiego przez włok jako podstawa do ustalenia ochronnego rozmiaru oczek tej sieci. 1964 (wsp. W. Strzyżewski)
Charakterystyka eksploatacyjno-biologiczna połowów płastug w północno-zachodnim Atlantyku. 1971 (wsp. A. Kosior)

Odznaczenia i nagrody

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1971)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1955)
Złoty Krzyż Zasługi (1951)
Medal im. Profesora Kazimierza Demela (1993)
Złota Odznaka Zasłużony Pracownik Morza (1956)
Honorowa Odznaka WSR w Olsztynie (1965)
Odznaka Honorowa Zasłużony Ziemi Gdańskiej (1973)
Nagroda Rektora Uniwersytetu Gdańskiego (1978)
doktor honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie (1981)

Przypisy

↑ 50 lat Wydziału Rybactwa Morskiego i Technologii Żywności. Akademia Rolnicza w Szczecinie 2001, s. 89. ISBN 83-909186-6-8.
↑ ^a ^b Profesorowie Morskiego Instytutu Rybackiego (dostęp 2023-11-09).
↑ Prof. zw. dr Walerian Cięglewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-05-23] .
↑ ^a ^b ^c Walerian Mikołaj Cięglewicz (1909–1996). [w:] Przemysław Dorszewski Profesorowie w historii MIR. Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy. Gdynia 2011, s. 30–39. ISBN 978-83-61650-07-2.
↑ 50 lat Akademii Rolniczej w Szczecinie. Praca pod redakcją Lecha Pałasza. Akademia Rolnicza w Szczecinie, Szczecin 2004, s. 240. ISBN 83-7317-125-8 (dostęp 2024-07-07).
↑ ^a ^b 50 lat Wydziału Rybactwa Morskiego i Technologii Żywności. Akademia Rolnicza w Szczecinie, Szczecin 2001, s. 51. ISBN 83-909186-6-8.
↑ Jubileusz 70-lecia Wydziału Nauk o Żywności i Rybactwa. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Szczecin 2022, s. 75–76 (brak zastrzeżonych praw autorskich)

[1] 50 lat Wydziału Rybactwa Morskiego i Technologii Żywności. Akademia Rolnicza w Szczecinie 2001, s. 89. ISBN 83-909186-6-8.

[:0-2] Profesorowie Morskiego Instytutu Rybackiego (dostęp 2023-11-09).

[3] Prof. zw. dr Walerian Cięglewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-05-23] .

[:1-4] Walerian Mikołaj Cięglewicz (1909–1996). [w:] Przemysław Dorszewski Profesorowie w historii MIR. Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy. Gdynia 2011, s. 30–39. ISBN 978-83-61650-07-2.

[5] 50 lat Akademii Rolniczej w Szczecinie. Praca pod redakcją Lecha Pałasza. Akademia Rolnicza w Szczecinie, Szczecin 2004, s. 240. ISBN 83-7317-125-8 (dostęp 2024-07-07).

[:2-6] 50 lat Wydziału Rybactwa Morskiego i Technologii Żywności. Akademia Rolnicza w Szczecinie, Szczecin 2001, s. 51. ISBN 83-909186-6-8.

[7] Jubileusz 70-lecia Wydziału Nauk o Żywności i Rybactwa. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Szczecin 2022, s. 75–76 (brak zastrzeżonych praw autorskich)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]