Walenty Peszek

Walenty Peszek

Walenty Peszek (1934)
pułkownik
Data i miejsce urodzenia	11 lutego 1897 Białobrzegi
Data i miejsce śmierci	15 stycznia 1979 Paignton
Przebieg służby
Lata służby	1916–1948
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	5 Pułk Piechoty Legionów 159 Pułk Piechoty 167 Pułk Piechoty 75 Pułk Piechoty Szkoła Podchorążych Piechoty 19 Pułk Piechoty Odsieczy Lwowa Centrum Wyszkolenia Piechoty 86 Pułk Piechoty 1 Pułk Piechoty 1 Brygada Strzelców Karpackich 7 Dywizja Piechoty Centrum Wyszkolenia Piechoty
Stanowiska	dowódca brygady piechoty zastępca dowódcy dywizji komendant centrum wyszkolenia piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa kampania libijska kampania włoska
Odznaczenia

Walenty Peszek (ur. 11 lutego 1897 w Białobrzegach, zm. 15 stycznia 1979 w Paignton) – oficer piechoty cesarskiej i królewskiej armii, pułkownik Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych, mianowany przez Władysława Andersa generałem brygady.

Życiorys

Walenty Peszek urodził się 11 lutego 1897 roku w Białobrzegach, w powiecie łańcuckim, w rodzinie Józefa i Zofii z Trojnarów. W czerwcu 1917 roku złożył egzamin maturalny w cesarskim i królewskim Gimnazjum Realnym w Łańcucie. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej Armii. Służył w c. i k. 90 pułku piechoty. Awansował na podporucznika. Ranny na froncie. Od września 1916 roku do stycznia 1917 roku przebywał w szpitalu.

W listopadzie 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego. Walczył w obronie Lwowa, jako dowódca plutonu, a następnie dowódca ochotniczej kompanii 5 pułku piechoty Legionów z Łańcuta. W latach 1919–1920 walczył na wojnie z bolszewikami. W lutym 1920 roku awansował na porucznika. W lipcu 1920 roku objął dowodzenie kompanią w 159 pułku piechoty. 5 sierpnia 1920 roku Chotomowie objął dowództwo I batalionu 167 pułku piechoty, który w następnym roku został przemianowany na 75 pułk piechoty. W czasie działań wojennych (od 1 czerwca 1919 roku do 1 marca 1921 roku) przez pięć miesięcy dowodził kompanią, a przez kolejnych siedem miesięcy batalionem.

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1922 roku i 1528. lokatą w korpusie oficerów piechoty. 10 lipca 1922 roku został zatwierdzony na stanowisku pełniącego obowiązki dowódcy I batalionu 75 pp w Rybniku. 25 sierpnia 1927 roku został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przydziałem do Oficerskiej Szkoły Piechoty (od 9 sierpnia 1928 roku – Szkoła Podchorążych Piechoty) w Ostrowi Mazowieckiej na stanowisko dowódcy kompanii. W roku szkolnym 1928/1929 dowodził 5 kompanią podchorążych, natomiast w roku szkolnym 1929/1930 – 1 kompanią szkolną podchorążych. 18 lutego 1928 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 139. lokatą w korpusie oficerów piechoty. 28 stycznia 1931 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy batalionu w 19 pułku piechoty Odsieczy Lwowa we Lwowie. 24 stycznia 1934 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 roku i 13. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W kwietniu 1934 roku został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie na stanowisko wykładowcy. W 1937 roku był kierownikiem kursów taktyki strzeleckiej w CWPiech w Rembertowie. W latach 1936–1937 był opiniowany przez inspektora armii, generała dywizji Kazimierza Fabrycego, który stwierdził: „bardzo dobry podpułkownik - dobrze przygotowany do dowodzenia pułkiem”. W kwietniu 1938 roku objął dowództwo 86 pułku piechoty w Mołodecznie i sprawował je do września 1939 roku.

Na czele 86 pułku piechoty walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. 23 września dowodził pułkiem w drugiej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim, a następnego dnia dołączył do Grupy „Dubno”. Po kapitulacji wrócił do rodzinnej wsi i zaczął organizować pomoc dla jeńców obozu przejściowego w Łańcucie. W połowie grudnia 1939 roku nielegalnie przedostał się na Węgry. W Konsulacie Polskim w Budapeszcie otrzymał paszport na nazwisko Walenty Piekarski i wyruszył przez Jugosławię, Włochy do Francji.

4 lutego 1940 roku został przyjęty do Wojska Polskiego we Francji i przydzielony do Stacji Zbornej w koszarach Bessieres w Paryżu. W kwietniu 1940 roku został przydzielony do Brygady Strzelców Karpackich, formowanej w obozie wojskowym w Homs w Syrii. Z Paryża wyjechał do Marsylii, skąd wypłynął na statku „Athos” do Egiptu. 23 kwietnia 1940 roku przybył do Aleksandrii, a następnie do obozu w Homs. W brygadzie, organizowanej według francuskich etatów, objął dowództwo 1 pułku piechoty.

30 czerwca 1940 roku, po klęsce Francji, razem z brygadą przeszedł na terytorium Palestyny pozostającej pod kontrolą brytyjską. W styczniu 1941 roku, po przeformowaniu jednostki na etaty brytyjskie, został dowódcą piechoty Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Jako dowódca pułku z racji starszeństwa, a jako dowódca piechoty brygady z racji pełnionej funkcji zawsze zastępował generała brygady Stanisława Kopańskiego. 11 października 1940 roku awansował na pułkownika. Walczył w obronie Tobruku i bitwie pod Gazalą. 6 maja 1942 roku został dowódcą 1 Brygady Strzelców Karpackich. Od grudnia 1943 roku walczył w kampanii włoskiej, między innymi nad rzekami Sangro i Rapido. 12 maja 1944 roku został ranny w czasie bitwy o Monte Cassino.

W czerwcu 1944 roku został zastępcą dowódcy i jednocześnie pełniącym obowiązki dowódcy dywizji 7 Dywizji Piechoty. W październiku 1944 roku został przeniesiony do Szkocji, gdzie został komendantem Centrum Wyszkolenia Piechoty. Od stycznia 1947 roku pełnił służbę w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. Z dniem 11 października 1948 roku został zdemobilizowany. Osiadł niedaleko Paignton w Anglii prowadząc gospodarstwo rolne.

Naczelny Wódz, generał broni Władysław Anders mianował go generałem brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1964 roku w korpusie generałów. Zmarł 15 stycznia 1979 roku w Paignton. Pochowany z honorami wojskowymi na cmentarzu w Newton Abbot.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 1218 (16 lutego 1921)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi (18 marca 1933)
• Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino
• Krzyż Komandorski Orderu Imperium Brytyjskiego (12 grudnia 1941)
• Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 (12 września 1942)

Bibliografia

• Peszek Walenty. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości sygn. I.480.435 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-06-16].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, 1935. [dostęp 2016-06-05].
• Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
• Marian Głut: Zarys historii wojennej 75-go Pułku Piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Stanisław Kopański: Wspomnienia wojenne 1939–1946. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1990. ISBN 83-11-07819-X.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.