Włoszakowice
51°55′55″N 16°22′16″E/51,931944 16,371111| wieś | |
 Pałac we Włoszakowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
3773 |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
64-140[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PLE |
| SIMC |
0377756 |
Położenie na mapie gminy Włoszakowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu leszczyńskiego  | |
| 51°55′55″N 16°22′16″E/51,931944 16,371111[1]
| |
| Strona internetowa | |
Włoszakowice (niem. Luschwitz)[3] – wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim, siedziba gminy Włoszakowice[4]. Na południowy zachód od miejscowości rozciągają się rozległe kompleksy leśne[5].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze wzmianki na temat wsi pojawiają się w 1210 w dokumentach Władysława Odonica. Wtedy wieś nosiła nazwę Zlavosovici, czyli Sławoszowice. W 1401 była własnośnią prywatną[6]. W 1409 został ufundowany kościół[7]. Ta data jest kwestionowana i badacze kierują się ku roku 1580[3]. Drewniany kościół stał jeszcze w 1685[3]. W XV wieku osada została siedzibą rodu Opalińskich, w XVIII wieku przeszła na własność żony króla Stanisława Leszczyńskiego – Katarzyny z Opalińskich, następnie w ręce księcia Aleksandra Józefa Sułkowskiego, a potem od 1782 księcia Anhalt–Dessau, w których posiadaniu była nadal pod koniec XIX wieku[3]. Po wykupieniu w 1919 przez wiedeńskiego bankiera Camillo Castiglioniego zaczął się rabunkowy wyrąb lasów, zahamowany przez odkupienie w 1923 wsi wraz z pałacem przez rząd polski. 21 października 1939, w ramach Operacji Tannenberg, Niemcy zamordowali tu siedmiu wytypowanych wcześniej działaczy patriotycznych z okolic Leszna, których upamiętnia tablica[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego. W 2021 roku Włoszakowice liczyły 3773 mieszkańców[8].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- kościół; w latach 1640–1643 z fundacji wojewody poznańskiego Krzysztofa Opalińskiego wybudowany został stojący do dziś kościół pw. Świętej Trójcy[6]. Autorem ołtarza był Sebastian Sala[6]. We wczesnobarokowym kościele, z dwuwieżową fasadą, znajdują się wewnątrz m.in. organy z 1750 r., na których grywał K. Kurpiński, uchodzące za najstarsze w Wielkopolsce – dzieło wrocławskiego mistrza Michaela Engera[9]. Kościół otaczają stare lipy[5]. W rejestrze zabytków ujęto również plebanię z pierwszej połowy XIX w.[10]
- pałac myśliwski; zbudowany w stylu późnobarokowym[6] w latach 1749–1752 według projektu Karola Marcina Frantza dla Aleksandra Józefa Sułkowskiego. Otoczony fosą i pięknym parkiem pałac dawniej zwieńczony był kopułą z obeliskiem, a pod centralnym wnętrzem zachowała się grota z ceramiczną wykładziną ścian. Jest to jeden z wcześniejszych w Wielkopolsce przykładów maison de plaisance (domu przyjemności). Nad wejściem zachował się kamienny herb Sulima ks. Sułkowswskich. W 1848 roku Niemcy rozebrali kopułę stanowiącą nieodzowny akcent budynku. Pod koniec XIX wieku styl pałacu był wzmiankowany z niesmakiem[3]. Po 1919 roku mieściło się w pałacu nadleśnictwo. W latach 1992–93 został przeprowadzony gruntowny remont pałacu, przekształcając i adaptując na potrzeby Urzędu Gminy, które mieści się w obiekcie do dnia dzisiejszego[11]. W budynku znajduje się również muzeum kompozytora Karola Kurpińskiego[6].
- park, zabytkowy, ponieważ wpisany na listę zabytków w 1990)[10] liczy 3,13 ha[6] i rośnie w nim okazały platan klonolistny o obwodzie 793 cm[12][5].
- domy szachulcowe przy ul. Kurpińskiego 1 i 2 (oba z pierwszej połowy XIX w.) oraz dom przy ul. Jana Otto z 1910[10], które podlegają ochronie jako zabytki.
-
-
Tablica Karola Kurpińskiego na kościele -
Kościół we Włoszakowicach
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Na terenie gminy Włoszakowice działa ponad 700 podmiotów gospodarczych, a bezrobocie kształtuje się na niskim poziomie (1,9% wg stanu na koniec 2019 roku)[13].
We Włoszakowicach swój oddział ma Bank Spółdzielczy Włoszakowice z grupy SGB[14], funkcjonuje urząd pocztowy, istnieje kilka restauracji, kawiarnia i hotel[15]. Podstawowe zaopatrzenie zapewniają markety i stacje benzynowe[16]. Swoją siedzibę ma tutaj również powołane do życia jeszcze przed wojną Nadleśnictwo Włoszakowice, administrujące na ponad 130 km² lasów[17].
Włoszakowice znane są również z pochodzących z tutejszych ogrodnictw pomidorów oraz innych warzyw i owoców szklarniowych[16].
Włoszakowice leżą przy regionalnej linii kolejowej Leszno – Zbąszynek (stacja Włoszakowice)[5].
Osoby związane z Włoszakowicami
[edytuj | edytuj kod]We Włoszakowicach urodził się w 1785 znany polski kompozytor i dyrygent – Karol Kurpiński, który był synem miejscowego organisty[6][5]. Kurpiński został upamiętniony wystawą w miejscowym pałacu oraz pomnikiem autorstwa Leona Dudka z 1975[6].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 149275
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1477 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e Włoszakowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 721.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 2366, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2021-06-17].
- ↑ a b c d e Jan Maj, Marek Aleksandrzak, Leszno: mapa topograficzna Polski. Wersja turystyczna, wyd. 2, Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2011, ISBN 83-7135-149-6.
- ↑ a b c d e f g h i Paweł Anders: Pojezierze Leszczyńskie. Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1985, s. 107-108. ISBN 83-7005-010-7. (pol.).
- ↑ Dokument Nr 156, [w:] Franciszek Piekosiński i inni, Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski = Codex diplomaticus Maioris Poloniae, Poznań; Warszawa; Poznań: Nakładem Biblioteki Kórnickiej ; Państwowe Wydawnictwo Naukowe ; Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1878, ISBN 978-83-01-03962-2 [dostęp 2019-01-20] (łac.).
- ↑ GUS - Bank Danych Lokalnych [online], bdl.stat.gov.pl [dostęp 2024-02-08].
- ↑ Bogdan Kucharski, Przemęcki Park krajobrazowy, Poznań: Wydawnictwo WBPiCAK, 2006.
- ↑ a b c Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 108. [dostęp 2021-06-21].
- ↑ Małgorzata Omilanowska, Polska. Pałace i Dwory, 2009, ISBN 978-83-7495-590-4.
- ↑ drzewa.nk4.netmark.pl. [dostęp 2012-01-21].
- ↑ Urząd Statystyczny w Poznaniu, Statystyczne Vademecum Samorządowca, 2020 [dostęp 2023-07-09].
- ↑ SGB, Bank Spółdzielczy we Włoszakowicach [online], Bank Spółdzielczy we Włoszakowicach [dostęp 2023-07-12] (pol.).
- ↑ Studio Fabryka, O gminie Włoszakowice [online], www.wloszakowice.pl [dostęp 2023-07-12] (pol.).
- ↑ a b Urząd Gminy Włoszakowice, O gminie Włoszakowice [online], www.wloszakowice.pl [dostęp 2023-07-09] (pol.).
- ↑ Marek Wąsowicz, Charakterystyka Nadleśnictwa Włoszakowice [online], Nadleśnictwo Włoszakowice - Lasy Państwowe, 12 maja 2016 [dostęp 2023-07-12] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Włoszakowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 693.
- Audycja „Mój Poznań, moja Wielkopolska - We Włoszakowicach u Kurpińskiego” w serwisie YouTube, Ratajska Telewizja Kablowa