Via Carpatia
Via Carpatia (również Via Carpathia) – budowana etapami europejska międzynarodowa trasa relacji „północ-południe”, łącząca Kłajpedę na Litwie z Salonikami w Grecji.
Droga przebiegać ma przez Litwę, Polskę, Słowację, Węgry, Rumunię, Bułgarię i Grecję, stanowiąc szlak transportowy prowadzący wzdłuż granicy wschodniej UE, z Europy Środkowej do Azji, krzyżujący się z korytarzami prowadzącymi z Europy Zachodniej do Rosji i łączący się przez porty Morza Czarnego ze szlakiem TRACECA (Europa – Kaukaz – Azja)[1]. Trasa na całej długości ma mieć parametry autostrady bądź drogi ekspresowej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Inicjatywa utworzenia szlaku „Via Carpatia” powstała w 2006 r. Szczegóły związane z trasą zostały ustalone 27 października 2006 w Łańcucie, podczas zorganizowanej w tym celu międzynarodowej konferencji pt. „Jedna droga – cztery kraje”, z udziałem m.in. prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, Ministrów Transportu, przedstawicieli wysokiego szczebla rządowego i samorządowego z nw. krajów oraz Komisji Europejskiej[2]. Zgromadzeni na niej wówczas ministrowie transportu: Litwy, Polski, Słowacji i Węgier, podpisali tzw. „Deklarację Łańcucką w sprawie rozszerzenia Transeuropejskiej Sieci Transportowej poprzez utworzenie najkrótszego szlaku drogowego na osi Północ-Południe, łączącego Litwę, Polskę, Słowację i Węgry”. W październiku 2010 r. do inicjatywy „Via Carpatia” przystąpiły Bułgaria, Rumunia oraz Grecja[3].
Koncepcja powstania takiego połączenia komunikacyjnego była omawiana również w trakcie wizyty premier Polski Beaty Szydło w Budapeszcie na spotkaniu z premierem Węgier Viktorem Orbánem 9 lutego 2016 roku[4][5].
Przebieg trasy
[edytuj | edytuj kod]„Via Carpatia” ma przebiegać wzdłuż wschodniej granicy Unii Europejskiej z Kłajpedy przez Kowno, Białystok, Lublin, Rzeszów, Koszyce, Debreczyn i dalej do Rumunii. W Rumunii szlak rozwidla się w kierunku portu morskiego Konstanca oraz w kierunku Swilengradu. Dalej przez Bułgarię do Sofii i portów greckich nad Morzem Egejskim w Salonikach.
Polska
[edytuj | edytuj kod]W Polsce Via Carpatia według planów z roku 2017 przebiegać ma[6] od granicy z Litwą w Budzisku przez Suwałki do Ełku, dalej trasą S16 do Knyszyna, stamtąd trasą S19 przez Dobrzyniewo Duże – Choroszcz – Siemiatycze – do węzła Lublin Rudnik, następnie przez Kraśnik, Janów Lubelski i Nisko do węzła Rzeszów Wschód, przez A4 do węzła Rzeszów Zachód, stamtąd przez Barwinek do granicy ze Słowacją.
Do sieci bazowej TEN-T (realizacja do roku 2023) należą następujące odcinki Via Carpatia[7]:
W sieci kompleksowej TEN-T (realizacja do roku 2050) znajdują się następujące odcinki:
- S19 Rzeszów – Barwinek (granica ze Słowacją)
Część odcinków dróg S19 i S61 już powstało, inne są w budowie[8].
Stan przygotowań i realizacji Via Carpatia (S19) na Podkarpaciu (7 grudnia 2017):
- odcinki zrealizowane: Sokołów Młp. Północ – Stobierna (12,5 km), Stobierna – w. Rz. Wschód, w. Rz. Zachód – w. Świlcza i w. Świlcza – w. Rz. Południe (6,3 km)[9],
- odcinki w przetargu: Lasy Janowskie – Sokołów Młp. Północ (6 odc.) 54,2 km,
- odcinki przed przetargiem: w. Rz. Południe – Barwinek (85,2 km)[10].
„Via Carpatia” w Polsce, biegnąc wzdłuż wschodniej granicy Polski przecinać ma obszary województw: podlaskiego, mazowieckiego, lubelskiego i podkarpackiego, stanowiąc połączenie ważnych ośrodków położonych przy wschodniej granicy kraju, tj. miast: Białystok, Lublin i Rzeszów[3]. Na terenie Polski, Via Carpatia nazwana jest imieniem Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego[11].
Słowacja
[edytuj | edytuj kod]Część „Via Carpatii” prowadząca przez Słowację od granicy z Polską w Barwinku do granicy z Węgrami (Milhosť) ma liczyć 127 kilometrów[12]. Ze słowackiego odcinka trasy w użyciu są jedynie fragmenty w okolicach Svidníka (ok. 5 km), pomiędzy Preszowem a Koszycami (ok. 35 km) oraz Koszycami a granicą z Węgrami (ok. 15 km). Z Preszowa w kierunku północnym zaplanowano drogi jednojezdniowe (w takim standardzie zbudowana jest już obwodnica Svidníka). Pozostałe odcinki na południe od Preszowa zbudowano w standardzie autostrady i podobnie będą wyglądały brakujące odcinki tamtej części Via Carpatia[13].
Węgry
[edytuj | edytuj kod]Część trasy prowadząca przez Węgry ma liczyć 230 kilometrów[12].
Rumunia
[edytuj | edytuj kod]Przez Rumunię przebiegać ma najdłuższa część trasy o długości 1566 kilometrów[12].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Strategia rozwoju infrastruktury komunikacyjnej w regionie północno-wschodniej Europy. Economy and Management – 1/2011, s. 31.
- ↑ Szlak komunikacyjny „Via Carpatia”: Wpływ na rozwój województwa lubelskiego.. [dostęp 2016-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-24)].
- ↑ a b Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie: Szlak Transportowy Via Carpatia. [dostęp 2016-02-15].
- ↑ Rządowe rozmowy ws. szlaku Via Carpatia. [dostęp 2016-02-14].
- ↑ Autostradą z Budapesztu do wschodniej Polski. Po spotkaniu Szydło z Orbanem. [dostęp 2016-02-14].
- ↑ Leonard Dolecki, Cała Via Carpatia w realizacji lub przygotowaniu [online], rynekinfrastruktury.pl, 18 maja 2017 [dostęp 2017-06-22].
- ↑ Minister Infrastruktury i Rozwoju, pismo z 23.12.2014 (pdf) [dostęp 2016-03-03].
- ↑ Budowa Via Carpathia w Polsce. mr.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-30)]., Ministerstwo Rozwoju, 28.01.2016.
- ↑ TIR-y będą omijać Rzeszów. Dziś otwierają łącznik ul. Podkarpackiej z S19.
- ↑ Via Carpathia jedną z najbardziej strategicznych inwestycji. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, 29-01-2016.
- ↑ https://www.lublin.uw.gov.pl/aktualnosci/kolejne-odcinki-s19-otwarte-carpatia-dłuższa-o-blisko-50-km.
- ↑ a b c „Via Baltica” i „Via Carpatia” a gospodarka Lubelszczyzny (cz. II). itspolska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-24)]..
- ↑ Via Carpatia coraz bliżej [online], wrumunii.pl [dostęp 2018-08-11] (pol.).