Unia realna

Unia realna – związek dwóch lub większej liczby państw, oparty na wspólnych instytucjach państwowych. Unia realna rozwinęła się z unii personalnej. Państwa członkowskie tworzą w ramach unii realnej jeden podmiot prawa międzynarodowego, najczęściej – jedno państwo.

Cechy konstytutywne

Wspólnymi instytucjami łączącymi kraje mogą być: parlament, rząd, waluta czy polityka zagraniczna, odrębnymi: wojsko, urzędy, administracja, sądownictwo i skarb. Obywatele państw członkowskich podlegają tym samym prawom we wszystkich państwach oraz mają możność osiedlania się na całym terytorium unii. Wspólny staje się także władca. W wyniku tej umowy państwa zostawały ze sobą związane tzw. partnerstwem strategicznym. Tworzono nowy akt prawny dla państw członkowskich, np. konstytucję. Na skutek tej unii suwerenność jednego państwa często podupadała na rzecz innych, bądź została utracona. W wielu przypadkach kultury państw członkowskich zlewały się w jedną, czy też jedna (najbardziej dominująca) przekształcała inne.

Unia realna zazwyczaj jest dalszym etapem rozwoju unii personalnej, np.: w Szkocji i Anglii unia personalna została zastąpiona unią realną w 1707 r. Częściowo za unię realną można też uznać relacje między Stolicą Apostolską a Watykanem wiązane w 1929 r., które poza wspólną osoba suwerena – papieża (unia personalna) mają też wspólne niektóre instytucje państwowe (np. Sekretariat Stanu Stolicy Apostolskiej reprezentuje Watykan w stosunkach międzynarodowych).

Podłoże formalnoprawne

• forma – pisana
• treść – niepełna
• procedura powstawania:
  • uchwalana
  • oktrojowana
• sposób zmiany – sztywny
• okres zobowiązywania – stały

Przykłady

Nazwa	Data powstania	Data zakończenia
Unia Bretanii z Francją	1532	brak
Unia Norwegii z Danią	1537	1814
Unia Polski z Litwą (nie była nią w pełni)	1569	1791/1795
Unia angielsko-szkocka	1707	brak
Unia Irlandii i Wielkiej Brytanii	1800	1922
Unia Finlandii z Rosją	1809	1917
Unia Norwegii ze Szwecją	1814	1905
Unia Zjednoczonego Królestwa Portugalii, Brazylii i Algarve	1815	1822
Unia Prus	1829	1878
Unia Królestwa Polskiego z Cesarstwem Rosyjskim	1832	1867
Unia austriacko-węgierska	1867	1918
Unia Islandii z Danią	1918	1944

Państwa powstałe z unii realnej

Współcześnie istniejące państwa o ustroju monarchicznym powstałe z unii realnej

Państwo pełna nazwa	części składowe	tytuł monarchy	monarcha	Od kiedy panuje
Wspólnotowe Królestwo Danii (Rigsfællesskabet)	Dania Wyspy Owcze Grenlandia	król	Fryderyk X	2024
Królestwo Hiszpanii	Kastylia Aragonia Leon Nawarra Grenada Wyspy Kanaryjskie	król	Filip VI	2014
Królestwo Niderlandów	Holandia Aruba Curaçao Sint Maarten	król	Wilhelm Aleksander	2013
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej	Anglia Walia Szkocja Irlandia Północna	król	Karol III	2022

Państwa federalne

Przeczytaj również: Federacja

Do unii realnych można zaliczyć też państwa o ustroju republikańskim powstałe na skutek zjednoczenia mniejszych państw (krajów) w federację. Są to m.in.: Stany Zjednoczone, Brazylia, Wenezuela, Argentyna, Meksyk, Niemcy, Austria, Szwajcaria i Indie.

W dwóch państwach federalnych osoba będąca głową jednego z krajów członkowskich federacji pełni też funkcję głowy państwa w tejże federacji.

Głowa państwa	Portret	Państwo/ Kraj	Pełniony urząd	Od kiedy
Tengku Abdullah		Malezja państwo federalne	władca	od 31 stycznia 2019
		Pahang stan	sułtan	od 15 stycznia 2019
Muhammad ibn Zajid Al Nahajjan		Zjednoczone Emiraty Arabskie państwo federalne	Prezydent	3 listopada 2004
		Abu Zabi emirat	emir	2 listopada 2004

Zobacz też

• unia personalna