Przejdź do zawartości

Uchwały Rady Języka Polskiego

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Uchwały Rady Języka Polskiego – opinie o używaniu języka polskiego oraz zasady ortografii i interpunkcji publikowane przez Radę Języka Polskiego na podstawie ustawy o języku polskim.

Podstawy prawne

[edytuj | edytuj kod]

Kompetencje Rady Języka Polskiego do wydawania uchwał określa art. 13 ustawy o języku polskim. Stwierdza on, że Rada Języka Polskiego na wniosek uprawnionego podmiotu lub z własnej inicjatywy wyraża w drodze uchwały opinie o używaniu języka polskiego (w zakresie określonym ustawą) oraz ustala zasady ortografii i interpunkcji języka polskiego[1].

Nie ma jednak zgody w kwestii tego, czy uchwały mają jakąkolwiek moc wiążącą. Według Jerzego Podrackiego (członka RJP) „uchwały Rady Języka Polskiego są wiążące dla wszystkich piszących” w zakresie przepisów ortograficznych i interpunkcyjnych[2]. Odmienne zdania mają m.in. Maciej Zieliński – wskazujący, że „Rada Języka Polskiego jest tylko instytucją opiniodawczo-doradczą, co oznacza, iż na wniosek zainteresowanych instytucji powinna ona wyrażać opinie i udzielać porad co do używania języka polskiego, lecz nikt nie ma obowiązku przestrzegania jej zaleceń”[3] – i Paweł Czarnecki, który stwierdził, że „nie sposób jednak stwierdzić, że uchwały mają wiążącą moc w stosunku do adresatów”[4].

Uchwały

[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z regulaminem Rady do podjęcia uchwały wymagana jest zwykła większość osób przy obecności co najmniej połowy ogólnej liczby członków Rady[5]. Projekty uchwał przygotowuje Zespół (wcześniej Komisja) Ortograficzno-Onomastyczny.

Sposób podawania do wiadomości uchwał Rady nie jest formalnie ustalony[4]. Były one początkowo drukowane w trudno dostępnym biuletynie „Komunikaty Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk”. Taki sposób publikacji był jednak krytykowany[6]. Prawie wszystkie numery tego wydawnictwa[a] oraz aktualne teksty uchwał są obecnie dostępne na stronach Rady Języka Polskiego[7][8].

Według Krzysztofa Siewicza z Fundacji Nowoczesna Polska uchwały RJP są materiałami urzędowymi i nie obejmuje ich prawo autorskie, znajdują się więc w domenie publicznej[9].

Lista uchwał wydanych przez Radę Języka Polskiego
Nr Przedmiot uchwały Data Decyzja Źródła Uwagi
1 Pisownia „nie” z imiesłowami przymiotnikowymi 1997-12-09 9 grudnia 1997(dts) „Nie” z imiesłowami przymiotnikowymi odmiennymi należy pisać łącznie, dopuszczalna jest świadoma pisownia rozdzielna [10][11] [b]
2 Nazwy witryn i portali internetowych 2000-12-05 5 grudnia 2000(dts) Słowa odmienne w nazwach witryn i portali internetowych należy pisać wielką literą, z wyjątkiem spójników i przyimków [15][16][17] [c]
3 Litery „ü”, „ö” i „ä” 2001-11-20 20 listopada 2001(dts) Litery można pozostawić bez zmian albo zapisywać jako „ue”, „oe” i „ae”, przy czym preferowana jest pisownia oryginalna [19] [d]
4 Litera „ß” 2001-11-20 20 listopada 2001(dts) Literę zapisuje się jako „ss”, w uzasadnionych przypadkach można pozostawić pisownię oryginalną [22][21]
5 Wieloczłonowe nazwy zabytków materialnych 2002-05-21 21 maja 2002(dts) Wszystkie człony wieloczłonowych nazw zabytków materialnych (nie pisemnych) należy pisać dużymi literami, z wyjątkiem spójników i łączników; uchwała anulowana [23][24] [e]
6 Podtytuły czasopism i tytuły jednorazowych dodatków do czasopism 2002-05-21 21 maja 2002(dts) W podtytułach czasopism oraz tytułach jednorazowych dodatków do czasopism należy zapisywać dużą literą pierwszy człon, a pozostałe człony – małą literą (w taki sam sposób jak tytuły książek); w tytułach stałych dodatków należy zapisywać dużą literą wszystkie człony, z wyjątkiem spójników i przyimków [24][26][27] [f]
7 Nazwa listu elektronicznego 2002-05-21 21 maja 2002(dts) Poprawną nazwą listu elektronicznego jest „e-mail”, potocznie „mejl”. [24][28]
8 Człony podrzędne w połączeniach typu „Dumas ojciec” 2002-05-21 21 maja 2002(dts) Człony podrzędne należy zapisywać małą literą, z wyjątkiem połączeń tradycyjnych, zwłaszcza dotyczących postaci starożytnych [24][29]
9 Rzeczowniki z cząstką „afro-” 2002-11-19 19 listopada 2002(dts) Rzeczowniki będące połączeniami przedrostka „afro-” i nazwy mieszkańca kraju, kontynentu, regionu geograficznego, nazwy członka narodu, rasy i szczepu należy zapisywać dużą literą [30][31]
10 Połączenie cząstki -lecie i cyfr rzymskich 2002-11-19 19 listopada 2002(dts) Można zapisywać złożenia od rzeczownika z liczebnikiem poprzez połączenia cząstki „-lecie” i cyfr rzymskich, jeżeli liczebnik nie jest większy od 39 (gdy do zapisu nie trzeba używać cyfr rzymskich L, C, D lub M) [31][32]
11 Łącznik w wieloczłonowych nazwach miejscowych 2004-05-07 7 maja 2004(dts) Z łącznikiem należy zapisywać nazwy miejscowości, jeśli są złożone z dwóch lub więcej członów, które wspólnie identyfikują jednostkę administracyjną lub geograficzną, a więc miejscowość lub jej część; należy pisać bez łącznika nazwy miejscowe, w których jeden z członów nazwy miejscowej (przymiotnik) pozostaje w związku zgody z głównym członem nazwy (rzeczownikiem); zobacz też: Nazwy miejscowości z łącznikiem [33][34]
12 Pisownia inicjałów 2004-05-07 7 maja 2004(dts) Z dwuznaków „rz”, „sz”, „cz” i trójznaku „dzi” oznaczających jedną głoskę pozostawia się w inicjałach tylko pierwszą literę, zawsze zachowuje się dwuznak „ch” (zarówno w wyrazach rodzimych, jak i obcych, bez względu na reprezentowaną przez ten dwuznak głoskę); w inicjałach imion i nazwisk dwu- i wieloczłonowych pomija się łącznik [35][36]
13 Skróty tytułu „Dziennik Ustaw”/„Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej” 2006-05-15 15 maja 2006(dts) Poprawnymi skrótami są DzU i Dz.U.; jeśli skrótu wymaga szczegółowy zapis miejsca umieszczenia aktu prawnego, zapis ten należy skrócić według wzoru: „DzU/Dz.U. (RP) nr 15, poz. 30, z późn. zm.” [37]
14 Nazwy mieszkańców typu „Zabużanin”, „Kresowianin” 2008-04-07 7 kwietnia 2008(dts) Pisownia dużą lub małą literą nazw mieszkańców typu „Zabużanin”, „Kresowianin” uzależniona jest od znaczenia wyrazów podstawowych: „kresowianin” to mieszkaniec kresów (pogranicza), „Kresowianin” – Kresów (Wschodnich); z tego samego powodu „Zabużanin” i nazwy mieszkańców (nierejestrowanych dotąd w słownikach) innych terenów geograficznych czy też jednostek administracyjnych zapisuje się dużą literą [38]
15 Nazwy arabskie typu „Al-Kaida”, „Al-Dżazira” 2008-04-07 7 kwietnia 2008(dts) W tego typu nazwach arabskich rodzajnik zapisuje się dużą literą i z łącznikiem [39]
16 Potoczne jednowyrazowe nazwy ośrodków dydaktycznych 2008-04-07 7 kwietnia 2008(dts) Potoczne jednowyrazowe nazwy ośrodków dydaktycznych (przedszkoli, szkół i uczelni, bibliotek i in.) należy zapisywać od wielkiej litery (w cudzysłowie lub bez cudzysłowu) [40]
17 Wyrazy zakończone literą „x” 2008-12-08 8 grudnia 2008(dts) W przypadkach zależnych dopuszczalny jest dwojaki sposób zapisu: z pozostawieniem litery „x” albo z zamianą tej litery na połączenie „ks” [41]
18 Tytuły czasopism i cykli wydawniczych 2008-12-08 8 grudnia 2008(dts) W tytułach (odmiennych i nieodmiennych) czasopism i cykli wydawniczych oraz w nazwach wydawnictw seryjnych należy zapisywać dużą literą wszystkie wyrazy, z wyjątkiem przyimków i spójników [42]
19 Wyrazy „Kosmos” i „Wszechświat” 2008-12-08 8 grudnia 2008(dts) W liczbie pojedynczej dopuszczalny jest zapis oboczny, zarówno małą, jak i dużą literą; w liczbie mnogiej dopuszczalny jest zapis tylko małą literą [43]

W roku 2017 ukazała się książka autorstwa wieloletniego przewodniczącego Rady Języka Polskiego pt. Poradnik profesora Markowskiego (ISBN 978-83-65755-78-0), która całkowicie pomija uchwały Rady podjęte w 2008 r. Częściowe wyjaśnienie tego zaskakującego faktu można znaleźć w datowanych na 18 sierpnia 2018 r. oświadczeniach na witrynie Rady Języka Polskiego (https://web.archive.org/web/20181112094004/http://www.rjp.pan.pl/).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
  1. Brak numeru 2(13) z 2003 r., 2(17) z 2005 r. oraz numerów z 2006 i 2007 r. (stan na 14 stycznia 2017).
  2. W liście do Rady Języka Polskiego z 2003 roku Zygmunt Saloni wyraził opinię, że „[Komunikaty Rady] nie zawierają sformułowania, które można by uznać za obowiązującą regułę, zalecenia są splecione z komentarzem, tak że trudno wyłuskać właściwą treść”. Wskazuje również, że „wymieniona uchwała stała się powodem dużego zamieszania, wprowadziła dezorientację zarówno u piszących po polsku, jak i u autorów oraz wydawców słowników i poradników ortograficznych”[6]. Mirosław Bańko, Elżbieta Awramiuk i Danuta Piper zauważają, że wydawcy słowników ortograficznych w różny sposób interpretują uchwałę Rady Języka Polskiego, traktując ją albo jako obowiązującą regułę, albo tylko zalecenie. Nie zawsze podają też dopuszczalne wyjątki od tej reguły[12][13][14].
  3. Pierwsza wersja uchwały opublikowana w 2000 roku wskazywała, że „tytuły (nazwy) stron internetowych przyjmują postać taką jak tytuły (nazwy) czasopism, co oznacza, że każdy wyraz odmienny wchodzący w ich skład należy pisać wielką literą”. Janusz S. Bień stwierdził, że jest to „sprzeczne z obowiązującymi przepisami nakazującymi pisać Mówią wieki, Dookoła świata” (dla tytułów czasopism) oraz zwrócił uwagę na definicje „strony internetowej”, „witryny internetowej” oraz „portalu” i związaną z tym niejasność w sprawie przedmiotu uchwały[18]. Uchwała była dwukrotnie zmieniana, w latach 2002 i 2009, w obu dokumentach nie ma nawiązania do tytułów czasopism ani wskazania stron internetowych[16][17].
  4. Pierwotnie w opublikowanych informacjach o uchwale nie było wzmianki o preferowaniu pisowni oryginalnej[20][21].
  5. Zdaniem Zygmunta Saloniego uchwała jest „podana bez przykładu, niezrozumiała, nie wiadomo, do czego ma się stosować”[6]. W 2005 roku uchwała została anulowana[25].
  6. Uchwała została zmodyfikowana z 2009 roku poprzez dodanie części o stałych dodatkach do czasopism[27].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 października 2024 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o języku polskim (Dz.U. z 2024 r. poz. 1556).
  2. Biuletyn Komisji Kultury i Środków Przekazu nr 4878/IV. [w:] Biuletyny Komisji Sejmowych [on-line]. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, 2005-07-06. [dostęp 2017-01-06].
  3. Obowiązki, prawa i potrzeby Rady Języka Polskiego w świetle Ustawy o języku polskim z dn. 7 października 1999 r.. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-08-04)].
  4. a b Paweł Czarnecki: Ustawa o języku polskim. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2014, s. 161. ISBN 978-83-278-0784-7.
  5. Regulamin Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-01-07].
  6. a b c Zygmunt Saloni. O kodyfikacji polskiej ortografii – historia i współczesność. „Nauka”. 4, s. 71–96, 2005. Polska Akademia Nauk. ISSN 1231-8515. [dostęp 2016-11-26]. 
  7. Uchwały ortograficzne. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2017-01-06].
  8. Komunikaty Rady Języka Polskiego. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2017-01-06].
  9. Krzysztof Siewicz: Czy uchwały Rady Języka Polskiego mogą być w całości cytowane w artykułach Wikipedii?. Prawokultury.pl, 2016. [dostęp 2016-12-29].
  10. Uchwała ortograficzna nr 1 Rady Języka Polskiego w sprawie pisowni nie z imiesłowami przymiotnikowymi przyjęta na III posiedzeniu plenarnym Rady Języka Polskiego, dn. 9 grudnia 1997 r.. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-10-11)].
  11. Nie z imiesłowami przymiotnikowymi (w zasadzie) zawsze razem. „Komunikaty Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk”. 1 (2), s. 1–2, 1998. 
  12. Mirosław Bańko. Słowniki ortograficzne w Polsce – fenomen socjologiczny. „Prace Filologiczne”. XLVIII, s. 7–21, 2003. ISSN 0138-0567. [dostęp 2016-11-26]. 
  13. Danuta Piper: Współczesna polska ortografia w szkole na przykładzie gimnazjum. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2003. ISBN 83-7299-282-7.
  14. Elżbieta Awramiuk: Słowniki ortograficzne w kształceniu językowym. W: Elżbieta Awramiuk: Z problematyki kształcenia językowego. T. V. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2014, s. 177–189. ISBN 978-83-7431-417-6.
  15. Uchwała ortograficzna. Tytuły (nazwy) stron w Internecie jak tytuły (nazwy) czasopism. „Komunikaty Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk”. 1 (8), s. 1, 2001. 
  16. a b Uchwała ortograficzna nr 2 Rady Języka Polskiego w sprawie pisowni nazw witryn internetowych (przyjęta na IX posiedzeniu plenarnym Rady Języka Polskiego, dn. 9 grudnia 1997 r., zmieniona na XIII posiedzeniu plenarnym dn. 19 XI 2002 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-10-11)].
  17. a b Uchwała ortograficzna nr 2 Rady Języka Polskiego w sprawie pisowni nazw witryn internetowych (przyjęta na IX posiedzeniu plenarnym dn. 5 grudnia 2000 r., zmieniona na XIII posiedzeniu plenarnym dn. 19 października 2002 r. oraz na XXX posiedzeniu plenarnym dn. 23 marca 2009 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 grudnia 2016)].
  18. Janusz S. Bień. O „pierwszym rozbiorze polszczyzny”, Radzie Języka Polskiego i normalizacji. „Prace Filologiczne”. XLVIII, s. 33–62, 2003. ISSN 0138-0567. [dostęp 2016-11-26]. 
  19. Uchwała ortograficzna nr 3 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu niemieckich liter ü, ö, ä (przyjęta na XI posiedzeniu plenarnym dn. 20 listopada 2001 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-10)].
  20. Uchwała ortograficzna nr 3 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu niemieckich liter ü, ö, ä (przyjęta na XI posiedzeniu plenarnym dn. 20 listopada 2001 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-12-30)].
  21. a b Uchwały ortograficzne. „Komunikaty Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk”. 1 (10), s. 7–8, 2002. 
  22. Uchwała ortograficzna nr 4 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu niemieckiej litery ss (przyjęta na XI posiedzeniu plenarnym dn. 20 listopada 2001 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-12-30)].
  23. Uchwała ortograficzna nr 5 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu wieloczłonowych nazw zabytków materialnych (przyjęta na XII posiedzeniu plenarnym dn. 21 maja 2002 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-10-11)].
  24. a b c d Uchwały ortograficzne. „Komunikaty Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk”. 2 (11), s. 1, 2002. 
  25. Uchwała ortograficzna nr 5 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu wieloczłonowych nazw zabytków materialnych (przyjęta na XII posiedzeniu plenarnym dn. 21 maja 2002 r., anulowana na XIX posiedzeniu plenarnym dn. 11 kwietnia 2005 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 grudnia 2016)].
  26. Uchwała ortograficzna nr 6 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu podtytułów czasopism i tytułów jednorazowych dodatków do gazet (przyjęta na XII posiedzeniu plenarnym dn. 21 maja 2002 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-12-30)].
  27. a b Uchwała ortograficzna nr 6 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu podtytułów czasopism i tytułów jednorazowych dodatków do gazet (przyjęta na XII posiedzeniu plenarnym dn. 21 maja 2002 r., zmodyfikowana na XXX posiedzeniu plenarnym dn. 23 marca 2009 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 grudnia 2016)].
  28. Uchwała ortograficzna nr 7 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu nazwy listu elektronicznego (przyjęta na XII posiedzeniu plenarnym dn. 21 maja 2002 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-12-30)].
  29. Uchwała ortograficzna nr 8 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu członów podrzędnych w połączeniach typu Dumas ojciec (przyjęta na XII posiedzeniu plenarnym dn. 21 maja 2002 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-10-11)].
  30. Uchwała ortograficzna nr 9 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu rzeczowników z cząstką afro- (przyjęta na XIII posiedzeniu plenarnym dn. 19 listopada 2002 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-10-04)].
  31. a b Kwestie ortograficzne. „Komunikaty Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk”. 1 (12), s. 16, 2003. 
  32. Uchwała ortograficzna nr 10 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu połączenia cząstki -lecie i cyfr rzymskich (przyjęta na XIII posiedzeniu plenarnym dn. 19 listopada 2002 r.). Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-10)].
  33. Uchwała ortograficzna nr 11 Rady Języka Polskiego w sprawie użycia łącznika w wieloczłonowych nazwach miejscowych (przyjęta na XVII posiedzeniu plenarnym dn. 7 maja 2004 r.). Rada Języka Polskiego. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-10)].
  34. O użyciu łącznika w nazwach miejscowych. „Komunikaty Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk”. 1 (14), s. 9–11, 2004. 
  35. Zasady pisowni inicjałów (opracowane przez prof. Jerzego Podrackiego). „Komunikaty Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk”. 1 (14), s. 11, 2004. 
  36. Uchwała ortograficzna nr 12 Rady Języka Polskiego w sprawie pisowni inicjałów (przyjęta na XVII posiedzeniu plenarnym dn. 7 maja 2004 r.). Rada Języka Polskiego. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-10)].
  37. Uchwała ortograficzna nr 13 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu skrótu tytułu Dziennik Ustaw/Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (przyjęta na XXII posiedzeniu plenarnym dn. 15 maja 2006 r.). Rada Języka Polskiego. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-11)].
  38. Uchwała ortograficzna nr 14 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu nazw mieszkańców typu Zabużanin, Kresowianin (przyjęta na XXVII posiedzeniu plenarnym dn. 7 kwietnia 2008 r.). Rada Języka Polskiego. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-11)].
  39. Uchwała ortograficzna nr 15 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu nazw arabskich typu Al-Kaida, Al-Dżazira (przyjęta na XXVII posiedzeniu plenarnym dn. 7 kwietnia 2008 r.). Rada Języka Polskiego. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-11)].
  40. Uchwała ortograficzna nr 16 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu potocznych jednowyrazowych nazw ośrodków dydaktycznych (przyjęta na XXVII posiedzeniu plenarnym dn. 7 kwietnia 2008 r.). Rada Języka Polskiego. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-11)].
  41. Uchwała ortograficzna nr 17 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu wyrazów zakończonych literą -x (przyjęta na XXIX posiedzeniu plenarnym dn. 8 grudnia 2008 r.). Rada Języka Polskiego. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-11)].
  42. Uchwała ortograficzna nr 18 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu tytułów czasopism i cykli wydawniczych (przyjęta na XXIX posiedzeniu plenarnym dn. 8 grudnia 2008 r.). Rada Języka Polskiego. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-11)].
  43. Uchwała ortograficzna nr 19 Rady Języka Polskiego w sprawie zapisu wyrazów kosmos i wszechświat (przyjęta na XXIX posiedzeniu plenarnym dn. 8 grudnia 2008 r.). Rada Języka Polskiego. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-11)].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]