Przejdź do zawartości

U-256

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
U-256
Ilustracja
U-251, okręt bliźniaczy U-256
Klasa

okręt podwodny

Typ

VIIC

Historia
Stocznia

Bremer Vulkan(inne języki), Vegesack

Położenie stępki

15 lutego 1941

Wodowanie

28 października 1941

 Kriegsmarine
Wejście do służby

18 grudnia 1941

Wycofanie ze służby

23 października 1944

Los okrętu

złomowany

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


769 ton
871 ton

Długość

67,1 m

Szerokość

6,2 m

Zanurzenie

4,74 m

Zanurzenie testowe

100 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Materiał kadłuba

stal

Napęd
2 silniki Diesla o łącznej mocy 3200 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 750 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


17-17,6 węzła
7,6 w.

Zasięg

powierzchnia: 8500 Mm przy 10 w.
zanurzenie: 80 Mm przy 4 w.

Sensory
GHG, S-Gerät(inne języki)
Uzbrojenie
1 działo kal. 88 mm
1 działko plot. kal. 20 mm
14 torped
Wyrzutnie torpedowe

5 × 533 mm

Załoga

44

U-256 – niemiecki okręt podwodny typu VIIC z okresu II wojny światowej. Okręt wypierał 769 ton w położeniu nawodnym i 871 ton pod wodą, a jego główną bronią było 14 torped kalibru 533 mm wystrzeliwanych z pięciu wewnętrznych wyrzutni. Jednostka rozwijała na powierzchni prędkość ponad 17 węzłów, osiągając zasięg 8500 Mm przy prędkości 10 węzłów.

Zwodowany 28 października 1941 roku w stoczni Bremer Vulkan(inne języki) w Vegesack, został przyjęty do służby w Kriegsmarine 18 grudnia 1941 roku. W czasie służby operacyjnej w składzie 9. Flotylli U-Bootów okręt odbył pięć misji bojowych, podczas których zatopił jeden okręt o wyporności 1300 ton i zestrzelił dwa samoloty. W 1943 roku jednostkę przebudowano na U-flak, jednak wobec niepowodzenia koncepcji okręt przywrócono do stanu pierwotnego. W trakcie działań wojennych U-256 był trzykrotnie wycofany ze służby, a ostatecznie stało się to 23 października 1944 roku w Bergen, gdzie przeznaczono go na rezerwuar części zamiennych. Po zakończeniu wojny okręt został przejęty przez Brytyjczyków i następnie złomowany.

Projekt i budowa

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Okręty podwodne typu VIIC.

Jednostki typu VIIC były kolejnym ewolucyjnym ulepszeniem najliczniej budowanych w Niemczech okrętów typu VII. Poprzednik – typ VIIB – miał zbyt mały zasięg i za mało miejsca pod pokładem, by móc zainstalować sonar[1][2]. Opracowany w 1938 roku projekt nowego okrętu różnił się od poprzedniej wersji m.in. zwiększoną grubością blach kadłuba sztywnego (z 16 do 18,5 mm, co zwiększyło maksymalną głębokość zanurzenia z 200 metrów do 250–280 metrów), przedłużeniem kadłuba o 60 cm i kiosku o 30 cm oraz powiększeniem zbiorników paliwa o 5,4 m³, co poprawiło zasięg[3][4]. Powiększone rozmiary pozwoliły na instalację aktywnego sonaru S-Gerät(inne języki), uzupełniając pasywny Gruppenhorchgerät[1][2]. Do zakończenia wojny do służby weszło 568 okrętów typu VIIC[5][6].

U-256 zamówiony został 23 grudnia 1939 roku[7][8]. Został zbudowany w stoczni Bremer Vulkan(inne języki) w Vegesack jako jeden z 52 okrętów typu VIIC zamówionych w tej wytwórni[9][10]. U-256 otrzymał numer stoczniowy 21 (Werk 21)[7][11]. Stępkę okrętu położono 15 lutego 1941 roku[7], a zwodowany został 28 października 1941 roku[10][11].

Dane taktyczno-techniczne

[edytuj | edytuj kod]

U-256 był średniej wielkości okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej. Długość całkowita wynosiła 67,1 metra, szerokość 6,2 metra i zanurzenie 4,74 metra[6][12]. Wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 9,6 metra[6]. Wykonany ze stali pancernej CM 351 Kruppa o grubości 18,5 mm kadłub sztywny miał 50,5 metra długości i 4,7 metra szerokości[6][13]. Podzielony był grodziami na sześć przedziałów wodoszczelnych: (od dziobu): I – przedział torpedowy ze sterami głębokości oraz GHG, II – przedział akumulatorów wraz z pomieszczeniami załogi, magazynem amunicji i toaletą, III – centrala z pomieszczeniem wielofunkcyjnym (mieszczącym drugą baterię akumulatorów, pomieszczenia załogi i kambuz), IV – przedział silników spalinowych, V – przedział silników elektrycznych, VI – rufowy przedział torpedowy ze sterami kierunku i głębokości[14]. Kadłub ciśnieniowy otoczony był kadłubem lekkim wykonanym z blach o grubości 4–8 mm[15]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 769 ton, a w zanurzeniu 871 ton[12][16][a].

Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne Krupp-Germaniawerft F46 z doładowaniem o łącznej mocy 3200 KM przy 470-490 obr./min, a pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym prądu stałego AEG GU 460/8-276 o łącznej mocy 750 KM przy 295 obr./min[11][12]. Dwa wały napędowe obracały dwie śruby, zapewniając maksymalną prędkość 17-17,6 węzła na powierzchni i 7,6 węzła w zanurzeniu[11][12]. Zasięg wynosił 8500 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym (3250 Mm przy prędkości maksymalnej) oraz 80 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą (130 Mm przy 2 węzłach)[12][17]. Zbiorniki mieściły 113,47 tony paliwa, a energia elektryczna magazynowana była w dwóch bateriach akumulatorów AFA 33 MAL 800 E po 62 ogniwa o łącznej pojemności 9160 Ah, masie 62 tony i czasie rozładowania 20 godzin[17]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 100 metrów, a głębokość zgniecenia 250-280 metrów[11][18].

Okręt wyposażony był w pięć wyrzutni torped kalibru 533 mm (cztery na dziobie i jedna rufowa), z łącznym zapasem 14 torped (wymiennie okręt mógł przenosić 26 min typu TMA lub 39 min typu TMB)[19][20]. Uzbrojenie artyleryjskie początkowo stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kal. 88 mm SK C/35 L/45, z zapasem amunicji wynoszącym 220-250 naboi oraz pojedyncze działko przeciwlotnicze kal. 20 mm C/38 L/65[6][19]. Jednostka wyposażona też była w pasywny sonar GHG i aktywny S-Gerät(inne języki), a do obserwacji służyły dwa peryskopy Zeissa: bojowy i nocny[11][21].

Załoga okrętu składała się z 4 oficerów oraz 40 podoficerów i marynarzy[17][22].

Służba

[edytuj | edytuj kod]

18 grudnia 1941 roku U-256 został przyjęty do służby w Kriegsmarine[7]. Dowództwo okrętu objął por. mar. (niem. Oberleutnant zur See) Odo Loewe(inne języki)[23]. U-Boot otrzymał numer poczty polowej M 47 855[8]. 1 kwietnia 1942 roku Odo Loewe został awansowany na stopień kpt. mar. (niem. Kapitänleutnant)[23]. Do lipca 1942 roku załoga jednostki przechodziła szkolenie w składzie 8. Flotylli, operując z Gdańska i Królewca[7][8].

Pierwszy rejs bojowy

[edytuj | edytuj kod]

28 lipca okręt wyszedł z Kilonii na swój pierwszy patrol bojowy[24]. 1 sierpnia 1942 roku jednostka została przyporządkowana do 9. Flotylli U-Bootów w Breście[7][8]. Po opłynięciu Wysp Brytyjskich U-Boot w dniach 7–11 sierpnia wchodził w skład wilczego stada „Steinbrinck”, które powstało w celu zaatakowania konwoju SC-94(inne języki)[24][25]. 9 sierpnia okręt wystrzelił trzy torpedy w kierunku dużego niszczyciela – prawdopodobnie ORP „Błyskawica”, jednak nie uzyskał trafień[26]. Między 11 a 25 sierpnia U-256 operował w składzie stada „Lohs”, także nie odnosząc żadnych sukcesów – okręt wykonał niecelny atak torpedowy na płynący w konwoju SC-95 frachtowiec, uchodząc bez uszkodzeń eskorcie[24][27]. 25 sierpnia o godzinie 2:42 na południe od Grenlandii na przybliżonej pozycji 49°20′N 35°23′W/49,333333 -35,383333 płynący na powierzchni U-256 został wykryty za pomocą radaru przez płynącą w eskorcie konwoju ONS-122(inne języki) norweską korwetę KNM „Eglantine” (K197)(inne języki)[24]. Okręt zdołał się zanurzyć, schodząc na głębokość 200 metrów, stając się celem około 20 zrzuconych przez eskortowiec bomb głębinowych[24]. Jednostka odniosła uszkodzenia, które spowodowały konieczność przerwania patrolu[24][28]. 2 września w Zatoce Biskajskiej na przybliżonej pozycji 46°57′N 6°15′W/46,950000 -6,250000 około 8:30 U-Boot został zaatakowany przez brytyjski bombowiec Whitley z 77. Dywizjonu RAF numer Z9515[24][b]. Zrzucone przez samolot dwie lub trzy bomby eksplodowały około 50 metrów za rufą, a celny ogień przeciwlotniczy spowodował zestrzelenie wrogiej maszyny (zaginęła cała, pięcioosobowa załoga)[24]. W wyniku ataku okręt podwodny doznał dodatkowych uszkodzeń, dopływając jednak 3 września do Lorient po 38 dniach spędzonych w morzu[24][c]. Uszkodzenia jednostki były tak poważne, że 30 listopada 1942 roku została ona wycofana ze służby, a jej dowódca wraz z większością załogi zostali przeniesieni na bliźniaczy U-254[7][28][29].

Przebudowa na U-flak

[edytuj | edytuj kod]

W 1943 roku U-256 został wytypowany do przebudowy na okręt do aktywnego zwalczania alianckich samolotów (U-flak), stanowiących coraz większe zagrożenie dla niemieckich U-Bootów wychodzących na patrole z baz w Zatoce Biskajskiej (wraz z U-441, U-621 i U-953)[30]. Modyfikacji uległo uzbrojenie artyleryjskie jednostki: zdemontowano działo pokładowe kal. 88 mm, a w zamian zostały zamontowane dwa poczwórne zestawy działek kal. 20 mm C/38 L/65 z tarczami ochronnymi oraz pojedyncze działko automatyczne kal. 37 mm FlaK M42 L/69[11][31][d]. Okręt zabierał tylko pięć torped umieszczonych w wyrzutniach, a miejsce zajmowane do tej pory przez torpedy zapasowe zostało wykorzystane na zwiększony zapas amunicji przeciwlotniczej i rozmieszczenie dodatkowego personelu (załoga jednostki została powiększona do 67 osób, wliczając w to lekarza okrętowego)[32]. Ograniczono też ilość zabieranego paliwa, z uwagi na krótsze misje na pobliskich wodach Zatoki Biskajskiej[32].

Remont i przebudowa U-256 zakończyła się w maju 1943 roku, a okręt otrzymał oznaczenie „U-flak 2”[7][33]. 16 sierpnia 1943 roku jednostka została powtórnie przyjęta do służby, a jej dowództwo objął por. mar. Wilhelm Brauel(inne języki)[7][34].

Drugi rejs bojowy

[edytuj | edytuj kod]

4 października 1943 roku „U-flak 2” wyszedł z Brestu na swoją drugą misję bojową[33][35]. 8 października o godzinie 3:34 na wodach Zatoki Biskajskiej na przybliżonej pozycji 47°28′N 9°36′W/47,466667 -9,600000 płynący na powierzchni okręt został wykryty i oświetlony za pomocą reflektora Leigha przez załogę bombowca Wellington numer HF190 z 612. Dywizjonu RAF[33][35]. U-Boot ostrzelał samolot, uzyskując kilkanaście trafień, po czym wykonał manewr szybkiego zanurzenia; Wellington zrzucił w miejscu zanurzenia okrętu sześć bomb głębinowych, po czym mimo uszkodzeń doleciał do bazy[33][35]. 28 października jednostka została zaskoczona na powierzchni wraz z ochranianym przez nią podwodnym zbiornikowcem U-220 przez dwa samoloty z lotniskowca eskortowego USS „Block Island” (CVE-21)[33][36]. Podczas walki „U-flak 2” doznał poważnych uszkodzeń, w wyniku których zmuszony był do przerwania misji i skierowania się do bazy[33][36]. 16 listopada o godzinie 2:08 na przybliżonej pozycji 47°17′N 8°20′W/47,283333 -8,333333 jednostka została wykryta przez bombowiec Halifax Mk II z 502. Dywizjonu RAF[35]. Samolot przeleciał około 200 metrów za rufą U-Boota, który otworzył ogień trafiając samolot w końcówkę prawego skrzydła[35]. W czasie kiedy Halifax wykonywał zwrot, okręt podwodny wykonał manewr alarmowego zanurzenia[35]. „U-flak 2” powrócił do bazy w Breście 17 listopada, po rejsie trwającym 45 dni[35].

Negatywne doświadczenia związane z użyciem U-Bootów przeznaczonych do zwalczania samolotów spowodowały podjęcie decyzji o ponownej przebudowie okrętu na konwencjonalną jednostkę torpedową[7]. Zdemontowano dwa poczwórne zestawy Flakvierling kal. 20 mm, instalując w zamian dwa zdwojone stanowiska działek tego samego kalibru i typu[11].

Trzeci rejs bojowy

[edytuj | edytuj kod]

W swoją trzecią misję bojową U-256 wyszedł z Brestu 25 stycznia 1944 roku[37]. U-Boot w dniach 3–17 lutego wchodził w skład wilczego stada „Igel 2”[37]. Między 17 a 22 lutego okręt operował w składzie stada „Hai 1”[37]. 20 lutego o godzinie 20:11 na pozycji 48°49′N 22°11′W/48,816667 -22,183333 jednostka wystrzeliła dwie torpedy akustyczne T V (po jednej z wyrzutni dziobowej i rufowej) w kierunku okrętów 2. Grupy Eskortowej, która ochraniała konwój ON-224[38][39]. Załoga po usłyszeniu dwóch eksplozji była pewna zatopienia dwóch jednostek przeciwnika, jednak w rzeczywistości jedna torpeda trafiła w rufę brytyjskiego slupa HMS „Woodpecker” (U08)(inne języki) o wyporności 1300 ton, a druga wybuchła w pobliżu bliźniaczego HMS „Starling” (U66)[38]. W wyniku ataku HMS „Woodpecker” stracił część rufową, a drugi slup wziął go na hol i obrał kurs na Devonport[38][39]. 27 lutego podczas sztormowej pogody „Woodpecker” przewrócił się i zatonął na pozycji 49°51′N 6°46′W/49,850000 -6,766667, a jego załoga została uratowana przez korwety HMS „Azalea” (K25)(inne języki) i HMCS „Chilliwack” (K131)(inne języki), wraz z uratowanymi niemieckimi marynarzami z zatopionego U-264(inne języki)[38][39].

W dniach 22 lutego – 13 marca U-256 wchodził w skład wilczego stada „Preussen”[37]. 11 marca o godzinie 21:48 na przybliżonej pozycji 52°39′N 22°25′W/52,650000 -22,416667 okręt został zaatakowany przez Wellingtona nr HF311 z 407. Dywizjonu RCAF[37][40]. Załoga nie zdążyła otworzyć ognia, gdy samolot lecąc na niskim pułapie prawdopodobnie z powodu błędu pilota wpadł do morza, grzebiąc całą sześcioosobową załogę[37][40]. 19 marca o godzinie 23:12 na przybliżonej pozycji 47°15′N 9°05′W/47,250000 -9,083333 U-Boot został wykryty i oświetlony za pomocą reflektora Leigha przez załogę bombowca Liberator z 224. Dywizjonu RAF[37]. Niemcy otworzyli skuteczny ogień w kierunku przeciwnika, obserwując trafienia z działek kal. 20 mm w prawe skrzydło i pocisków kal. 37 mm w kadłub[37]. Płonący samolot przeleciał 50 metrów za rufą okrętu, zrzucając sześć bomb głębinowych, po czy rozbił się w morzu w odległości 500 metrów – zginęła jego cała, licząca 10 osób załoga[37]. W wyniku ataku U-256 nie odniósł żadnych uszkodzeń[37]. Okręt powrócił do bazy w Breście 22 marca, przebywając w morzu 58 dni[37][40].

Czwarty rejs bojowy

[edytuj | edytuj kod]

Na wieść o rozpoczęciu lądowania w Normandii 6 czerwca 1944 roku U-Boot wyruszył z Brestu z rozkazem powstrzymania floty inwazyjnej[41][42]. Następnego dnia okręt został jednak zaatakowany w kanale La Manche przez bombowiec Liberator z 224. Dywizjonu RAF i doznał poważnych uszkodzeń, które zmusiły go do powrotu do bazy[7][43]. U-256 dotarł do portu w Breście 8 czerwca, po zaledwie trzech dniach spędzonych w morzu[41]. Z powodu odniesionych uszkodzeń 25 czerwca okręt został po raz drugi wycofany ze służby, a por. mar. Wilhelm Brauel zdał jego dowództwo[7].

Ostatni rejs i koniec służby

[edytuj | edytuj kod]

Stacjonujący w Breście okręt został jednak kolejny raz poddany remontowi, połączonemu z instalacją chrap[7]. 16 sierpnia 1944 roku U-256 został trzeci raz w swojej historii wcielony do Kriegsmarine, a jego dowództwo otrzymał kpt. mar. Ernst-Günther Brischke[8][44]. 2 września dowództwo okrętu objął kmdr ppor. (niem. Korvettenkapitän) Heinrich Lehmann-Willenbrock, dowodzący wcześniej U-8, U-5 i U-96[7][45]. 4 września jednostka opuściła Brest i trasą wokół Islandii po 44-dniowym rejsie dotarła 17 października do Bergen, unikając ataków ze strony sił alianckich dzięki przestrzeganiu bezwzględnej ciszy radiowej[46][47].

23 października 1944 roku U-256 został ostatecznie wycofany ze służby i przeznaczony jako rezerwuar części zamiennych dla innych okrętów typu VII[7][11]. W maju 1945 roku jego kadłub został zdobyty w Bergen przez Brytyjczyków, a następnie został 29 maja 1945 roku przeholowany do Wielkiej Brytanii, gdzie go zezłomowano[7][8][e].

Podsumowanie działalności bojowej

[edytuj | edytuj kod]

U-256 odbył pięć misji bojowych, spędzając w morzu 188 dni[48]. W ich trakcie zatopił brytyjski slup HMS „Woodpecker” (U08) o wyporności 1300 ton oraz zestrzelił dwa samoloty[37].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 242 podaje wyporność 749/851 ton Rössler 1989 ↓, s. 335; iMiller 2000 ↓, s. 27 761/865 ton, zaś Gogin 2014 ↓ i Showell 2006 ↓, s. 81 769/1070 ton.
  2. ↑ Borowiak 2009b ↓, s. 144 podaje, że U-256 został zaatakowany przez bombowiec Vickers Wellington.
  3. ↑ Blair 1998 ↓, s. 688 podaje, że U-256 został zaatakowany i uszkodzony przez dwa bombowce Whitley 31 sierpnia; 30 osób z załogi zostało ewakuowanych na pokładzie U-438, a okręt został przyholowany do Lorient przez ścigacze.
  4. ↑ Bielak 2010 ↓, s. 31 podaje, że oprócz dwóch poczwórnych zestawów działek kal. 20 mm na okręcie zamontowano działko półautomatyczne kal. 37 mm SK C/30.
  5. ↑ Hutchinson 2001 ↓, s. 100 podaje, że okręt został zatopiony nieopodal Irlandii w trakcie operacji Deadlight.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Rössler 1989 ↓, s. 115.
  2. ↑ a b Borowiak 2009a ↓, s. 89.
  3. ↑ Rössler 1989 ↓, s. 115–116.
  4. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 90–91.
  5. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 94.
  6. ↑ a b c d e VIIC ↓.
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p U-256 ↓.
  8. ↑ a b c d e f Borowiak 2009b ↓, s. 144.
  9. ↑ Bremer Vulkan ↓.
  10. ↑ a b Fontenoy 2007 ↓, s. 207.
  11. ↑ a b c d e f g h i Gogin 2014 ↓.
  12. ↑ a b c d e Möller i Brack 2004 ↓, s. 73.
  13. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 92, 113.
  14. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 113, 120–132.
  15. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 114.
  16. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 209.
  17. ↑ a b c Borowiak 2009a ↓, s. 93.
  18. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 91.
  19. ↑ a b Borowiak 2009a ↓, s. 92.
  20. ↑ Miller 2000 ↓, s. 27.
  21. ↑ Borowiak 2009a ↓, s. 126.
  22. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 242.
  23. ↑ a b Odo Loewe ↓.
  24. ↑ a b c d e f g h i patrol 1 ↓.
  25. ↑ Blair 1998 ↓, s. 684–685.
  26. ↑ Kasperski 2015 ↓, s. 8.
  27. ↑ Blair 1998 ↓, s. 687.
  28. ↑ a b Blair 1998 ↓, s. 688.
  29. ↑ Blair 1999 ↓, s. 68, 315.
  30. ↑ Bielak 2010 ↓, s. 30–31.
  31. ↑ Hutchinson 2001 ↓, s. 100.
  32. ↑ a b Bielak 2010 ↓, s. 31.
  33. ↑ a b c d e f Bielak 2010 ↓, s. 32.
  34. ↑ Wilhelm Brauel ↓.
  35. ↑ a b c d e f g patrol 2 ↓.
  36. ↑ a b Blair 1999 ↓, s. 468.
  37. ↑ a b c d e f g h i j k l patrol 3 ↓.
  38. ↑ a b c d HMS Woodpecker ↓.
  39. ↑ a b c Blair 1999 ↓, s. 527.
  40. ↑ a b c Blair 1999 ↓, s. 534.
  41. ↑ a b patrol 4 ↓.
  42. ↑ Blair 1999 ↓, s. 606–607.
  43. ↑ Blair 1999 ↓, s. 609.
  44. ↑ Ernst-Günther Brischke ↓.
  45. ↑ Heinrich Lehmann-Willenbrock ↓.
  46. ↑ patrol 5 ↓.
  47. ↑ Blair 1999 ↓, s. 640.
  48. ↑ patrole ↓.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Okręty podwodne typu VII C
Niemieckie okręty podwodne typu U-Flak z okresu II wojny światowej

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=U-256&oldid=74921429”