Twardówka anyżkowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
twardówka anyżkowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Lentinellus cochleatus (Pers.) P. Karst Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 32: 247 (1879) | |
.JPG)
_P._Karst_393944.jpg)
Twardówka anyżkowa (Lentinellus cochleatus (Pers.) P. Karrst.) – gatunek grzybów należący do rodziny szyszkogłówkowatych[1].
Nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lentinellus, Auriscalpiaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1793 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus cochleatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1879 r. Petter Adolf Karsten, przenosząc go do rodzaju Lentinellus[1].
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: łyczak muszlowy, twardówka muszlowata[2].
Synonimy naukowe: Agaricus cochleatus Pers. Agaricus cochleatus Secr. Agaricus cochleatus Pers., var. cochleatus Agaricus cochleatus var. cornucopioides (Bolton) Pers Agaricus confluens Sowerby Agaricus cornucopioides Bolton Clavicorona dryophila Maas Geest. Clitocybe cochleata (Pers. ex Hoffm.) P. Kumm. Lentinellus cochleatus var. inolens Konrad & Maubl. Lentinellus cornucopioides (Bolton) Murrill Lentinellus marcelianus P.-A. Moreau & P. Roux Lentinus cochleatus (Pers.) Fr. Lentinus cornucopioides (Bolton) Klotzsch Lentinus friabilis Fr. Merulius cornucopioides (Bolton) With. Omphalia cochleata (Pers.) Gray Omphalia cochleata var. cornucopioides (Bolton) Gray Pocillaria cochleata (Pers.) Kuntze Pocillaria friabilis (Fr.) Kuntze[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 2–7 cm, kolor początkowo mięsnobrązowy, później brązowoczerwonawy, a u starszych okazów żółtobrązowy lub ochrowy. Za młodu jest lejkowaty lub różkowaty, później staje się muszlowaty, łopatkowaty lub blaszkowaty. Jest nagi, cienki, sprężysty i delikatnie pomarszczony[4]. Często ma nieregularnie powyginane brzegi[5].
Wysokość 2–8 cm, grubość 5–10 mm, kolor mięsnoczerwonawy a dołem czerwonobrązowy. Zazwyczaj jest ekscentryczny, tzn. nie jest osadzony dokładnie na środku kapelusza, lecz nieco z boku. Jest pełny, żebrowato pomarszczony, nagi i sprężysty[4]. Często trzony sąsiednich owocników są pozrastane[5].
Początkowo białawe, później brązowawe, głęboko zbiegające po trzonie aż do jego nasady. Mają ząbkowane lub karbowane ostrze[5].
Kolor biały do mięsnobrązowego. Jest twardy, sprężysty i ma anyżkowy zapach i łagodny smak[4].
Biały. Zarodniki: 4 – 6 × 4 μm, niemal kuliste, delikatnie punktowane[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Opisano występowanie tego gatunku w Europie, Ameryce Północnej i Środkowej, Australii i Japonii[6]. W Europie Środkowej jest wszędzie pospolity[7]. Również w Polsce jest częsty[8].
Grzyb saprotroficzny. Rośnie w lasach liściastych i mieszanych, na starych pniach drzew, na korzeniach drzew i leżących na ziemi gałęziach drzew liściastych, rzadko na drzewach iglastych[4]. Zawsze występuje gromadnie. Czasami pozornie rośnie na ziemi, jednak faktycznie jej grzybnia rozwija się na zagrzebanych w ziemi gałązkach lub korzeniach drzew. Częściej występuje na glebach zasadowych[7].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Saprotrof[8]. Nie jest trująca. Według niektórych autorów nadaje się do spożycia, ale tylko młode osobniki, starsze stają się łykowate i niesmaczne[5]. Według innych autorów ze względu na łykowaty miąższ w zasadzie nie nadaje się do jedzenia[7].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]W Polsce występują jeszcze: twardówka wachlarzowata (Lentinellus flabelliformis). twardówka filcowata (Lentinellus ursinus) i twardówka lisia (Lentinellus vulpinus). Wszystkie te gatunki różnią się od twardówki muszlowatej brakiem anyżkowatego zapachu[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05].
- ↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- ↑ a b c d Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c d e Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-01-10].
- ↑ a b c d Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.