Czernidłaczek dwuzarodnikowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czernidłaczek dwuzarodnikowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Tulosesus bisporus (J.E. Lange) D. Wächt. & A. Melzer Mycol. Progr. 19(11): 1208 (2020) | |
Czernidłaczek dwuzarodnikowy (Tulosesus bisporus (J.E. Lange) D. Wächt. & A. Melzer) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tulosesus, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1915 r. Jakob Emanuel Lange jako Coprinus bisporus (czernidłak dwuzarodnikowy). Aktualną nazwę nadali mu D. Wächt. i A. Melzer w 2020 r.[1]
- Coprinellus bisporus (J.E. Lange) Vilgalys 2001
- Coprinus bisporus J.E. Lange 1915
- Coprinus ephemerus var. bisporus (J.E. Lange) Konrad & Maubl. 1928[2].
Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował polską nazwę czernidłak dwuzarodnikowy[3]. Po przeniesieniu do rodzaju Coprinellus nazwa ta stała się niespójna z nazwą naukową. Nazwę czernidłaczek dwuzarodnikowy podaje internetowy atlas grzybów[4]. Obydwie te nazwy są niespójne z aktualną nazwą naukową[1].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Kapelusz
- Średnica początkowo 12–16 mm, po wyprostowaniu się kapelusza w starszych okazach do 20 mm. Powierzchnia o barwie od ochrowej do cynamonowej, na środku ciemniejsza[5].
- Blaszki
- Wąsko przyrośnięte lub wolne, początkowo białe, potem coraz ciemniejsze, w końcu czarne[5].
- Trzon
- Wysokość 40–80 mm, średnica 1–2 mm, białawy, owłosiony[5].
- Cechy mikroskopowe
- Zarodniki 9,7–13,7 × 6,1–8,4 µm, kształt od elipsoidalnego do jajowatego. Pora rostkowa ekscentryczna o szerokości 1,8 µm. Podstawki dwuzarodnikowe o wymiarach 15–28 × 6–8 µm. Pseudoparafizy (3–) 4–5 (–6) µm. Cheilocystydy 20–55 × 15–32, pęcherzykowate. Brak pleurocystyd. Pileocystydy 60–120 × 10–22 µm, baryłkowate ze zwężającą się szyjką o 5–10 µm szerokości na wierzchołku. Mają niezgrubiałe ściany. Brak sprzążek[5].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Podano występowanie Tulosesus bisporus w niektórych krajach Europy[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek zagrożony wymarciem, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7]. Do 2003 r. podano tylko 3 stanowiska[3]. Więcej stanowisk (i bardziej aktualne) podaje internetowy atlas grzybów[8].
Rozwija się na łajnie, mieszaninie słomy i łajna, a także na gnijącej słomie. Zazwyczaj owocniki występują grupkami[5].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Jest wiele podobnych gatunków czernidłaczków (Coprinellus). Czernidłaczek dwuzarodnikowy pod mikroskopem jest łatwo odróżnialny dzięki dwuzarodnikowym podstawkom. Jest to jego najbardziej charakterystyczna cecha. Odróżniają go także kuliste lub elipsoidalne cheilocystydy, pileocystydy o niezgrubiałych ścianach, brak sprzążek oraz siedlisko (preferowanie mieszaniny obornika i słomy). Najbardziej podobny jest Coprinellus bisporiger, ale gatunek ten rośnie na gałązkach i wśród liści[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-11] (ang.).
- ↑ SpeciesFungorum [online] [dostęp 2023-01-11] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Internetowy atlas grzybów [online] [dostęp 2020-11-05] (ang.).
- ↑ a b c d e f Coprinellus bisporus [online] [dostęp 2020-11-05].
- ↑ Discower Life [online] [dostęp 2020-11-05].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Stanowiska ''Coprinellus bisporus'' w Polsce [online] [dostęp 2020-11-05].