Trzęsak kulistozarodnikowy

Trzęsak kulistozarodnikowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	trzęsakowce
Rząd	trzęsakowce
Rodzina	trzęsakowate
Rodzaj	trzęsak
Gatunek	trzęsak kulistozarodnikowy
Nazwa systematyczna
Tremella globispora D.A. Reid Trans. Br. mycol. Soc. 55(3): 414 (1970)

Trzęsak kulistozarodnikowy na owocnikach Diatrype

Trzęsak kulistozarodnikowy (Tremella globispora D.A. Reid) – gatunek grzybów należący do rodziny trzęsakowatych (Tremellaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Tremella, Tremellaceae, Tremellales, Incertae sedis, Tremellomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy opisał go w 1970 r. Derek Agutter Reid na owocnikach grzyba Diaporthe eres pasożytujących na jeżynie krzewiastej (Rubus fruticosus) w Anglii. Synonim: Tremella candida var. globospora (D.A. Reid) Krieglst. 1999. Opisywany jest także pod nieprawidłową nazwą Tremella globospora.

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.

Morfologia

Owocnik

W stanie świeżym szklisty, bezbarwny, galaretowaty, ze zmarszczkami, o średnicy 0,2–0,5 cm, po wysuszeniu przechodzący w szkliste, niepozorne, cienkie i płaskie błonki wyglądające jak bezbarwny lakier

Cechy mikroskopowe

Strzępki gładkie, szkliste (1-)2-4 µm, ze sprzążkami, lekko grubościenne, galaretowate. Komórki napęczniałe, cytrynowate do owalnych, przeważnie cienkościenne, czasami grubościenne, 8-15(-20) x 6-9(-10) µm [Q=(1,00-)1,06-1,86(-2,22)]; często cytrynowate z krótkimi wypukłościami wierzchołkowymi, wypukłości ok. 1-2 µm długości. Hyfid brak. Ssawki rzadkie, ze sprzążkami.

Podstawki głównie gruszkowate, 14-20 x (11-)13-16 µm (Q=1-1,46), z trzonkami o długości (2-)6-20(-26) x 1,5-4(-5,5) µm. Są septowane zarówno podłużnie, jak i ukośnie. Mają dwie lub cztery sterygmy o długości do 100 µm i średnicy 2-4 µm średnicy z lekko napęczniałymi wierzchołkami. Bazydiospory w przybliżeniu kuliste, często o szerokości większej od długości, 7-9 × 8-9 µm (Q=(0,77-)0,88-1,00 (-1,06)), gładkie, szkliste, kiełkujące przez pączkowanie. Konidia o zmiennych kształtach, powstające na sterygmach lub bezpośrednio z podstawek zamiast sterygm, 3-6(-10) x 1,5-4,0 µm [Q=(1,00-)1,50-2,57 (-4,00)], gładkie, szkliste.

Gatunki podobne

D. A. Reid wyodrębnił Tremella globispora z Ascocoryne albida (synonim Tremella tubercularia Berk). Różni się od niego obecnością sprzążek. Morfologicznie T. globispora jest podobny do Tremella bambusina, który również rozwija się na grzybach z klasy Sordariomycetes. Obydwa te gatunki są bardzo podobne również w cechach mikroskopowych. Jedyną rzucającą się w oczy różnicą jest to, że T. bambusina po wyschnięciu jest brązowawo-pomarańczowa, podczas gdy T. globospora przypomina lakier. Gatunki te należy ponownie zbadać, gdyż prawdopodobnie jest to ten sam gatunek.

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie trzęsaka kulistozarodnikowego na nielicznych stanowiskach w Ameryce Północnej, Południowej, Europie i Australii. Najwięcej stanowisk podano w Europie. W Polsce w 2003 roku W. Wojewoda przytoczył 4 stanowiska. Bardziej aktualne i liczniejsze stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E– gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia.

Nadrzewny saprotroficzny i nagrzybny. Rozwija się na grzybniach i owocnikach grzybów nadrzewnych z klasy Sordariomycetes. Notowany na gatunkach: Diatrype disciformis, Valsa clavigera, Dendrostoma leiphaemia oraz na martwym drewnie.