Gąska białobrązowa
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gąska białobrązowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Tricholoma albobrunneum (Pers.) P. Kumm. Der Führer in die Pilzkunde (Zwickau): 130 (1871) | |
.JPG)
Gąska białobrązowa (Tricholoma albobrunneum (Pers.) P. Kumm) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji: Tricholoma, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowany został w 1801 r. przez Persoona, który nadał mu nazwę Agaricus albobrunneus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. P. Kumm., przenosząc go do rodzaju Tricholoma[1].
Niektóre synonimy nazwy naukowej[2]:
- Agaricus albobrunneus Pers.1801
- Agaricus albobrunneus Pers. 1801 var. albobrunneus
Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 2003 r[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnicy 4–10 cm, początkowo dzwonkowato-wypukły i na brzegu podwinięty, później rozpostarty, z wrośniętymi promieniowymi włókienkami, kasztanowobrązowy do rdzawobrązowego, na szczycie ziarnisty. Skórka wilgotna, kleista i mazista[4][5].
Gęste, przy trzonie zatokowato wycięte, młode białe, na starość na ogół rdzawo plamiste. Po ugnieceniu barwiące się czerwonobrązowo[4].
Długości 5–7 cm i grubości 1–2 cm, cylindryczny[4]. Trzon o barwie jasnobrązowej, pod kapeluszem jaśniejsza strefa pierśieniowa, słabo jednak zaznaczona[6].
Biały, po ugnieceniu powoli czerwienieje, pachnie mąką i ma początkowo łagodny, a po dojrzeniu gorzki smak[4].
Biały, nieamyloidalny. Zarodniki kulisto-jajowate, gładkie, bezbarwne, o średnicy 4–5(6) × 3–4 µm, bez pory rostkowej[4].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Gąska białobrązowa w Ameryce Północnej i Europie jest szeroko rozprzestrzeniona. Notowana jest także w niektórych miejscach w Ameryce Południowej (w Urugwaju), Azji ((Korea i Japonia), w Afryce i na Nowej Zelandii[7]. W Polsce jej rozprzestrzenienie i liczebność nie są znane, nie znajduje się jednak na listach gatunków zagrożonych[3].
Rośnie na ziemi w lasach iglastych, zwłaszcza sosnowych, a także mieszanych; na glebach piaszczystych, szczególnie pod sosnami i dębami[3], w miejscach obfitujących w porosty, na wspólnych stanowiskach z gąską zielonką (Tricholoma equestre) i gąską niekształtną (Tricholoma portentosum)[4].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb mikoryzowy[3]. Grzyb trujący. Powoduje zaburzenia w trawieniu, powiązane z mdłościami i wymiotami, które następnego dnia mijają[4].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Jest kilka podobnych gatunków brązowych gąsek o białych blaszkach. Przy ich oznaczaniu należy zwrócić uwagę na trzon: czy występuje na nim pierścień i czy na jego szczycie (pod kapeluszem) widoczna jest wyraźnie kontrastująca biała strefa[6]. Podobne są np. gąska kroplistobrzega (Tricholoma pessundatum), gąska topolowa (Tricholoma populinum).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2014-09-01]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-09-01].
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. KDC, 2006, s. 84. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Aurel Dermek: Grzyby znane i mniej znane. Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1988, s. 198. ISBN 83-09-01196-2.
- ↑ a b Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Warszawa: Weltbild, 2011. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-09-01].