Szorstkozarodniczka śnieżysta

Szorstkozarodniczka śnieżysta

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	Trechisporales
Rodzina	Hydnodontaceae
Rodzaj	szorstkozarodniczka
Gatunek	szorstkozarodniczka śnieżysta
Nazwa systematyczna
Trechispora nivea (Pers.) K.H. Larss. Symb. bot. upsal. 30(no. 3): 110 (1995)

Szorstkozarodniczka śnieżysta (Trechispora nivea (Pers.) K.H. Larss.) – gatunek grzybów z rzędu Trechisporales.

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Trechispora, Hydnodontaceae, Trechisporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Takson ten po raz pierwszy opisał w 1794 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Odontia nivea. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał Karl-Henrik Larsson w 1995 r.

Synonimy:

• Acia nivea (Pers.) P. Karst. 1879
• Cristella nivea (Pers.) M.P. Christ. 1960
• Grandinia nivea (Pers.) S. Lundell 1953
• Hydnum hypoleucum Berk. & Broome 1873
• Hydnum niveum (Pers.) Pers. 1801
• Hydnum niveum var. fimbriatum Fr. 1821
• Odontia hypoleuca (Berk. & Broome) Rick 1933
• Odontia nivea Pers. 1794
• Trechispora hypoleucum (Berk. & Broome) K.H. Larss. 1995
• Xylodon niveus (Pers.) Chevall. 1826

Nazwy polskie: kolczak śnieżysty (Franciszek Błoński 1896), kolczak śnieżny (Stanisław Chełchowski 1898). Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę szortkozarodniczka śnieżysta.

Morfologia

Owocnik

Rozpostarty, w stanie suchym łatwo oddzielający się od podłoża, ale nie błonkowaty, miękki i kruchy o barwie od białej do jasnoochrowej. Hymenofor kolczasty; kolce wąskie, prawie cylindryczne, o tępych i nieco kępkowatych wierzchołkach i długości do 1 mm. Początkowo tworzą grzbiety i spłaszczone żyłki nadające młodym obszarom owocnika porowaty wygląd. Obszary gładkie są pajęczynowate. Brzeg przerzedzony, często tworzący promieniste, białe strzępki i struktury podobne do sznurów.

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny; wszystkie strzępki ze sprzążkami. Strzępki proste, anastomozujące, lekko grubościenne, o szerokości 1,5–3 µm z ampułowatymi septami. Subikulum zbudowane z podobnych strzępek, często z małymi pęcherzykami, występami lub nieregularnymi zgrubieniami ścian powstałymi w wyniku pęcznienia ściany strzępek, zwykle inkrustowane. Trama w kolcach zbudowana przeważnie z prostych, często rozgałęziających się, lekko grubościennych strzępek, przeważnie o szerokości 3 µm, często z nieregularną grubością ściany, zwykle inkrustowanych. Subhymenium z krótkokomórkowymi, bogato rozgałęzionymi, cylindrycznymi, lekko rozdętymi lub nieregularnymi, cienkościennymi strzępkami, przeważnie o szerokości do 3 µm. Podstawki cylindryczne z lekkim przewężeniem na środku, o wymiarach 8–15 × 4–5 µm, z czterema sterygmami o długości do 3 µm i sprzążką w podstawie. Bazydiospory o kształcie od prawie kulistego do szeroko elipsoidalnego, brzusznie spłaszczone, pokryte małymi i średniej wielkości brodawkami o wysokości do 0,3 µm. Razem z brodawkami mają wymiary 3–4 × 2,5–3,5 µm, są nie cyjanofilne lub słabo cyjanofilne. Kryształy zwykle obecne, dwupiramidalne, zagregowane.

Występowanie i siedlisko

Jest najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem spośród wszystkich Trechispora. Występuje na całym świecie w regionach o klimacie tropikalnym, subtropikalnym, umiarkowanym i zimnym, aż po subalpejskie lasy brzozowe w północnej Szwecji. W. Wojewoda w zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów Polski przytacza 3 stanowiska z uwagą, że rozprzestrzenienie tego gatunku i stopień jego zagrożenia nie są znane.

Grzyb saprotroficzny. W Polsce notowany na drewnie sosny. Rozwija się jednak na martwym drewnie wielu gatunków drzew, zarówno liściastych, jak iglastych. Zanotowano jego występowanie także na martwych hubach i mchach.