Tifinagh

Tifinagh – abdżad używany do zapisu niektórych spośród języków berberyjskich, m.in. języka tamazight i języka tuareskiego. Współczesny, zmodyfikowany alfabet, nazywany również neo-tifinagh, opiera się na starożytnym piśmie staroberberskim, znanym z inskrypcji^[1]. Tifinagh, do niedawna wypierany przez alfabety łaciński i arabski, od roku 2003 jest wykorzystywany w szkolnictwie marokańskim na poziomie podstawowym do nauczania języka tamazight^[2].

Alfabet

Code	znak	Unicode	transliteracja			nazwa
Code	znak	Unicode	łaciński	arabski	IPA	nazwa
U 2D30		ⴰ	a	ا	æ	ya
U 2D31		ⴱ	b	ب	b lub β	yab
U 2D32		ⴲ	b	ٻ	b lub β	yab fricative
U 2D33		ⴳ	g	گ	ɡ	yag
U 2D34		ⴴ	g	ڲ	ɡ	yag fricative
U 2D35		ⴵ	dj	ج	d͡ʒ	Berber Academy yadj
U 2D36		ⴶ	dj	ج	d͡ʒ	yadj
U 2D37		ⴷ	d	د	j	yad
U 2D38		ⴸ	d	د	j	yad fricative
U 2D39		ⴹ	ḍ	ض	ðˤ	yaḍ
U 2D3A		ⴺ	ḍ	ض	ðˤ	yaḍ fricative
U 2D3B		ⴻ	e	ه	ə	yey
U 2D3C		ⴼ	f	ف	f	yaf
U 2D3D		ⴽ	k	ک	k	yak
U 2D3E		ⴾ	k	ک	k	Tuareg yak
U 2D3F		ⴿ	k	ک	k	yak fricative
U 2D40		ⵀ	h b	ھ ب	h b	yah = Tuareg yab
U 2D41		ⵁ	h	ھ	h	Berber Academy yah
U 2D42		ⵂ	h	ھ	h	Tuareg yah
U 2D43		ⵃ	ḥ	ح	ħ	yaḥ
U 2D44		ⵄ	ˤ (ε)	ع	ʕ	yaε
U 2D45		ⵅ	kh (x)	خ	χ	yax
U 2D46		ⵆ	kh (x)	خ	χ	Tuareg yax
U 2D47		ⵇ	q	ق	q	yaq
U 2D48		ⵈ	q	ق	q	Tuareg yaq
U 2D49		ⵉ	i	ي	i	yi
U 2D4A		ⵊ	j	ج	ʒ	yaj
U 2D4B		ⵋ	j	ج	ʒ	Ahaggar yaj
U 2D4C		ⵌ	j	ج	ʒ	Tuareg yaj
U 2D4D		ⵍ	l	ل	l	yal
U 2D4E		ⵎ	m	م	m	yam
U 2D4F		ⵏ	n	ن	n	yan
U 2D50		ⵐ	ny	ني	nj	Tuareg yagn
U 2D51		ⵑ	ng	ڭ	ŋ	Tuareg yang
U 2D52		ⵒ	p	پ	p	yap
U 2D53		ⵓ	u w	و ۉ	w	yu = Tuareg yaw
U 2D54		ⵔ	r	ر	r	yar
U 2D55		ⵕ	ṛ	ڕ	rˤ	yaṛ
U 2D56		ⵖ	gh (ɣ)	غ	ɣ	yaɣ
U 2D57		ⵗ	gh (ɣ)	غ	ɣ	Tuareg yaɣ
U 2D58		ⵘ	gh (ɣ) j	غ ج	ɣ ʒ	Aïr yaɣ = Adrar yaj
U 2D59		ⵙ	s	س	s	yas
U 2D5A		ⵚ	ṣ	ص	sˤ	yaṣ
U 2D5B		ⵛ	sh (š)	ش	ʃ	yaš
U 2D5C		ⵜ	t	ت	t	yat
U 2D5D		ⵝ	t	ت	t	yat fricative
U 2D5E		ⵞ	ch (tš)	تش	t͡ʃ	yatš
U 2D5F		ⵟ	ṭ	ط	tˤ	yaṭ
U 2D60		ⵠ	v	ۋ	v	yav
U 2D61		ⵡ	w	ۉ	w	yaw
U 2D62		ⵢ	y	ي	j	yay
U 2D63		ⵣ	z	ز	z	yaz
U 2D64		ⵤ	z	ز	z	Tawellemet yaz = Harpoon yaz
U 2D65		ⵥ	ẓ	ﻈ	zˤ	yaẓ
U 2D6F		ⵯ	ʷ	ۥ	ʷ	Labio-velarization mark = Tamatart = <super> 2D61

Podwójne litery(ligatury są dozwolone)

Code	znak	Unicode	transliteracja			nazwa
Code	znak	Unicode	łaciński	arabski	IPA	nazwa
U 2D5C U 2D59		ⵜⵙ	ts	تس	t͡s	yats
U 2D37 U 2D63		ⴷⵣ	dz	دز	d͡z	yadz
U 2D5C U 2D5B		ⵜⵛ	ch (tš)	تش	t͡ʃ	yatš
U 2D37 U 2D4A		ⴷⵊ	dj	دج	d͡ʒ	yadj

Legenda kolorów
Podstawowy Tifinagh (IRCAM)	Rozszerzony Tifinagh (IRCAM)	Inne Tifinagh litery	Nowoczesne Tuareg litery

Kodowanie Unicode

Tifinagh został dodany do standardu Unicode w marcu 2005, w jego wersji 4.1.

Blok Unicode odpowiedzialny za Tifinagh to U 2D30 do U 2D7F. Puste pola reprezentują wartości zarezerwowane.

Tifinagh Tabela na Unicode.org (PDF)
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U 2D3x	ⴰ	ⴱ	ⴲ	ⴳ	ⴴ	ⴵ	ⴶ	ⴷ	ⴸ	ⴹ	ⴺ	ⴻ	ⴼ	ⴽ	ⴾ	ⴿ
U 2D4x	ⵀ	ⵁ	ⵂ	ⵃ	ⵄ	ⵅ	ⵆ	ⵇ	ⵈ	ⵉ	ⵊ	ⵋ	ⵌ	ⵍ	ⵎ	ⵏ
U 2D5x	ⵐ	ⵑ	ⵒ	ⵓ	ⵔ	ⵕ	ⵖ	ⵗ	ⵘ	ⵙ	ⵚ	ⵛ	ⵜ	ⵝ	ⵞ	ⵟ
U 2D6x	ⵠ	ⵡ	ⵢ	ⵣ	ⵤ	ⵥ	ⵦ	ⵧ								ⵯ
U 2D7x	⵰															⵿

Zobacz też

Przypisy

↑ Ancient Berber script [online], www.omniglot.com [dostęp 2017-11-27] .
↑ Tifinagh alphabet and Berber languages [online], www.omniglot.com [dostęp 2017-11-27] .

Linki zewnętrzne

[1] Ancient Berber script [online], www.omniglot.com [dostęp 2017-11-27] .

[2] Tifinagh alphabet and Berber languages [online], www.omniglot.com [dostęp 2017-11-27] .

[1]

[2]