Tarnowicyt

Tarnowicyt

Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	Ca,Pb/CO3 (węglan wapnia), z domieszką węglanu: Pb
Twardość w skali Mohsa	3,5–4
Przełam	muszlowy, kruchy
Łupliwość	wyraźna w jednym kierunku
Układ krystalograficzny	układ rombowy
Gęstość	2,947 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	zwykle bezbarwny, przeźroczysty, niekiedy mleczno-biały, bladozielonkawy
Rysa	bez barwy
Połysk	szklisty, żywiczny

Tarnowicyt (Tarnowitzyt, Tarnowskit, Aragonit ołowiowy) – odmiana aragonitu, minerał z gromady węglanów.

Jest to odmiana aragonitu zawierająca izoformiczną domieszkę węglanu ołowiu, cerusytu PbCO₃. Zawartość PbCO₃ w minerale dochodzi od 9 do 15%.

Minerał odkrył i opisał w 1841 r. Martin Websky starosta górniczy okręgu Zwickau. Nazwę dla minerału nadał August Breithaupt wybitny mineralog niemiecki, nazwa wiąże się z miejscem występowania minerału i pochodzi od dawnej niemieckiej nazwy miasta Tarnowskie Góry – Tarnowitz. Tarnowicyt uznawany był za oddzielny minerał, został zdyskredytowany i uznany za odmianę aragonitu.

Charakterystyka

Właściwości

• Pleochroizm: brak
• Widmo absorpcyjne: nie diagnostyczne
• Luminescencja w bliskim ultrafiolecie wykazuje bladoróżowe, żółte lub zielone świecenie. W dalekim ultrafiolecie kryształy dają żółtawe, żółtawoczerwone lub białe świecenie.

Wykształcony w formie skupień pręcikowych, igiełkowych lub włóknistych. Zazwyczaj tworzy promieniste skupienia krystaliczne na powierzchni dolomitu, limonitu lub galeny. Często występują zbliźniaczenia (czasami wielokrotne). Jest kruchy, przezroczysty. Reaguje z kwasem solnym. Jest izomorficzny z witerytem, stroncjanitem, cerusytem. W warunkach panujących na powierzchni Ziemi przekrystalizowuje się w kalcyt i tworzy z nim paramorfozy.

Występowanie

Jest produktem niskotemperaturowych procesów hydrotermalnych, występuje w pęcherzach pogazowych.

Miejsca występowania:

• W Polsce: występuje w okolicach Tarnowskich Gór oraz został stwierdzony w nieistniejącej już kopalni rud cynku i ołowiu „Trzebionka” k. Trzebini.

Zastosowanie

• W jubilerstwie rzadko ze względu na miękkość, oszlifowane kryształy są zwykle bezbarwne,
• interesujący dla kolekcjonerów,
• rzadko wykorzystywany jako kamień ozdobny,

Bibliografia

• P. Gad, S. Rosenbaum, Tarnowskie Góry: Podziemia, Wyd. Wydział Kultury i Promocji Miasta, Tarnowskie Góry 2010, ISBN 978-83-61458-73-9, s. 7
• M. Sachanbiński, Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych, Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa 1984, ISBN 83-220-0199-1.
• G. Tschermak, F. Becke, Podręcznik mineralogji, Wyd. Kasa im. Mianowskiego Instytut Popierania Nauki, Warszawa 1931.

Linki zewnętrzne

• aragonit na stronie mindat.org (ang.)