Tabliczka Ninnion
| |
| Rodzaj | |
|---|---|
| Data powstania |
I poł. IV w. p.n.e. |
| Medium |
styl czerwonofigurowy |
| Wymiary |
44 × 32 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Tabliczka Ninnion także Pinaks Ninnion[a] – pinaks w stylu czerwonofigurowym, tabliczka gliniana z pierwszej połowy IV w. p.n.e. przedstawiająca scenę z misteriów eleuzyjskich związanych z kultem Demeter, jej córki Persefony oraz Dionizosa. Jest to jedyne zachowane do dziś świadectwo związane z misteriami eleuzyjskimi.
Obecnie (2019) artefakt znajduje się w zbiorach Narodowego Muzeum Archeologicznego w Atenach.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Tabliczka została ufundowana jako dar wotywny dla bogiń przez kobietę o imieniu Ninnion[2][1] – świadczy o tym inskrypcja na dole[3]. Pinaks ten jest jedynym zachowanym do dziś świadectwem związanym z misteriami eleuzyjskimi[1][3]. Tabliczka datowana jest na pierwszą połowę IV w. p.n.e.[1][3] Pinaks odnaleziony został w 9 fragmentach[3].
Obecnie (2019) artefakt znajduje się w zbiorach Narodowego Muzeum Archeologicznego w Atenach[2].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Tabliczka jest wykonana w formie naiskosu, świątyni z frontonem i palmetą[3]. Całość ujęta jest w anty w kształcie gałązek używanych podczas misteriów – bacchoi[3]. Tabliczka ma 44 cm wysokości i 32 cm szerokości[3]. W czterech rogach znajdują się otwory do jej przytwierdzenia[3].
Na tabliczce znajduje się malowidło w stylu czerwonofigurowym z kompozycjami figuralnymi[4]. Wszystkie interpretacje tabliczki są zgodne, że przedstawia ona scenę procesji z nowicjuszami prowadzonymi przez przewodników (bogów lub kapłanów) do bóstw eleuzyjskich[5]. Nie ma jednak zgodności co do tego, kim są ukazani nowicjusze, przewodnicy i bóstwa[5].
Jedni badacze interpretują przedstawienie jako jedną scenę prosodos – wydarzeń w wigilię mystai na część Demeter, a inni jako dwie sceny – ponieważ Demeter ukazana jest dwa razy[5]. W dolnej części nie ma Persefony, co wskazywałoby na wydarzenia w wigilię mystai, a górnej części – Persefona miałaby prowadzić nowicjuszy do matki[5]. Według innych badań w dolnej części ukazana ma być scena przedstawienia fundatorki tabliczki Ninnion Persefonie przez Dadouchos, co wskazywałoby na scenę z tzw. Małych Misteriów, a w górnej części scena przedstawienia Ninnion Demeter przez Persefonę, co wskazywałoby na scenę z tzw. Wielkich Misteriów[5]. Inni badacze w górnej scenie dopatrzyli się obrzędu kernoforii – przyniesienia kernosu[6]. Według jeszcze innej interpretacji w dolnej części tabliczki ukazany został młody bóg Iakchos z pochodniami w towarzystwie dwóch nowicjuszy zbliżający się do Demeter, a w części górnej Persefona powracająca do matki[6].
Część dolna
[edytuj | edytuj kod]Patrząc od lewej do prawej strony: ukazany jest brodaty mężczyzna, kroczący uroczyście, trzymający na ramieniu kij z tobołkiem; ubrany jest w himation – jego prawe ramię jest odsłonięte, na głowie ma wieniec z mirtu[7]. Za nim podąża tanecznym krokiem kobieta, również z kijem i tobołkiem, w wyciągniętej prawej ręce trzyma gałązkę mirtu; ubrana jest w chiton i bogato haftowany peplos dorycki, na głowie przybranej wieńcem z mirtu niesie kernos[7]. Może być to przedstawienie fundatorki Ninnion[7]. Przed kobietą ukazany jest młody mężczyzna, bogato ubrany, z wysokimi butami, w każdej ręce trzymający zapaloną pochodnię – jedna z pochodni skierowana jest ku ziemi w geście szacunku[8]. Może być to Iakchos[7]. Z prawej strony siedzi kobieta – może być to bogini Demeter[9].
Część górna
[edytuj | edytuj kod]Patrząc od lewej do prawej strony: ukazany jest brodaty mężczyzna w towarzystwie młodzieńca i kobieta niosąca kernos; wszyscy prowadzeni są przez wysoką kobietę z pochodniami – może być to Persefona – do siedzącej kobiety, która trzyma berło – bogini Demeter[9]. Persefona kieruje obydwie pochodnie ku górze[9]. W lewym górnym rogu ukazana jest kolumna jońska symbolizująca świątynię[9].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Adluri 2013 ↓, s. 176.
- ↑ a b Ogden 2010 ↓, s. 349.
- ↑ a b c d e f g h Mylonas 2015 ↓, s. 213.
- ↑ Mylonas 2015 ↓, s. 213–214.
- ↑ a b c d e Adluri 2013 ↓, s. 183.
- ↑ a b Mylonas 2015 ↓, s. 214.
- ↑ a b c d Mylonas 2015 ↓, s. 216.
- ↑ Mylonas 2015 ↓, s. 216, 219.
- ↑ a b c d Mylonas 2015 ↓, s. 219.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Vishwa Adluri: Philosophy and Salvation in Greek Religion. Walter de Gruyter, 2013. ISBN 978-3-11-027638-1. [dostęp 2019-05-20]. (ang.).
- George Emmanuel Mylonas: Eleusis and the Eleusinian Mysteries. Princeton University Press, 2015. ISBN 978-1-4008-7729-4. [dostęp 2019-05-20]. (ang.).
- Daniel Ogden: A Companion to Greek Religion. John Wiley & Sons, 2010. ISBN 978-1-4443-3417-3. [dostęp 2019-05-20]. (ang.).