Przejdź do zawartości

Szpik kostny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Szpik)
Szpik kostny widziany w mikroskopie świetlnym
Przekrój przez głowę kości udowej, peryferyjnie widoczny szpik kostny czerwony, centralnie widoczny szpik kostny żółty
Kości wołowe z widocznym w środku szpikiem kostnym
Biopsja aspiracyjna szpiku kostnego

Szpik kostny (łac. medulla ossium) – miękka, silnie ukrwiona, mająca gąbczastą konsystencję tkanka znajdująca się wewnątrz jam szpikowych kości długich oraz w małych jamkach w obrębie istoty gąbczastej kości. Masa całego szpiku u dorosłego człowieka wynosi około 2,5 kg[1].

Budowa i funkcje

[edytuj | edytuj kod]

Rozróżnia się:

  • szpik kostny żółty (łac. medulla ossium flava), składający się głównie z komórek tłuszczowych (stąd barwa), którego zawartość wraz z wiekiem każdego osobnika wzrasta. Ten rodzaj szpiku jest hemopoetycznie nieczynny.
  • szpik kostny czerwony (łac. medulla ossium rubra), który jest miejscem powstawania elementów morfotycznych krwi, takich jak erytrocyty, granulocyty, trombocyty[1].

U płodu i noworodka szpik kostny czerwony wypełnia wszystkie kości. Z biegiem czasu czerwony szpik przekształca się w żółty, tak że u osób dorosłych czerwony szpik kostny występuje jedynie w kościach płaskich: mostku, trzonach kręgów, żebrach, kościach czaszki, kościach miednicy i łopatkach oraz w nasadach kości długich. W przypadku niedokrwistości szpik żółty może zostać zastąpiony czerwonym[1].

Podstawową jednostką budulcową szpiku kostnego jest tkanka siateczkowata pochodzenia mezenchymalnego (rodzaj tkanki łącznej) oraz naczynia włosowate o specjalnej budowie – o cienkich ściankach i zatokowych poszerzeniach[1].

Elementy siateczki tworzą strukturę na kształt sieci, w której oczkach zawieszają się komórki występujące w szpiku:

Szpik zawiera też nerwy i naczynia chłonne[3].

Badanie szpiku kostnego[4]

[edytuj | edytuj kod]

W celu wykonania badań diagnostycznych szpiku kostnego należy dokonać jego pobrania. Są dwie metody pobierania materiału do badania: biopsja aspiracyjna i trepanobiopsja.

Wskazania do wykonania badania szpiku kostnego znajdują się w tym artykule.

Wykonuje się mikroskopowe badanie rozmazu szpiku kostnego czyli mielogram, a także szereg innych badań np. badania cytochemiczne.

Choroby związane z patologią szpiku kostnego[4]

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Bochenek i Reicher 2019 ↓, s. 197.
  2. Bochenek i Reicher 2019 ↓, s. 197–198.
  3. Bochenek i Reicher 2019 ↓, s. 198.
  4. a b Hematologia (Wielka Interna t. 10) pod red. Anny Dmoszyńskiej, Medical Tribune, Warszawa, 2011, ISBN 978-83-62597-18-5

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła, mięśnie, wyd. XIII, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2019, ISBN 978-83-200-4323-5.