Przejdź do zawartości

Szerencs

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szerencs
Ilustracja
Zdjęcie lotnicze
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Węgry

Komitat

Borsod-Abaúj-Zemplén

Powiat

Szerencs

Zarządzający

Tibor Nyiri

Powierzchnia

36,68 km²

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


8473
250,1 os./km²

Nr kierunkowy

47

Kod pocztowy

3900

Położenie na mapie Węgier
Mapa konturowa Węgier, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Szerencs”
Ziemia48°09′44″N 21°12′18″E/48,162222 21,205000
Strona internetowa

Szerencsmiasto w północno-wschodnich Węgrzech, w komitacie Borsod-Abaúj-Zemplén. Liczy 8473 mieszkańców (2021)[1].

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Szerencs leży 31 km na wschód od Miszkolca i 16 km na północny zachód od Tokaju, nad rzeką Taktą. Nazywane jest "zachodnimi wrotami gór Zemplén" ze względu na położenie u samego podnóża tego pasma Karpat Zachodnich. Nazwa miasta pochodzi od węgierskiego słowa szerencse, czyli szczęście.

Zamek

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Najstarszym zabytkiem miasta jest zamek, którego historia sięga już XIII wieku, kiedy to znajdowało się tam opactwo benedyktyńskie. Około lat dwudziestych XV wieku Szerencs i jego okolice stały się własnością serbskiego despoty György Brankovicsa. W 1490 r. było już miastem targowym, którego właścicielem był ród Rakoczych. Od 1507 r. panem miasta był János Szapolyai. W roku 1556 klasztor został przebudowany dla celów obronnych. W 1583 r. zamek Szerencs i przynależne dobra szlacheckie otrzymał w zastaw od cesarza Rudolfa II habsburga Zygmunt Rakoczy, a w 1603 r. otrzymał od niego także ostateczny akt darowizny.

W dniach 17-20 kwietnia 1605 r. odbył się tutaj zjazd szlachty z Siedmiogrodu i znacznej części Węgier, na którym Stefan Bocskay został wybrany księciem Siedmiogrodu[2]. Z wdzięczności 9 marca 1606 r. Bocskay nadał Szerencowi status „uprzywilejowanego miasteczka targowego”.

W XVIII wieku osada zaczęła się rozwijać, ale rozwój zatrzymał się w XIX wieku. W 1876 r. Szerencs utracił prawa miejskie, jednak postępująca industrializacja zaczęła ponownie sprzyjać rozwojowi. W 1889 roku wybudowano cukrownię, która była wówczas największą cukrownią w Europie, a w 1923 roku wybudowano również fabrykę czekolady. W 1930 r. miejscowość liczyła prawie 7 tys. mieszkańców.

Przez długi czas zamek zmieniał właścicieli, aż do lat 60. XX wieku, kiedy to otwarto tam muzeum regionalne. Dziś znajduje się tam szeroko znana wśród kolekcjonerów wystawa zbioru pocztówek, z m.in. najstarszą węgierską pocztówką z roku 1869. Innym znanym zabytkiem Szerencs jest wspomniana cukrownia. W II połowie XX wieku, w jednym z zabytkowych budynków cukrowni, otwarto Muzeum Cukru, które jest jednym z trzech takich muzeów w Europie. Ponadto w Szerencs znajduje się kościół kalwiński, którego część murów pochodzi z XIV wieku.

Łaźnia w Szerencs

Miasta partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Detailed Gazetteer of Hungary [online], www.ksh.hu [dostęp 2022-01-15].
  2. Eugeniusz Janota: Bardyjów. Historyczno-topograficzny opis miasta i okolicy, Kraków 1862, s. 186

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]