Wikipedia:Dobre Artykuły/kolejka
USS Monitor – amerykański okręt pancerny Marynarki Wojennej Unii z okresu wojny secesyjnej; pierwszy okręt świata z uzbrojeniem umieszczonym w obrotowej wieży artyleryjskiej. Od jego nazwy pochodzi nazwa całej klasy wzorowanych na jego konstrukcji jednostek – monitorów. Zaprojektowany przez szwedzkiego inżyniera Johna Ericssona, wszedł do służby United States Navy na początku 1862 roku. „Monitor” miał wyporność 987 ton i długość ponad 52 metry. Charakteryzował się płaskim kadłubem z niskimi burtami oraz cylindryczną wieżą, w której umieszczono dwa działa kalibru 11 cali. W całości nad wodą pokryty był żelaznym pancerzem. Napędzała go maszyna parowa, umożliwiając rozwijanie prędkości 6 węzłów. 9 marca 1862 roku wziął udział w bitwie w zatoce Hampton Roads, staczając pierwszy pojedynek okrętów pancernych w historii z konfederackim okrętem CSS „Virginia”. Okręt zatonął 31 grudnia 1862 roku podczas sztormu u wybrzeży Karoliny Północnej, a wraz z nim zginęło czterech oficerów i 12 marynarzy. Czytaj więcej…
- Artykuły na Medal (propozycje • kolejka • archiwum)
- Dobre Artykuły (propozycje • kolejka • archiwum)
- Listy na Medal (propozycje)
- Grupy Artykułów (propozycje)
- Ilustracje na Medal (propozycje • kolejka • archiwum)
- Jak stworzyć: doskonały artykuł, Listę na Medal, Ilustrację na Medal, Grupę Artykułów.
- Porównanie wyróżnień artykułów
- Czy wiesz… (propozycje • kolejka • archiwum)
Koordynacja: Wikiprojekt:Wyróżniona zawartość Wikipedii
Ekspozycja przygotowywana na 49 tydzień 2024
[edytuj | edytuj kod]Gajusz Licyniusz Macer Starszy (2 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]
Gajusz Licyniusz Macer Starszy (ur. ok. 107 p.n.e. – zm. 66 p.n.e.) – rzymski polityk, mówca oraz historyk, zaliczany do annalistów młodszych. Jego dzieło historyczne nie zachowało się do naszych czasów, poza niewielką liczbą fragmentów. Przedstawiało dzieje Rzymu od jego początku do nieznanego nam momentu. Na tle innych annalistów młodszych Licyniusz Macer wyróżniał się, jak się wydaje, dociekliwością i rzetelnością, mimo manipulacji dla podkreślenia racji popularów i zasług własnego rodu. Cyceron, osobiście mu niechętny, krytycznie oceniał jego pracę, ale z racji stylu, nie zaś wiarygodności. Wykorzystywali ją Dionizjusz z Halikarnasu oraz Tytus Liwiusz, dla którego była ona jednym z podstawowych źródeł dotyczących początków Rzymu. Był czynnym stronnikiem popularów, zajmował się także obroną sądową. Po sprawowaniu namiestnictwa w jednej z prowincji, oskarżono go o zdzierstwa. Został uznany za winnego i skazany na wygnanie. Zaskoczony tym wyrokiem, zmarł w niejasnych okolicznościach.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Dekalog I (3 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]
Dekalog I – polski telewizyjny film psychologiczny z 1988 roku w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego, zrealizowany według scenariusza napisanego przezeń wraz z Krzysztofem Piesiewiczem. Jest to nominalnie pierwsza część cyklu filmów Dekalog, reinterpretująca pierwsze przykazanie Dekalogu: Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną, w realiach warszawskiego Ursynowa lat 80. XX wieku. Bohaterem filmu jest informatyk i wykładowca uniwersytecki Krzysztof, który wpaja swojemu synowi Pawłowi bezkrytyczną fascynację możliwościami obliczeniowymi komputera. Zaufawszy szacunkom grubości lodu w pobliskiej sadzawce, Krzysztof nieumyślnie doprowadza do tragicznej śmierci syna. W rolach głównych wystąpili: Henryk Baranowski oraz Wojciech Klata. Z całego cyklu, film Dekalog I wywołał szczególnie ożywioną reakcję krytyków. Film był analizowany z różnych perspektyw – chrześcijańskich, judaistycznych oraz świeckich. Często Dekalog I odczytywano jako krytykę „fałszywego boga” w postaci technologii informatycznych. Z uznaniem spotkało się wyczucie reżysera pod względem zastosowanych wyrafinowanych zabiegów formalnych.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
SMS Budapest (4 grudnia)
[edytuj | edytuj kod],_Modell.jpg)
SMS Budapest – pancernik obrony wybrzeża typu Monarch, zbudowany dla Austro-Węgierskiej Marynarki Wojennej w latach 90. XIX wieku. Po wejściu do służby, SMS „Budapest” i dwa pozostałe okręty z tego typu odbyły kilka rejsów treningowych po Morzu Śródziemnym w pierwszych latach XX wieku. „Budapest” oraz jego siostrzane okręty tworzyły I Dywizjon Okrętów Marynarki Austro-Węgier, dopóki nie zostały zastąpione przez przeddrednoty typu Habsburg na przełomie wieku. W 1906 roku trzy okręty typu Monarch zostały przeniesione do rezerwy i były przywracane do służby liniowej jedynie podczas corocznych manewrów treningowych. Po wybuchu I wojny światowej okręty zostały przywrócone do służby i utworzyły V Dywizjon Okrętów. W styczniu 1920 roku okręt został przekazany Wielkiej Brytanii w ramach reparacji wojennych i złomowany w 1921 roku.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Pesa Dart (5 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]
Pesa Dart – elektryczny zespół trakcyjny przeznaczony dla ruchu dalekobieżnego produkcji zakładów Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz. W latach 2014–2016 wybudowano 20 takich składów dla PKP Intercity. Nadwozie, wykonane z elementów stalowych wysokiej wytrzymałości i kompozytowych, spełnia założenia normy EN 15227. Elementy bezpieczeństwa stanowią: klatka bezpieczeństwa kabiny maszynisty, aluminiowy blok o strukturze plastra miodu, absorbery energii oraz zgarniacz. Dart jest 8-członowy i ma 8 par drzwi o szerokości 90 cm znajdujących się w centralnych punktach wszystkich członów. Wnętrze pojazdu nie jest jednoprzestrzenne – wydzielono przedziały dla podróżnych, przedsionki, część barową i przedział dla obsługi. W przedziałach drugiej klasy znajdują się 292 miejsca w układzie 2 2, a w tych pierwszej klasy 60 miejsc w układzie 2 1. W części barowej znajdują się kuchnia i zaplecze gastronomiczne oraz stoliki. We wnętrzu składów wydzielono miejsce na rowery. Pojazdy te wprowadzono do ruchu 29 grudnia 2015 roku w rozkładzie jazdy 2015/2016 w ramach kategorii InterCity.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Ostrygojad zmienny (6 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]
Ostrygojad zmienny – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny ostrygojadów. Jeden z trzech endemicznych dla Nowej Zelandii gatunków w tej rodzinie. Występuje wzdłuż wybrzeży Wyspy Północnej oraz Wyspy Południowej oraz na Wyspie Stewart. W sezonie lęgowym ostrygojady zmienne przebywają w parach. Zimą mogą się zbierać w stada złożone z najwyżej 150 osobników. Ptaki przystępują do rozrodu w wieku co najmniej 3 lat, czasem gniazdują po raz pierwszy nawet w wieku 7 lat. Okres składania jaj trwa od połowy września do początku grudnia. Niektóre młode osobniki pozostają w okolicy, z której pochodzą, inne opuszczają ją. Dorosłe osobniki po połączeniu się w pary są zwykle przywiązane zarówno do partnera, jak i terytorium. Pożywieniem ostrygojadów zmiennych są mięczaki, skorupiaki – równonogi, obunogi oraz kraby. Nie jest zagrożony wyginięciem. W drugiej dekadzie XXI wieku mógł to być drugi najrzadszy gatunek ostrygojada, jednak jego populacja wówczas od ponad dwóch dekad stawała się coraz liczniejsza.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
SHL M06 (7 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]
SHL M06 – polski motocykl klasy 150 cm³ marki SHL, produkowany w latach 1958–1961 w zakładach KZWM Polmo-SHL w Kielcach. Był ulepszoną wersją motocykla WFM M06, z powiększonym silnikiem. Jego konstrukcję opracowało jeszcze biuro konstrukcyjne WFM. Główną nowością był silnik S06 o pojemności 148 cm³, rozwinięty na bazie dotychczas stosowanej mniejszej jednostki S01, produkowany nadal przez WFM, mimo przeniesienia produkcji motocykla do Kielc. Rama motocykla miała taki sam kształt, lecz wykonana była z zamkniętych profili o przekroju prostokątnym zamiast ceowników, co usztywniło konstrukcję. Zastosowano skuteczniejsze pełnopiastowe hamulce bębnowe o średnicy 160 mm. Komfort zwiększyło zastosowanie wygodniejszej wyższej kanapy, głębszych błotników i gumowego elementu pośredniczącego między piastą tylnego koła a zębatką. Motocykl był wykończony w wyższym standardzie, z chromowanym układem wydechowym. Produkowany był w dwóch odmianach: M06-U oraz M06-T, w łącznej liczbie ok. 34 tysięcy egzemplarz.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach (8 grudnia)
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach – rzymskokatolicki kościół w Katowicach, położony przy placu ks. Emila Szramka w dzielnicy Śródmieście, zamykający wschodni wylot ulicy Mariackiej. Jest to najstarszy zachowany kościół katolicki w centrum miasta, a zbudowany został w stylu neogotyckim według projektu Alexisa Langera na planie krzyża łacińskiego z ciosów kamiennych w latach 1862–1870. Jest to obiekt murowany z cegły, licowany piaskowcem, o konstrukcji w systemie przyporowym z pojedynczymi lukami przewieszonymi ponad dachy naw bocznych. Od strony frontalnej kościół posiada wysoką na 71 metrów oktagonalną wieżę, zdobioną w stylu typowego dla Alexisa Langera neogotyku z wpływami szkoły nadreńskiej, którą nakrywa ostrosłupowy kamienny hełmWpisany jest do rejestru zabytków nieruchomych. Świątynia jest kościołem parafialnym parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Ekspozycja przygotowywana na 51 tydzień 2024
[edytuj | edytuj kod]Śmierć jak kromka chleba (16 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]
Śmierć jak kromka chleba – polski filmowy dramat historyczny z 1994 roku w reżyserii Kazimierza Kutza, oparty na własnym scenariuszu. Film upamiętnia pacyfikację kopalni „Wujek” po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 roku i heroiczny bunt górników przeciwko oddziałom ZOMO oraz milicji. W rolach głównych wystąpili: Janusz Gajos, Jerzy Trela, Jerzy Radziwiłowicz oraz Mariusz Benoit. Film od samego początku napotykał problemy z dofinansowaniem i produkcją; po premierze cieszył się nikłym zainteresowaniem widowni, budził też kontrowersje pod względem inscenizacyjnego patosu oraz marginalnej reprezentacji kobiet. Część krytyków jednak chwaliła film za trafną obsadę aktorską. Śmierć jak kromka chleba odniosła też skromny sukces festiwalowy. Film wraz z upływem czasu wciąż budził skrajne emocje, lecz część filmoznawców podkreślała, że Śmierć jak kromka chleba pozostaje jednym z najważniejszych polskich filmów o stanie wojennym.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Pajęcznica liliowata (17 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]
Pajęcznica liliowata – gatunek rośliny z rodziny szparagowatych i podrodziny agawowych. Występuje w południowej i środkowej Europie. W Polsce rośnie współcześnie tylko w rejonie doliny dolnej Odry oraz dolnej Warty. W wielu krajach jest to gatunek rzadki i zagrożony, także w Polsce, gdzie utracił wiele stanowisk i podlega ścisłej ochronie prawnej. Zagrożeniem dla gatunku są zmiany degeneracyjne jego kluczowych siedlisk – muraw kserotermicznych. Roślina występuje na słonecznych murawach i w świetlistych lasach. Bywa uprawiany jako roślina ozdobna w ogrodach naturalistycznych, w grupach bylin i na rabatach. Zalecana jest także jako składnik tzw. łąk kwietnych i większych ogrodów skalnych. Kwiatostany mogą być wykorzystywane jako kwiaty cięte w świeżych kompozycjach. Jest rośliną miododajną i dawniej wykorzystywany bywał także w ziołolecznictwie.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Minuskuł 569 (18 grudnia)
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Minuskuł 569 – rękopis Nowego Testamentu z tekstem czterech Ewangelii, pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim. Kodeks składa się z 358 pergaminowych kart o rozmiarach 26,2 na 19,3 cm. Zawiera pełny tekst czterech Ewangelii z patrystycznym komentarzem otaczającym tekst biblijny z kilku stron. Tekst czterech Ewangelii pisany jest jedną kolumną na stronę. Według kolofonu został sporządzony w 1061 roku przez nieznanego skrybę. Bułgarski kapłan Eugenius odnotował na folio 5 recto kodeksu, że w 1757 roku rękopis został zakupiony od mnicha Sofroniusza w zamian za obietnicę wzniesienia kaplicy ku czci św. Spyridona w klasztorze św. Pawła w Bułgarii. Na liście Fredericka H. A. Scrivenera rękopis znajduje się pod numerem 475. Rękopis zachował się w całości, jest rzadko cytowany we współczesnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Od 1805 roku kodeks przechowywany jest w Rosyjskiej Bibliotece Narodowej w Sankt Petersburgu.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Fermentum (19 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]
Fermentum – w starożytnym chrześcijaństwie zwyczaj wysyłania cząstki chleba eucharystycznego konsekrowanego przez biskupa Rzymu do prezbiterów rzymskich domów modlitw, symbolizujący łączność papieża z duchownymi Rzymu, którzy nie mogli przybyć na niedzielną Eucharystię. W VIII wieku fermentum konsekrowane podczas Eucharystii wkładano do kielicha podczas commixtio (zmieszania postaci mszalnych) następnej liturgii eucharystycznej, co wyrażało eklezjalną jedność oraz podkreślało znaczenie Eucharystii jako signum unitatis (znak jedności). W średniowieczu fermentum zapewniało łączność sprawowanej liturgii z Eucharystią nieobecnego na liturgii stacyjnej biskupa Rzymu, a także wyrażało troskę papieża o umocnienie w wierze nowego biskupa lub też troskę biskupa o wzmocnienie neoprezbiterów lub konsekrowanych dziewic. W Kościele katolickim zwyczaj zaniknął z końcem wieków średnich. Współczesną pozostałością jest ryt zmieszania świętych postaci, dokonywany podczas mszy świętej po łamaniu chleba.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Bazylika św. Jana Apostoła w Oleśnicy (20 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]
Bazylika św. Jana Apostoła w Oleśnicy – zabytkowy rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Oleśnica zachód archidiecezji wrocławskiej. Od 1538 do 1945 roku kościół był użytkowany pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela przez protestantów. Pierwsze zapisy na temat kościoła i parafii pochodzą z 1230 roku. Murowany budynek świątyni powstał w drugiej połowie XIII wieku. Od tego czasu pełnił rolę kościoła zamkowego i był wielokrotnie przebudowywany. Przez to kościół łączy w sobie cechy architektury gotyku, renesansu, manieryzmu oraz baroku. W 1616 roku kościół połączono przejściem z zamkiem książęcym. W 1905 roku w związku z prowadzoną rozbudową doszło do katastrofy budowlanej i zawalenia się naw południowej i głównej. W 1910 roku kościół został odbudowany i zmodernizowany. 8 października 1998 roku świątyni nadano tytuł honorowy bazyliki mniejszej.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Pudu południowy (21 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]
Pudu południowy – gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny jeleniowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju pudu. Zamieszkuje lasy i zarośla południowo-zachodniej Ameryki Południowej, kryjąc się w gęstym podszycie. Należy do niewielkich jeleniowatych, przerastając jednakże pudu północnego, inny gatunek z osobnego rodzaju. Nie wyróżniono podgatunków. Nosi na głowie niewielkie, nierozgałęzione poroże. Wiedzie samotny tryb życia, broni terytorium. Samiec uwodzi samicę, która po około 195 dniach ciąży rodzi pojedynczego, cętkowanego noworodka, szybko dorastającego. Długość życia pudu południowego w niewoli to 17–18 lat. Całkowita liczebność gatunku stale spada. Pudu południowemu zagraża niszczenie siedlisk i polowania, prowadzone głównie przez psy.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Lucjusz Kalpurniusz Pizon Frugi (22 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]Lucjusz Kalpurniusz Pizon Frugi – rzymski polityk, konsul w 133 roku p.n.e., historyk, zaliczany do annalistów średnich. Trybun ludowy w 149 roku p.n.e., zainicjował powstanie trybunałów sądzących namiestników za nadużycia w prowincjach. Jako konsul walczył przeciw powstaniu niewolników na Sycylii, w późniejszych latach pełnił urząd cenzora. Był przeciwnikiem reform Gajusza Grakchusa. Prezentował postawę tradycjonalisty, bliską Katonowi Starszemu, mógł też pozostawać pod wpływem stoicyzmu, podaje się, że był uczniem filozofa Panajtiosa. Jego dzieło historyczne, zachowane tylko we fragmentach, przedstawiało dzieje od Eneasza po czasy współczesne autorowi. Prezentował w nim silną tendencję moralizatorską, pochlebnie wyrażając się o cnotach przodków, jednocześnie ubolewając nad upadkiem moralności w swoich czasach, zwłaszcza wśród młodego pokolenia. Starożytni autorzy podkreślali wiarygodność i rzetelność pracy Kalpuriusza Pizona, natomiast w nowożytnej historiografii budziła podzielone opinie.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Ekspozycja przygotowywana na 1 tydzień 2025
[edytuj | edytuj kod]Branża gier komputerowych w Niemczech (30 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]
Branża gier komputerowych w Niemczech – ogół produkcji oraz dystrybucji gier komputerowych w Niemczech. Ze względu na początkową wrogość mediów głównego nurtu wobec gier komputerowych, sięgającą czasów RFN lat 80. i skutkującą wprowadzeniem tam cenzury skierowanej przeciwko agresywnym przejawom rozrywki interaktywnej, niemiecka branża growa wyspecjalizowała się w grach ekonomicznych, fabularnych oraz przygodowych. Do 2007 roku gry komputerowe wciąż nie cieszyły się uznaniem ze strony władz federalnych. Przełomem stała się decyzja instytucji Deutscher Kulturrat, która uznała gry za przejaw działalności kulturalnej, a nawet artystycznej. W 2007 roku rozpoczął się proces instytucjonalizacji wsparcia dla lokalnych twórców gier. Dzięki zmianom podejścia do branży producenci gier komputerowych zyskali możliwość uzyskania dofinansowania ze strony poszczególnych landów, na podobieństwo przemysłu kinematograficznego. Od 2009 roku najlepszym niemieckim grom przyznawane są nagrody Deutsche Computerspielpreis.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
USS Monitor (31 grudnia)
[edytuj | edytuj kod]USS Monitor – okręt pancerny amerykański Marynarki Wojennej Unii z okresu wojny secesyjnej; pierwszy okręt świata z uzbrojeniem umieszczonym w obrotowej wieży artyleryjskiej. Od jego nazwy pochodzi nazwa całej klasy wzorowanych na jego konstrukcji jednostek – monitorów. Zaprojektowany przez szwedzkiego inżyniera Johna Ericssona, wszedł do służby United States Navy na początku 1862 roku. „Monitor” miał wyporność 987 ton i długość ponad 52 metry. Charakteryzował się płaskim kadłubem z niskimi burtami oraz cylindryczną wieżą, w której umieszczono dwa działa kalibru 11 cali. W całości nad wodą pokryty był żelaznym pancerzem. Napędzała go maszyna parowa, umożliwiając rozwijanie prędkości 6 węzłów. 9 marca 1862 roku wziął udział w bitwie w zatoce Hampton Roads, staczając pierwszy pojedynek okrętów pancernych w historii z konfederackim okrętem CSS „Virginia”. Okręt zatonął 31 grudnia 1862 roku podczas sztormie u wybrzeży Karoliny Północnej, a wraz z nim zginęło czterech oficerów i 12 marynarzy.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Skraba ST-3 (1 stycznia)
[edytuj | edytuj kod]
Skraba ST-3 – polski samolot sportowy w układzie dwupłatu z II połowy lat 20. XX wieku, konstrukcji Bolesława Skraby, zbudowany w Centralnych Warsztatach Lotniczych w Warszawie. Samolot został oblatany w lipcu 1927 roku i wziął udział w I i II Krajowym Konkursie Awionetek. Napęd samolotu stanowił używany silnik gwiazdowy Anzani 6 o mocy 33 kW. Prędkość maksymalna wynosiła 130 km/h, a zasięg z silnikiem wynosił 150 km. Samolot charakteryzował się rozbiegiem wynoszącym 110 metrów i dobiegiem 90 metrów. Bolesław Skraba miał zamiar wykonać na ST-3 rekordowy lot długodystansowy, jednak nie doszło to do skutku. Z powodu słabych osiągów eksploatację maszyny zakończono w 1929 roku. Skraba ST-3 był pierwszym polskim samolotem ze szkieletem konstrukcji duralowej.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Nachtsender 1212 (2 stycznia)
[edytuj | edytuj kod]Nachtsender 1212 – propagandowa i dywersyjna rozgłośnia radiowa prowadzona przez Biuro Informacji Wojennej i nadająca w latach 1944–1945 z Luksemburga na falach długich, na częstotliwości 247 kHz na fali o długości 1212 m, z nadajnika o sile 30 kW. Rozgłośnia była finansowana przez rząd Stanów Zjednoczonych i nadawała przez 127 kolejnych nocy. Emitowała program radiowy skierowany do mieszkańców Niemiec, skoncentrowany głównie na informacjach frontowych, choć, w przeciwieństwie do poważnych i napuszonych rozgłośni niemieckich, program radia przypominał produkcje nadawców komercyjnych. W drugiej fazie swojej działalności rozgłośnia prowadziła również działalność dywersyjną. Działalność zakończyła, gdy w związku z nadchodzącym kresem wojny, mogło dojść do dekonspiracji.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Janusz Majewski (3 stycznia)
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Janusz Majewski (ur. 5 sierpnia 1931 we Lwowie, zm. 10 stycznia 2024 w Warszawie) – polski reżyser filmowy, dramatopisarz, pisarz, scenarzysta, w latach 1969–1991 wykładowca w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi, w latach 2012–2024 rektor Warszawskiej Szkoły Filmowej. Znany był przede wszystkim z kina gatunkowego utrzymanego w estetyce retro. Zasłynął filmami takimi jak Awatar, czyli zamiana dusz, Zaklęte rewiry, Sublokator oraz C.K. Dezerterzy. Realizował też seriale historyczne, np. Królową Bonę z 1980 roku. Laureat licznych nagród i wyróżnień, m.in. nagród FIPRESCI za Awatara i Sublokatora, nagrody za reżyserię Zaklętych rewirów na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Panamie oraz Platynowych Lwów za całokształt twórczości na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. W 2009 roku został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a w 2013 roku – Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Wilkowór tasmański (4 stycznia)
[edytuj | edytuj kod]
Wilkowór tasmański – wymarły gatunek ssaka z rodziny wilkoworowatych, największy drapieżny torbacz czasów współczesnych. Torbacz zamieszkiwał szeroki zakres siedlisk. Zasiedlał lasy i tereny trawiaste, nadmorskie wrzosowiska i krzaki. Do jego zdobyczy zaliczały się głównie ssaki, a wśród nich duża zdobycz jak kangurowate. Polował głównie na terenach otwartych. Opierał się mniej na swej szybkości, a bardziej na wytrzymałości, a także być może pewnej umiejętności przewidywania zachowań zwierzyny. Pierwotnie występował na terenach Australii oraz Nowej Gwinei, w czasach historycznych został wyparty wyłącznie do terenów Tasmanii, gdzie wyginął w XX wieku. Był ostatnim przedstawicielem rodzaju Thylacinus. W 1999 roku podjęto projekt mający na celu sklonowanie wilkowora tasmańskiego.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Flowers (5 stycznia)
[edytuj | edytuj kod]_(cropped).jpg)
Flowers – utwór muzyczny wykonywany przez amerykańską piosenkarkę popową Miley Cyrus, pochodzący z jej ósmego albumu studyjnego Endless Summer Vacation. 12 stycznia 2023 został wydany przez wytwórnię Columbia Records jako pierwszy promujący go singel. Został napisany przez Cyrus we współpracy z Aldae i Michaelem Pollackiem, a jego producentami są Kid Harpoon oraz Tyler Johnson. Singel odniósł sukces komercyjny na świecie. Według danych International Federation of the Phonographic Industry był najpopularniejszym utworem 2023 roku w skali globalnej. Dotarł do pierwszych miejsc list przebojów w ponad 35 państwach. Został nagrodzony Grammy dla nagrania roku i najlepszego popowego występu solo, dodatkowo był nominowany w kategorii piosenka roku. Cyrus otrzymała dzięki niemu nagrodę Brit za zagraniczny hit roku i trzy Billboard Music Awards, a także cztery nominacje do MTV Video Music Awards i dwie do Europejskich Nagród Muzycznych MTV.
- Sprawdził (pierwszy wpis osoby wstawiającej propozycję)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Inne strony przygotowujące materiały na stronę główną Wikipedii: