Przejdź do zawartości

Systematyka kaktusowatych

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przedstawiciel najstarszych gatunków z rodziny kaktusowatych - Pereskia tampicana (podrodzina Pereskioideae)
Darń Maihuenia poeppigii (podrodzina Maihuenioideae)
Opuntia howeyi (podrodzina Opuntioideae)
Blossfeldia liliputana - przedstawiciel najstarszego rodzaju w obrębie podrodziny Cactoideae

Systematyka kaktusowatych – rodzina kaktusowatych (Cactaceae) w pierwszym systemie klasyfikacji organizmów Linneusza z 1753 roku obejmowała tylko jeden rodzaj kaktus (Cactus) (zlatynizowana forma greckiego kaktos, czyli oset). Zaliczone zostały do niego wszystkie wówczas znane 22 gatunki kaktusów[1]. Dzisiaj nazwa ta w języku potocznym odnosi się nadal do wszystkich roślin z rodziny kaktusowatych.

Pierwsze większe prace nad systematyką tej rodziny zostały przeprowadzone przez Amerykanów Nathaniela Lorda Brittona i Josepha Nelsona Rose'a. Zostały one opublikowane w roku 1924[2]. W klasyfikacji tej nie zostało uwzględnionych wiele rodzajów i gatunków później odkrytych. W latach sześćdziesiątych niemiecki miłośnik kaktusów, Curt Backeberg stworzył kolejny, system klasyfikacyjny kaktusowatych opisany w sześciu tomach[3]. Rozwój taksonomii, zwłaszcza wprowadzenie badań molekularnych spowodowało później dalsze zmiany, przy czym o ile podział na duże jednostki taksonomiczne w obrębie rodziny jest już dobrze ustalony, o tyle wciąż różnie definiowane są poszczególne rodzaje i gatunki, w zależności od podejścia poszczególnych badaczy (jedni dzielą rodzaje na drobne gatunki, inni łączą je uznając za odmiany). Rzeczą charakterystyczną jest, że rodzaje występujące w Ameryce Południowej dzielą się zwykle na liczne gatunki, podczas gdy w Ameryce Północnej gatunków w obrębie rodzajów jest często niewiele, liczne są rodzaje monotypowe[4].

W ostatnich latach XX wieku i na początku XXI zastosowanie badań molekularnych w badaniach genomów chloroplastowych pozwoliło dokładniej niż kiedykolwiek wcześniej poznać powiązania filogenetyczne w obrębie kaktusowatych[5].

Okazało się, że zgodnie z przewidywaniami potomkami w prostej linii najbardziej prymitywnych kaktusowatych są przedstawiciele rodzaju drzewidło Pereskia. Odkryto przy tym, że w dotychczasowym ujęciu takson ten miał charakter parafiletyczny. Dlatego w nowszych opracowaniach bywa dzielony na grupę bardziej pierwotną, występującą w Ameryce Środkowej – rodzaj Rhodocactus oraz młodszych, występujących w Ameryce Południowej, zaliczanych do rodzaju Pereskia sensu stricto (wyłączanych w podrodzinę Pereskioideae Engelmann). Mające wspólnych przodków z roślinami Pereskia młodsze linie rozwojowe kaktusów dzielą się na dwa klady, z których jeden obejmuje podrodziny Opuntioideae Burnett i Maihuenioideae P. Fearn, a drugi podrodzinę Cactoideae Eaton[6]

Powiązania filogenetyczne w obrębie rodziny kaktusowatych[5][6]

kaktusowate 

Rhodocactus




 Pereskia – drzewidło





 Maihuenia (Phil. ex F. A. C. Weber) K. Schum.



 Opuntioideae



Cactoideae 

 Blossfeldia Werderm.




 Cactaeae




 Frailea Britton & Rose




 Calymmanthium F. Ritter



 Copiapoa Britton & Rose






 Austrocactus Britton & Rose



 Eulychnia Phil.




 Pfeiffera Salm-Dyck




 Carryocactus




 Armatocereus Backeb.



 Castellanosia Cárdenas



 Leptocereus (A. Berger) Britton & Rose



 Neoraimondia Britton & Rose



 Pachycereeae



 Hylocereeae






 Rhipsalideae




 Notocactaceae s.s.




 Uebelmannia Buining




 Stetsonia Britton & Rose




 Gymnocalycium Pfeiff. ex Mittler – gymnokalycium




 Browningia Britton & Rose



 Cereeae





 Trichocereeae













Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Stanisław Hinz, Mieczysław Abramowicz: Uprawa kaktusów. Szczecin: Wydawnictwo Glob, 1986. ISBN 83-7007-036-1.
  2. ↑ NATHANIEL LORD BRITTON RECORDS. [dostęp 2010-06-02]. (ang.).
  3. ↑ Clive Innes, Charles Glass: Ilustrowana Encyklopedia Kaktusów. Elipsa, 2006. ISBN 83-85152-28-8.
  4. ↑ Alexander Lux, Romàn Staník: Leksykon kaktusów. Warszawa: Bauer-Weltbild Media Sp. z o.o., Sp. K. Klub dla Ciebie, 2003. ISBN 83-88729-33-0.
  5. ↑ a b Reto Nyffeler. Phylogenetic relationships in the cactus family (Cactaceae) based on evidence from trnK/ matK and trnL-trnF sequences. „American Journal of Botany”. 89 (2), s. 312-326, February 2002. DOI: 10.3732/ajb.89.2.312. [dostęp 2010-06-08]. (ang.). 
  6. ↑ a b Peter F. Stevens, Caryophyllales : Cactaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-06-08] (ang.).
  7. ↑ Chuck Staples: Family Cactaceae & Subfamily Opuntioideae. Cactus and Succulent Society of America. [dostęp 2010-02-25]. (ang.).
  8. ↑ Family: Cactaceae Juss., nom. cons. subfam. Opuntioideae. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-06-03]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Systematyka_kaktusowatych&oldid=72946878”