Su Tong

Su Tong
Nazwisko chińskie
Pismo uproszczone	苏童
Pismo tradycyjne	蘇童
Hanyu pinyin	Sū Tóng
Wade-Giles	Su T’ung

Su Tong, właściwie Tong Zhonggui (童忠贵) (ur. 1963 w Suzhou) – chiński pisarz. Su Tong jest jednym z najbardziej awangardowych, a zarazem kontrowersyjnych współczesnych pisarzy chińskich. Karierę pisarską rozpoczął jeszcze w czasie studiów na Uniwersytecie Pedagogicznym w Pekinie. Pierwszą powieścią, która przyniosła mu rozgłos, były Yijiusansinian de taowang (Ucieczki w 1934); kilka z jego dzieł zostało sfilmowanych.

Dla twórczości Su Tonga charakterystyczne jest wykorzystanie historii jako tła i inspiracji. Pokazuje on „alternatywną wersję” historii, tworzonej przez ludzkie popędy, zwłaszcza żądze seksualne, i przekraczanie granic. Yingsu zhi jia (Rodzina hodowców maku), opisuje historię upadku rodziny, do którego prowadzą żądza i morderstwa. Mi (Ryż) to opowieść o chłopcu z chłopskiej rodziny, który najpierw dorabia się fortuny, a potem ją traci przez rozpustę i mordy. Konflikty (także kończące się śmiercią) są też obecne w jego powieści, która doczekała się znanej ekranizacji: Qiqie chengqun (Zawieście czerwone latarnie)^[1]. Inną sfilmowaną powieścią jest Hongfen (Róż) osadzona w czasach początków ChRL historia dwóch sióstr-prostytutek, zakochanych w tym samym mężczyźnie.

Su Tong rozwijał też historie zapamiętane z dzieciństwa, które przypadło na lata rewolucji kulturalnej. W serii opowiadań osadzonych w realiach Chin lat 60. XX wieku rozgrywają się historie pełne brutalności, tajemnic, szaleństwa i seksu. W twórczości Su Tonga historia tego okresu jest tłem dla wielu ludzkich dramatów, klimat chaosu, walk, biedy, gwałtów i chaosu jest obecny w takich opowiadaniach jak Shujia xiongdi (Bracia Shu), Nanfang de duolu (Degeneracja południa), Ciqing shidai (Era tatuaży), czy w powieści Fengyangshu shange (Pieśń klonów i sosen)^[1].

She weishenme hui fei (Dlaczego węże mogą latać), powieść Su Tonga osadzona w czasach współczesnych, także koncentruje się na ciemnej stronie życia. Głównym bohaterem jest osiłek wymuszający zwrot długów, a tajemnicza kobieta, która pojawia się w mieście wraz z inwazją węży, zamiast zostać gwiazdą filmową, kończy jako prostytutka^[1].

Narracja jego powieści jest często rozbijana przez opisy wrażeń, przypadkowe zdarzenia, monologi. Su Tong (podobnie jak Yu Hua) wykorzystuje język do zwerbalizowania podświadomości, jako narzędzie, które przekracza granice świata rzeczywistego i wyobrażonego^[2]. Podobnie jak inni pisarze drugiej połowy lat 80. XX wieku, Su szeroko wykorzystywał alegorie, symbolizm, metafory i starał się zagłębić w naturę ludzką. W następnych latach, gdy awangardowa literatura przestała już szokować, coraz zamożniejsze społeczeństwo szukało raczej rozrywki niż głębi, a wspomnienia rewolucji kulturalnej zacierały się coraz bardziej, Su Tong zwrócił się ku budowaniu językowych kolaży, pisarstwu ahistorycznemu, budowaniu klimatu i nastroju^[3].

Mimo brutalności obecnej w jego powieściach, Su uznawany jest za jednego z najzdolniejszych pisarzy chińskiej awangardy, charakteryzującego się wrażliwością, liryzmem, głęboko analizującego ludzką naturę; cechuje się także zdolnością budowy interesujących postaci kobiecych^[1].

Pięć powieści Su Tonga doczekało się ekranizacji: oprócz znanego filmu Zawieście czerwone latarnie z 1991 były to Hongfen (1995), Da hong mi dian (2004), Mo li hua kai (2004) i Ciqing shidai (2010, w produkcji)^[4].

Był drugim, obok Jiang Ronga, chińskim pisarzem, który zdobył Man Asian Literary Prize, za książkę He’an (Brzeg rzeki, tyt. ang. Boat to Redemption), opowiadającą o zdegradowanym za swe oszustwa urzędniku komunistycznym, szukającym nowego życia wśród przewoźników rzecznych^[5].

Obecnie mieszka z żoną w Pekinie^[5], jego interesy reprezentuje chińska Agencja Literacka Peony^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Su Tong. W: Li-hua Ying: Historical Dictionary of Modern Chinese Literature. Plymouth: The Scarecrow Press, Inc., 2010, s. 177-8, seria: Historical Dictionaries of Literature and the Arts, No. 35. ISBN 978-0-8108-7081-9.
↑ Pang-Yuan Chi, David Der-wei Wang: Chinese Literature in the Second Half of a Modern Century: A Critical Survey. Bloomington: Indiana University Press, 2000, s. XXXVI. ISBN 0-253-33710-0.
↑ Pang-Yuan Chi, David Der-wei Wang: Chinese Literature in the Second Half of a Modern Century: A Critical Survey. Bloomington: Indiana University Press, 2000, s. 132-4. ISBN 0-253-33710-0.
↑ Su Tong. [w:] IMDb.com, Inc. [on-line]. Amazon.com, 1990-2010. [dostęp 2010-11-11]. (ang.).
↑ ^a ^b Winner of the 2009 Man Asian Literary Prize Su Tong for The Boat to Redemption. Man Asian Literary Prize, 2010. [dostęp 2010-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-12)]. (ang.).
↑ Peony Literary Agency - our authors. Peony Literary Agency, 2010. [dostęp 2010-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-11)]. (ang.).

[dictionary-1] Su Tong. W: Li-hua Ying: Historical Dictionary of Modern Chinese Literature. Plymouth: The Scarecrow Press, Inc., 2010, s. 177-8, seria: Historical Dictionaries of Literature and the Arts, No. 35. ISBN 978-0-8108-7081-9.

[Chi2000-s-2] Pang-Yuan Chi, David Der-wei Wang: Chinese Literature in the Second Half of a Modern Century: A Critical Survey. Bloomington: Indiana University Press, 2000, s. XXXVI. ISBN 0-253-33710-0.

[Chi2000-s132-4-3] Pang-Yuan Chi, David Der-wei Wang: Chinese Literature in the Second Half of a Modern Century: A Critical Survey. Bloomington: Indiana University Press, 2000, s. 132-4. ISBN 0-253-33710-0.

[Su_Tong-4] Su Tong. [w:] IMDb.com, Inc. [on-line]. Amazon.com, 1990-2010. [dostęp 2010-11-11]. (ang.).

[man-5] Winner of the 2009 Man Asian Literary Prize Su Tong for The Boat to Redemption. Man Asian Literary Prize, 2010. [dostęp 2010-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-12)]. (ang.).

[Peony_Literary_Agency_our-6] Peony Literary Agency - our authors. Peony Literary Agency, 2010. [dostęp 2010-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-11)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]