Strzępiak wełnisty
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
strzępiak wełnisty |
| Nazwa systematyczna | |
| Inocybe lanuginosa (Bull.) P. Kumm. Führ. Pilzk. (Zerbst): 80 (1871) | |
Strzępiak wełnisty (Inocybe lanuginosa (Bull.) P. Kumm.) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inocybe, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1788 r. Jean Baptiste François Bulliard nadając mu nazwę Agaricus lanuginosus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Paul Kummer w 1871 r.[1]
- Agaricus lanuginosus Bull. 1788
- Astrosporina lanuginosa (Bull.) J. Schröt. 1889
- Inocybe lanuginosa var. ovatocystis Kühner 1976
Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1990 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 2,5–3,5 cm, początkowo stożkowaty lub półkulisty, potem płasko rozpostarty z niewielkim garbkiem, rzadziej o wgłębionym środku. Zasnówka szybko zanikająca. Brzeg początkowo podgięty, potem prosty i w końcu nawet nieco wygięty ku górze. Powierzchnia wełnisto–włóknista, u starszych okazów łuseczkowata, o wyraźnie odstających łuseczkach. Barwa od płowobrązowej przez jasnobrązową do brązowej, na środku zwykle ciemniejsza[4].
Zatokowato wycięte, zbiegające niewielkim ząbkiem, z blaszeczkami. Początkowo szarobeżowe, potem płowe lub ochrowobrązowe. Ostrza biało lub jasnobrązowo orzęsione[4].
Wysokość 3–8 cm, grubość 0,4–1 cm, mniej więcej walcowaty, nieco wygięty. Powierzchnia włóknista, czasami kosmkowata, tej samej barwy co kapelusz, ku podstawie ciemniejsza[4].
Początkowo białawy, potem jasnobrązowawy, w trzonie włóknisty. Smak nieokreślony[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 7,5–11 × 5–7,5 µm. Podstawki 29–32 × 9–10 µm. Cheilocystydy (32–)50–85 × 10–17(–25) µm. Pleurocystydy nieco mniejsze, cienkościenne, czasami z kryształkami na szczycie[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Znane jest występowanie strzępiaka wełnistego w Europie, Ameryce Północnej i na Nowej Zelandii[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano wiele stanowisk[3]. Nowsze stanowiska tego gatunku podaje internetowy atlas grzybów. Zaliczony w nim jest do gatunków zagrożonych i chronionych[6].
Grzyb mikoryzowy. Rośnie na ziemi w lasach liściastych, mieszanych i iglastych, często pod olszą szarą[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-02-17] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2020-02-16].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e Andrzej Nespiak, Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe), Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie Skłodowskiej, 1990, ISBN 83-01-08749-8
- ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2020-02-03] (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska strzępiaka wełnistego w Polsce [online] [dostęp 2020-02-17].