Strojnogłowik czarnołbisty
| Arremon abeillei[1] | |||
| Lesson, 1844 | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
strojnogłowik czarnołbisty | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Strojnogłowik czarnołbisty[5] (Arremon abeillei) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Opisany po raz pierwszy w 1844. Występuje miejscowo na suchych nizinach nad Pacyfikiem w południowo-zachodnim Ekwadorze i północno-zachodnim Peru. Jest gatunkiem najmniejszej troski.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał René Lesson. Opis ukazał się w 1844 roku w „Revue Zoologique, par la Société Cuvierienne”; jako miejsce typowe autor wskazał Guayaquil w Ekwadorze[2][6][7]. Zwykle wyróżnia się dwa podgatunki[5][8][9]:
- A. a. abeillei Lesson, 1844 – strojnogłowik czarnołbisty
- A. a. nigriceps Taczanowski, 1880 – strojnogłowik Taczanowskiego
Na liście ptaków świata opracowywanej we współpracy BirdLife International z autorami Handbook of the Birds of the World strojnogłowik Taczanowskiego ma status osobnego gatunku (Arremon nigriceps); ujęcie systematyczne według tej listy stosuje Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN)[10].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Arremon: gr. αρρημων arrhēmōn, αρρημονος arrhēmonos „cichy, bez mowy”, od negatywnego przedrostka α- a-; ῥημων rhēmōn, ῥημονος rhēmonos „mówca”, od ερω erō „będę mówić”, od λεγω legō „mówić”[11].
- abeillei: od nazwiska dr Grégoire Abeillé (1798–1848) – francuskiego lekarza, ornitologa i kolekcjonera[12].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Nieduży ptak ze średniej wielkości, dosyć długim dziobem, czarnym w górnej części. Tęczówki brązowe. Nogi czarne. Brak dymorfizmu płciowego. Jeden z najmniejszych gatunków w rodzaju Arremon o odbiegającym od innych gatunków ubarwieniu. Głowa czarna z dwoma białymi paskami nadocznymi rozpoczynającymi się nad okiem, które schodzą się do siebie na karku. Gardło, podgardle i podbródek białe. Na szyi opaska, część dolna czarna, górna jasnoszara. Pozostałe części ciała szare i jasnoszare. Brzuch i boki od białawych do jasnoszarych, kuper biały, ogon stosunkowo krótki, szary. Podgatunek A. a. nigriceps ma górną część grzbietu zielono-oliwkową. Długość ciała z ogonem: 15 cm, średnia masa ciała samców 26 g, samic 25,8 g[7][13].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Strojnogłowik czarnołbisty jest endemitem Ameryki Południowej, występującym w przedziale wysokości od poziomu morza do 800 m n.p.m.[14] (inne źródła podają, że górna granica zasięgu występowania w Ekwadorze dochodzi do 1600 m, a w Peru do 1800 m n.p.m.)[13]. Jest gatunkiem osiadłym. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 93,1 tys. km²[14]. Poszczególne podgatunki występują:
- A. a. abeillei – południowo-zachodni Ekwador od prowincji Manabí na południe wzdłuż pacyficznych stoków Andów do północno-zachodniego Peru,
- A. a. nigriceps – w górnej części doliny rzeki Marañón w najbardziej na południe wysuniętej części Ekwadoru (prowincja Zamora-Chinchipe) i w północno-zachodnim Peru w północnej części regionu Cajamarca[13].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Głównym habitatem strojnogłowika czarnołbistego jest podszyt tropikalnych lasów liściastych i lasów galeriowych, lokalnie także gęste zarośla lasu wtórnego[13]. Informacje o diecie tego gatunku są bardzo skąpe. Zakłada się, że ich dieta składa się z mieszanki owadów, nasion i może niewielkich owoców. Jak inne gatunki Arremon żeruje na ziemi lub bezpośrednio nad nią. Występuje zazwyczaj pojedynczo lub w parach[13]. Długość pokolenia jest określana na 3,8 lat[14].
Rozmnażanie
[edytuj | edytuj kod]Brak informacji na ten temat[13]. Nasilenie śpiewów w porze deszczowej sugeruje, że wtedy może mieć miejsce sezon lęgowy (od stycznia do maja)[7].
Status
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN strojnogłowik czarnołbisty jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebności populacji nie oszacowano, zaś jej trend uznano za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk. Jest opisywany jako dosyć pospolity[13][14]. BirdLife International wymienia 22 ostoje ptaków IBA, w których ten gatunek występuje – 17 w Ekwadorze i 5 w Peru, są to m.in.: w Peru – Park Narodowy Cerros de Amotape, a w Ekwadorze Park Narodowy Machalilla, Bosque Protector Puyango, Reserva Natural Tumbesia-La Ceiba-Zapotillo[14].
IUCN od 2016 roku traktuje strojnogłowika Taczanowskiego jako osobny gatunek (Arremon nigriceps); także zalicza go do kategorii najmniejszej troski[15]. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy oraz wymienia jedną ostoję ptaków, w której gatunek ten występuje – Zumba-Chito[16].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Arremon abeillei, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Black-capped Sparrow Arremon abeillei Lesson, RP 1844. Avibase. [dostęp 2022-10-29]. (ang.).
- ↑ W. Taczanowski, Liste des Oiseaux recueillis au Nord du Perou par M. Stolzmann pendant les derniers mois de 1878 et dans la premiere moitie de 1879, „Proceedings of the Zoological Society of London”, cz. 2, 1880, s. 196 (fr. • łac.).
- ↑ Arremon abeillei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Rodzina: Passerellidae Cabanis & Heine, 1850–1851 – pasówki – New World Sparrows and allies (wersja: 2022-05-16), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-09-27].
- ↑ R.P. Lesson, Oiseaux nouveaux, „Revue Zoologique, par la Société Cuvierienne”, 7, Paryż 1844, s. 435 (fr.).
- ↑ a b c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 574. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-10-29]. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson: PASSERIFORMES, PASSERELLIDAE Barker 2013, New World Sparrows. Zoonomen Nomenclatural data, 2022. [dostęp 2022-10-29]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-11-20].
- ↑ Arremon, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-22] (ang.).
- ↑ abeillei, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-29] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Thomas S. Schulenberg and Alvaro Jaramillo: Black-capped Sparrow Arremon abeillei, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-10-29]. (ang.).
- ↑ a b c d e Species factsheet: Arremon abeillei. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-10-29]. (ang.).
- ↑ Arremon nigriceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2022-11-20] (ang.).
- ↑ Species factsheet: Arremon nigriceps. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-11-20]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].