Strażnica WOP Olszyna

Strażnica WOP
Olszyna/Bukowina

Strażnica SG w Olszynie

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945
Rozformowanie	1998
Tradycje
Rodowód	24 strażnica WOP
Kontynuacja	Strażnica SG w Tuplicach
Organizacja
Dyslokacja	Trzebiel Bukowina Olszyna 2
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza Straż Graniczna
Podległość	5 komenda odcinka 30 batalion OP 91 batalion WOP Lubuska Brygada WOP bg WOP Gubin Łużycka Brygada WOP Lubuski Oddział SG

Odprawa elementu do służby granicznej (1976)

Załoga strażnicy na moście granicznym (1969)

Dyżurny-operacyjny strażnicy (1976)

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Olszyna/Bukowina – nieistniejący obecnie podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną i Republiką Federalną Niemiec.

Strażnica Straży Granicznej w Olszynie – nieistniejąca obecnie graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 5 komendy odcinka Tuplice jako 24 strażnica WOP (Brlenholtz). Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego.

27 października 1946 została przeniesiona z Olszyny do Trzebiela. W 1947 została przeformowania na strażnicę I kategorii – 55 wojskowych.

W związku z reorganizacją oddziałów WOP 24 kwietnia 1948, 24 strażnica OP Bukowina została włączona w struktury 30 batalionu Ochrony Pogranicza w Tuplicach, a 1 stycznia 1951 91 batalionu WOP w Tuplicach.

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic, a strażnica WOP Bukowina I kategorii otrzymała nr 32 w skali kraju. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica specjalna WOP Olszyna była 5. w 9 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza.

W 1960 funkcjonowała jako 17 strażnica WOP Olszyna I kategorii w strukturach 91 batalionu WOP, a 1 stycznia 1964 jako 16 strażnica WOP lądowa I kategorii Olszyna. Natomiast w marcu 1968 była jako Strażnica Techniczna WOP nr 14 Olszyna typu I w strukturach ww. batalionu.

W 1976 Wojska Ochrony Pogranicza przeszły na dwuszczeblowy system zarządzania. Strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Lubuskiej Brygady WOP w Krośnie Odrzańskim, a w 1984 utworzonego batalionu granicznego WOP Gubin jako strażnica WOP Olszyna kategorii I. Po rozformowaniu Lubuskiej Brygady WOP, 1 listopada 1989 strażnica została włączona w struktury Łużyckiej Brygady WOP w Lubaniu Śląskim i tak funkcjonowała do 15 maja 1991 .

Straż Graniczna:
Po rozwiązaniu 15 maja 1991 Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica w Olszynie weszła w podporządkowanie Lubuskiego Oddziału Straży Granicznej i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Olszynie.

W 1998 zarządzeniem Komendanta Głównego Straży Granicznej, strażnica SG w Olszynie została zniesiona. Na bazie sił i środków po zniesionej strażnicy w Olszynie, w strukturach Lubuskiego Oddziału Straży Granicznej została powołana Strażnica Straży Granicznej w Tuplicach z miejscem dyslokacji w Tuplicach.

Ochrona granicy

W 1960 17 strażnica WOP Olszyna I kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 8 800 m:

• Od znaku granicznego nr 320 do znaku gran. nr 336.

W 1974 na odcinku strażnicy zostało uruchomione drogowe przejście graniczne, w którym odprawę graniczną osób, towarów, i środków transportu, wykonywała załoga utworzonej Granicznej Placówki Kontrolnej Olszyna (GPK Olszyna):

• Olszyna-Forst.

Wydarzenia

• 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (Stan Wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe.

Strażnice sąsiednie

Dyslokacje

1957

1945

• 23 strażnica WOP Żarki ⇔ 25 strażnica WOP Zasieki – 1946
• 23 strażnica OP Żarki Wielkie ⇔ 25 strażnica OP Zasieki – 1949
• strażnica OP Żarki Wielkie nr 23 ⇔ strażnica OP Rokita nr 25a – 18.01.1950
• 4 strażnica WOP Żarki Wielkie ⇔ 6 strażnica WOP Rokita – 1957
• 18 strażnica WOP II kat. Żarki Wielkie ⇔ 16 strażnica WOP II kat. Rokita – 1960
• 17 strażnica WOP lądowa II kat. Żarki Wielkie ⇔ 15 strażnica WOP lądowa II kat. Rokita – 01.01.1964.
• strażnica lądowa WOP nr 15 Żarki typ II ⇔ strażnica techniczna WOP nr 13 Zasieki typ I – 01.07.1967
• strażnica WOP Łęknica lądowa kat. I ⇔ strażnica WOP Zasieki lądowa kat I – 1984.

Straż Graniczna:

• strażnica SG w Łęknicy ⇔ strażnica SG w Zasiekach – 16.05.1991.

Dowódcy strażnicy

• ppor. Czesław Jaworski (był 10.1946)
• ppor. Piotr Kocybała (był w latach 1948–1949)
• ppor. Władysław Szczepański (był w 1951)
• por. Józef Orłowski (1952–1956)
• por. Eugeniusz Zwierz (1956–1957)
• por. Czesław Fabiszewski (1957–1959)
• kpt. Eugeniusz Saputa (1958–był w 1964)
• por. Zdzisław Biniaszczyk (1967–1969)
• kpt. Jan Rabczyński (15.02.1969–był w 1977)

• ppor. Marek Walczak (1982–1984)
• por. Adam Mieszkało (1984–1986)
• ppor. Leszek Chosiński (1986–1987)
• por. Tadeusz Rawski (od 1987)

Poniżej wykaz dowódców strażnicy podano za Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. s. 18.

• kpt. J. Rebeżyński
• kpt. Eugeniusz Caputa
• por. J. Rawski
• por. Rabczyński.

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem-druk w Lubsku, 2005.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1990 – Lubuska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-01-16]. (pol.).
• Luiza Potocka, Grzegorz Kowalski: Lubuski i Nadodrzański Oddział Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne – Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
• SławomirS. Żurawlow SławomirS., Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011 .
• Praca zbiorowa, Historia Łużyckiej Brygady WOP
• ASGr.Historia Lubuskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Krosno Odrzańskie 1965 r.
• Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Regulamin Służby Granicznej Część I – Zasady Ogólne, t. WOP 1/67, Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej Szefostwo Wojsk Ochrony Pogranicza, 1968, s. 24, 25–26 .
• Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.