Straż Leśna

Straż Leśna
	; Naszywka Straży Leśnej
	; Patrol Straży Leśnej w pobliżu Śremu (2013)
Państwo	Polska
Data utworzenia	1946
Główny Inspektor Straży Leśnej	Tomasz Wisłocki
Zatrudnienie	ok. 1 tys. osób
brak współrzędnych

Straż Leśna – służba mundurowa o uprawnieniach policyjnych, klasyfikowana jako straż ochrony przyrody i zaliczana do policji administracyjnych^[1]. Powołana do zwalczania przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego i ochrony przyrody oraz wykonywania innych zadań w zakresie ochrony mienia^[2]. Działa w Lasach Państwowych, kieruje nią Główny Inspektor Straży Leśnej, zaś strażnicy leśni zaliczani są do Służby Leśnej.

Strażnicy leśni

Zobacz więcej w artykule Służba Leśna, w sekcji Pracownicy.

Strażnicy leśni muszą spełniać wymagania przewidziane dla pracowników Służby Leśnej, m.in. posiadać obywatelstwo polskie, mieć ukończone 21 lat i dysponować pełnią praw cywilnych i obywatelskich. Rozporządzenie ministra środowiska z 2003 wskazuje, że na stanowisku strażnika leśnego lub starszego strażnika leśnego nie zatrudnia się osoby z zaburzeniami psychicznymi lub o znacznie ograniczonej sprawności psychofizycznej, wskazującej istotne zaburzenia funkcjonowania psychologicznego, uzależnionej od alkoholu lub substancji psychoaktywnych^[3].

Strażnik leśny ma prawo do m.in.: legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia i świadków przestępstwa lub wykroczenia, nakładania mandatów karnych, zatrzymywania i dokonywania kontroli środków transportu na obszarach leśnych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie, przeszukiwania pomieszczeń i innych miejsc (w przypadkach uzasadnionego podejrzenia o popełnienie przestępstwa), ujęcia na gorącym uczynku sprawcy przestępstwa lub wykroczenia albo w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa oraz jego doprowadzenia do Policji^[2].

Strażnicy leśni mają prawo do noszenia broni palnej długiej i krótkiej, kajdanek zakładanych na ręce, pałki służbowej, ręcznego miotacza substancji obezwładniających oraz przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej. W określonych przypadkach mogą użyć lub wykorzystać środki przymusu bezpośredniego i broń palną^[2].

W zależności od uzyskanych zgód pojazdy służbowe straży leśnej mogą być wyposażone w pomarańczowe lub niebieskie światła błyskowe na dachu.

Część uprawnień strażników przysługuje, podleśniczym, leśniczym, inżynierom nadzoru, zastępcom nadleśniczego i nadleśniczemu.

Przy dyrekcjach regionalnych mogą być tworzone grupy interwencyjne Straży Leśnej.

Na mocy zarządzenia Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 14 grudnia 2018 roku i rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2017 roku, strażnicy leśni otrzymali oznaki identyfikacyjne wzorowane na policyjnych, co jest powrotem do przedwojennej blachy leśnej.

Dystynkcje

Wzory oznak noszonych na klapach marynarki do munduru wyjściowego Straży Leśnej:

Patka (oznaka)	Stanowisko
	Główny Inspektor Straży Leśnej.
	inspektor Straży Leśnej.
	starszy strażnik leśny.
	strażnik leśny.

Organizacja

Strażą Leśną kieruje Główny Inspektor Straży Leśnej, który podlega Dyrektorowi Generalnemu Lasów Państwowych^[2].

Jednostkami Straży Leśnej są:

posterunki w nadleśnictwach podporządkowane nadleśniczemu;
grupy interwencyjne w regionalnych dyrekcjach Lasów Państwowych podporządkowane dyrektorowi regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych^[2].

W parkach narodowych w odpowiednikiem straży leśnej jest Straż Parku, wcześniej Straż Leśna posiadała swoje posterunki przy parkach narodowych.

Działalność

Straż Leśna została powołana w 1946 na mocy dekretu o Straży Leśnej. Formacja ta była zorganizowana na wzór wojskowy i podlegała ministrowi leśnictwa. Składała się z oficerów (komisarz, nadkomisarz, inspektor), których mianował minister leśnictwa, oraz z szeregowych (strażnik, starszy strażnik, przodownik, starszy przodownik), których mianowały właściwe organa administracji Lasów Państwowych. Dekret z 1946 obowiązywał do 1 stycznia 1992^[4]. Tego dnia weszła w życie ustawa o lasach, która określiła nowe przepisy działalności Straży Leśnej^[2].

W latach 1992–2010 Straż Leśna brała udział w 21 584 sprawach karnych w roli oskarżyciela publicznego. Najwięcej spraw (1492) w tym okresie było w 2010, najmniej (571) zaś w 2008^[5].

W 2011 strażnicy leśni nałożyli 9766 mandatów na łączną kwotę 1197,22 tys. zł. Ponadto skierowali do sądów 1106 wniosków, sądy rozstrzygnęły 256^[6]. W 2012 strażnicy leśni nałożyli 11 963 mandatów na łączną kwotę 1278,52 tys. zł. Ponadto skierowali do sądów 796 wniosków, sądy rozstrzygnęły 221^[7].

Według stanu z 30 czerwca 2015 – 954 pracowników Straży Leśnej (na 980 zatrudnionych) dysponowało 1060 sztukami broni palnej, 970 sztukami kajdanek, 538 pałkami służbowymi, 710 ręcznymi miotaczami substancji obezwładniających i 13 paralizatorami. Podczas kontroli Najwyższa Izba Kontroli ustaliła, że w latach 2013–2015 Straż Leśna nie użyła broni wobec ludzi, odnotowano za to osiem przypadków jej wykorzystania do unieszkodliwienia zwierzęcia^[1].

1 czerwca 2017, decyzją Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych, utworzono Centrum Szkolenia Strzeleckiego Lasów Państwowych im. Jana Wendy w Plaskoszu k. Tucholi^[8].

Zatrudnienie (2001–2011)

Rok	Strażnicy leśni
2001	1190
2002	1416
2003	1025
2004	1014
2005	994
2006	984

Rok	Strażnicy leśni
2007	1076
2008	980
2009	972
2010	955
2011	951
Źródło: Raport^[6]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Wykorzystanie broni przez wybrane służby i straże oraz nadzór organów państwa nad jej reglamentacją. nik.gov.pl, 3 lutego 2016. [dostęp 2018-06-16].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. z 1991 r. nr 101, poz. 444).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 stycznia 2003 r. w sprawie stanowisk, stopni służbowych oraz zasad wynagradzania w Służbie Leśnej (Dz.U. z 2003 r. nr 11, poz. 123).
↑ Dekret z dnia 5 lipca 1946 r. o Straży Leśnej (Dz.U. z 1946 r. nr 41, poz. 238).
↑ Tadeusz Pasternak: Kradzież drewna i niszczenie drzew. analizydnadrzew.ukw.edu.pl, 27 września 2012. [dostęp 2018-06-20].
↑ ^a ^b Tadeusz Pasternak: Raport zwalczania szkodnictwa leśnego za rok 2011 (cz. analityczna). Warszawa: Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, 2012, s. 20.
↑ Tadeusz Pasternak: Raport. Zwalczanie szkodnictwa leśnego w 2012 roku. Warszawa: Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, 2013, s. 3, 13.
↑ Zarządzenie nr 21 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 31 maja 2017 r. w sprawie utworzenia innej jednostki organizacyjnej Lasów Państwowych nieposiadającej osobowości prawnej o zasięgu krajowym – Centrum Szkolenia Strzeleckiego Lasów Państwowych im. Jana Wendy w Plaskoszu k. Tucholi (OR.0140.2.2017)

[nik-1] Wykorzystanie broni przez wybrane służby i straże oraz nadzór organów państwa nad jej reglamentacją. nik.gov.pl, 3 lutego 2016. [dostęp 2018-06-16].

[ustawa-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. z 1991 r. nr 101, poz. 444).

[3] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 stycznia 2003 r. w sprawie stanowisk, stopni służbowych oraz zasad wynagradzania w Służbie Leśnej (Dz.U. z 2003 r. nr 11, poz. 123).

[4] Dekret z dnia 5 lipca 1946 r. o Straży Leśnej (Dz.U. z 1946 r. nr 41, poz. 238).

[5] Tadeusz Pasternak: Kradzież drewna i niszczenie drzew. analizydnadrzew.ukw.edu.pl, 27 września 2012. [dostęp 2018-06-20].

[a-6] Tadeusz Pasternak: Raport zwalczania szkodnictwa leśnego za rok 2011 (cz. analityczna). Warszawa: Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, 2012, s. 20.

[7] Tadeusz Pasternak: Raport. Zwalczanie szkodnictwa leśnego w 2012 roku. Warszawa: Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, 2013, s. 3, 13.

[8] Zarządzenie nr 21 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 31 maja 2017 r. w sprawie utworzenia innej jednostki organizacyjnej Lasów Państwowych nieposiadającej osobowości prawnej o zasięgu krajowym – Centrum Szkolenia Strzeleckiego Lasów Państwowych im. Jana Wendy w Plaskoszu k. Tucholi (OR.0140.2.2017)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]