Stefan Jastrzębski

Stefan Jastrzębski
	; Stefan Jastrzębski
	kapral piechoty
Data i miejsce urodzenia	26 maja 1895 ; Gorzechowo
Data i miejsce śmierci	24 stycznia 1942 ; Włocławek
	Przebieg służby
Lata służby	1919–1921
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	31 pułk piechoty
Stanowiska	dowódca sekcji
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stefan Jastrzębski (ur. 26 maja 1895^[a] w Gorzechowie, zm. 24 stycznia 1942^[b] we Włocławku) – kapral piechoty Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, inwalida wojenny, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Wojna polsko-bolszewicka

Urodził się w dniu 26 maja 1895 roku w Gorzechowie k. Płocka, w rodzinie Jana i Jadwigi z Prusakowskich. Jego akt urodzenia sporządzony został w rzymskokatolickiej parafii w Siecieniu (obecnie parafia św. Józefa). W roku 1913 ukończył cztery klasy szkoły powszechnej w Główinie^[1]. Przed wojną pomagał ojcu w prowadzeniu gospodarstwa rolnego.

W dniu 6 maja 1919 r. został wcielony do Wojska Polskiego i skierowany do Łodzi, skąd 22 czerwca tr. wyjechał wraz z uzupełnieniami do 31 pułku piechoty – na front ukraiński (nad Zbrucz, w okolice Borszczowa). Następnie w szkole podoficerskiej w Wilnie (od września 1919 r. do stycznia 1920 r.), którą ukończył z wynikiem dobrym, awansując do rangi kaprala. Powrócił do macierzystego pułku stacjonującego na Litwie, po czym wyjechał na front bolszewicki - nad Berezynę^[2]. Będąc żołnierzem 31 pułku strzelców kaniowskich, wchodzącego w skład 10 Dywizji Piechoty, wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej - uczestniczył w starciach pod Izabelinem i nad Bugiem^[3]. Walcząc w 4. kompanii I batalionu 31 pp odznaczył się w dniu 4 sierpnia 1920 r. w bitwie pod Buszkami (w pobliżu miasta Sarnaki nad Bugiem), kiedy to przeważające siły bolszewików zaatakowały jego kompanię, a on jako dowódca sekcji, pomimo okrążenia, utrzymał swą redutę, przerwał linie wroga zadając mu straty i dołączył do swych oddziałów^[4]. Następnego dnia został ciężko ranny – wybuch szrapnela ciężko ranił go w lewą nogę powyżej kolana. Nie został ewakuowany z pola bitwy, zaopiekowali się nim miejscowi wieśniacy, ukrywając go przed bolszewikami. W dniu 24 sierpnia zabrał go oddział saperów wielkopolskich i odstawił do szpitala wojskowego w Siedlcach. Tutaj amputowano mu (w dniu 27 sierpnia 1920 r.) nogę, której już nie dało się uratować (następnie przebywał jeszcze w szpitalu w Grudziądzu)^[2]. Za wykazane w bitwie pod Buszkami męstwo, kapral Stefan Jastrzębski odznaczony został, przez Wodza Naczelnego marszałka Józefa Piłsudskiego, Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 590^[5]^[6]. Odznaczenie nastąpiło na mocy dekretu L.2660 z dnia 28 lutego 1921 r., opublikowanego w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z dnia 26 marca 1921 roku^[7].

Po wojnie polsko-bolszewickiej

Po zakończeniu działań wojennych została mu przyznana renta inwalidy wojennego. W dniu 1 stycznia 1927 roku zawarł w Sobowie związek małżeński z Jadwigą z Kalickich (ur. 21 listopada 1903, zm. 25 maja 1978), z którą mieli trójkę dzieci: Włodzimierza Eugeniusza (ur. 29 lipca 1927, zm. 27 listopada 1986), Danielę Irenę (ur. 24 maja 1929) i Dionizego Wiesława (ur. 2 listopada 1935, zm. 11 kwietnia 2015).

W okresie dwudziestolecia międzywojennego prowadził trafikę w okolicach Dobrzynia nad Wisłą.

Zmarł 24 stycznia 1942 roku^[c] we Włocławku^[d], a bezpośrednią przyczyną jego śmierci była choroba płuc. Spoczywa, razem z żoną Jadwigą, na włocławskim Cmentarzu Komunalnym (sektor 90-1-5)^[8].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 590 (28 lutego 1921)^[7]^[9]
Odznaka za Rany i Kontuzje^[10]
Odznaka Pamiątkowa Frontu Litewsko-Białoruskiego^[10]

Uwagi

↑ Taka data zawarta została w jego akcie urodzenia udostępnionym, wraz z aktami stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Siecieniu, na stronach Archiwum Państwowego w Płocku (https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/17255127). Dane zamieszczone w bazie personalnej Wojskowego Biura Historycznego jako dzień jego narodzin wskazują 27 maja 1897 roku. Z kolei w akcie zgonu (wystawionym przez niemieckiego okupanta) jako data urodzenia Stefana Jastrzębskiego podawany jest dzień 26 maja 1896 roku.
↑ Dane pochodzące z tablicy nagrobnej oraz aktu zgonu.
↑ W akcie zgonu wskazano, że Stefan Jastrzębski był robotnikiem.
↑ Przed śmiercią mieszkał na ulicy Wiślanej 98 we Włocławku.

Przypisy

↑ WBH, sygn. I.482.64-5530 VM, s. 16.
↑ ^a ^b WBH, sygn. I.482.64-5530 VM, s. 4.
↑ Libert 1928 ↓, s. 40.
↑ WBH, sygn. I.482.64-5530 VM, s. 6.
↑ Wesołowski 1992 ↓, s. 262.
↑ Łukomski, Suchcitz i Polak 1997 ↓, s. 174.
↑ ^a ^b Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych ↓, Nr 12 z 26 III 1921, s. 536.
↑ Cmentarze Komunalne Włocławek – wyszukiwarka osób pochowanych [online], Grobonet e-PRO [dostęp 2022-02-06] .
↑ Wesołowski 1992 ↓, s. 380.
↑ ^a ^b Na podstawie https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c0/Jastrzębski_Stefan.png.

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z 1921. Dekret Naczelnego Wodza L. 2660. [dostęp 2019-06-30].
Zdzisław Wesołowski: The Order of the Virtuti Militari and its Cavaliers 1792–1992. Order Virtuti Militari i jego Kawalerowie. Miami: Hallmark Press, 1992. ISBN 0-934-527-00-9.
Grzegorz Łukomski, Andrzej Suchcitz, Bogusław Polak: Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. Wykazy odznaczonych za czyny z lat 1863–1864, 1914–1945. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1997. ISBN 83-87-424-08-0.
Feliks Libert: Zarys historji wojennej pułków polskich 1918–1920. 31 pułk strzelców kaniowskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928. [dostęp 2019-06-30].

[1] Taka data zawarta została w jego akcie urodzenia udostępnionym, wraz z aktami stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Siecieniu, na stronach Archiwum Państwowego w Płocku (https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/17255127). Dane zamieszczone w bazie personalnej Wojskowego Biura Historycznego jako dzień jego narodzin wskazują 27 maja 1897 roku. Z kolei w akcie zgonu (wystawionym przez niemieckiego okupanta) jako data urodzenia Stefana Jastrzębskiego podawany jest dzień 26 maja 1896 roku.

[2] Dane pochodzące z tablicy nagrobnej oraz aktu zgonu.

[10] W akcie zgonu wskazano, że Stefan Jastrzębski był robotnikiem.

[11] Przed śmiercią mieszkał na ulicy Wiślanej 98 we Włocławku.

[3] WBH, sygn. I.482.64-5530 VM, s. 16.

[WBH-4] WBH, sygn. I.482.64-5530 VM, s. 4.

[CITEREFLibert192840-5] Libert 1928 ↓, s. 40.

[6] WBH, sygn. I.482.64-5530 VM, s. 6.

[CITEREFWesołowski1992262-7] Wesołowski 1992 ↓, s. 262.

[CITEREFŁukomskiSuchcitzPolak1997174-8] Łukomski, Suchcitz i Polak 1997 ↓, s. 174.

[CITEREFDziennik_Personalny_Ministerstwa_Spraw_WojskowychNr_12_z_26_III_1921,_s._536-9] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych ↓, Nr 12 z 26 III 1921, s. 536.

[12] Cmentarze Komunalne Włocławek – wyszukiwarka osób pochowanych [online], Grobonet e-PRO [dostęp 2022-02-06] .

[CITEREFWesołowski1992380-13] Wesołowski 1992 ↓, s. 380.

[:0-14] Na podstawie https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c0/Jastrzębski_Stefan.png.

[a]

[b]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[c]

[d]

[8]

[9]

[10]