Stanisław Klementowski
podpułkownik piechoty | |
Data i miejsce urodzenia |
22 stycznia 1894 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
26 stycznia 1945 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Stanisław Klementowski[a] (ur. 22 stycznia 1894 w Bołszowcach, zm. 26 stycznia 1945 w Dössel) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 22 stycznia 1894 w Bołszowcach, w ówczesnym powiecie rohatyńskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Ludwika i Julii z Miholdów[4][5]. Do szkoły powszechnej uczęszczał w rodzinnej wsi[4]. W latach 1910–1914 uczył się w c. k. Seminarium Nauczycielskim Męskim we Lwowie, gdzie zdał maturę[4]. W 1912 został członkiem Drużyn Sokolich[4].
W 1914 wstąpił do Legionu Wschodniego, a po jego rozwiązaniu do Legionu Zachodniego w Krakowie[4]. Został wcielony do 13 kompanii 2 pułku piechoty[4][5]. Od 14 stycznia do 14 maja 1915 był elewem Szkoły Podchorążych Legionów Polskich w Marmaros-Sziget i Kamieńsku[5]. Kurs ukończył „ze stopniem dostatecznym” i 14 maja 1915 został mianowany aspirantem oficerskim w randze tytularnego sierżanta z poborami plutonowego[6][7]. Po ukończeniu kursu został przeniesiony do 4 kompanii 4 pułku piechoty[4][5]. 15 grudnia 1915 został mianowany chorążym (komendantem plutonu w XII randze), a 1 lipca 1916 awansowany na podporucznika[8][9]. Wiosną 1917 został przedstawiony do odznaczenia austriackim Krzyżem Wojskowym Karola[5]. W tym okresie uczestniczył także w Kursie Wyszkolenia nr 4 w Zambrowie[5]. W sierpniu 1917, po kryzysie przysięgowym, został wcielony do cesarskiej i królewskiej Armii i przydzielony do 58 pułku piechoty[4].
18 listopada 1918 generał Bolesław Roja mianował go z dniem 1 kwietnia 1918 kapitanem (z pominięciem stopnia porucznika)[10]. 13 grudnia 1918 został ranny w walkach pod Rawą Ruską[4]. 1 grudnia 1919 został warunkowo mianowany z dniem 1 grudnia tego roku kapitanem w 23 pułku piechoty[11]. 19 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[12]. Służył wówczas w Batalionie Zapasowym 23 pułku piechoty[12]. Jesienią 1920 został wyznaczony na stanowisko dowódcy Batalionu Zapasowego 45 pułku piechoty[4].
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w 45 pułku piechoty w Równem[13]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 325. lokatą w korpusie oficerów piechoty[14][15]. W lipcu tego roku został zatwierdzony na stanowisku pełniącego obowiązki komendanta Kadry Batalionu Zapasowego 45 pp[16][17]. 1 grudnia 1924 prezydent RP nadał mu stopień majora z dniem 15 sierpnia 1924 i 98. lokatą w korpusie oficerów piechoty[18][19][20]. W tym samym roku został przesunięty na stanowisko komendanta składnicy wojennej[21]. W maju 1925 został zatwierdzony na stanowisku dowódcy I batalionu[22]. W maju 1927 został przeniesiony do 21 pułku piechoty w Warszawie na stanowisko dowódcy III batalionu[23]. W kwietniu 1928, w związku z likwidacją III batalionu, został przesunięty na stanowisko dowódcy I batalionu[24][25]. 16 maja 1930 objął dowództwo Batalionu Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 5 w Krakowie[26][27]. 2 grudnia 1930 prezydent RP nadał mu stopień podpułkownika z dniem 1 stycznia 1931 i 21. lokatą w korpusie oficerów piechoty[28][29][30]. Z dniem 15 lipca 1932 został przeniesiony do 20 pułku piechoty w Krakowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[31][32]. 25 listopada 1933 generał brygady Stanisław Burhardt-Bukacki napisał w opinii: „bardzo dobry zastępca dowódcy pułku”[33]. W styczniu 1934 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu na stanowisko kierownika Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego[34]. 15 kwietnia 1938 został przeniesiony do Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Warszawie na stanowisko zastępcy dyrektora urzędu[5][35]. W 1939 został wyznaczony na stanowisko I zastępcy dyrektora PUWFiPW[5].
W kampanii wrześniowej walczył w Grupie „Włodzimierz” na stanowisku dowódcy odwodu[36]. 21 września 1939 wycofał się z Uściługa na Krasnystaw, w rejonie którego dołączył do 19 Brygady Piechoty[37][38]. 27 września 1939 dostał się do niewoli niemieckiej i został osadzony w Oflagu VI B Dössel[5][39]. Tam 26 stycznia 1945 zmarł i został pochowany[39].
Był żonaty, miał córkę Hankę (ur. 1921)[4].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 6206 – 17 maja 1922[40]
- Krzyż Niepodległości – 6 czerwca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[41][42]
- Krzyż Walecznych trzykrotnie[b] (po raz drugi „za udział w b. Legionach Polskich, w 4 pp Leg.”[44])
- Złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928[45][46]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[4]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[4]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Stanisław II Klementowski”[1], w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie Stanisława I Klementowskiego ur. 10 listopada 1893 w Jabłonkowie, w rodzinie Stefana i Julii z Kaczkowskich, porucznika rezerwy 23 pułku piechoty[2][3].
- ↑ Stanisław Klementowski w kwestionariuszu kawalera Orderu Virtuti Militari napisał 26 marca 1934, że posiadał Krzyż Walecznych nadany po raz pierwszy. Na załączonej do kwestionariusza fotografii występuje w mundurze z przypiętym Krzyżem Walecznych nadanym po reaz pierwszy[4]. W „Roczniku Oficerskim 1928” podano, że był odznaczony Krzyżem Walecznych po raz pierwszy i drugi[25]. W „Roczniku Oficerskim 1932” podano, że był odznaczony Krzyżem Walecznych po raz pierwszy, drugi i trzeci[29]. Tak samo podali autorzy „Rocznika oficerskiego 1939”[43].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 257, 407.
- ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 123.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 192, 499.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Stanisław Klementowski. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.59-4982 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-11-11].
- ↑ a b c d e f g h i Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 : Klementowski Stanisław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2024-11-16].
- ↑ Rozkaz nr 123. „Goniec Polowy Legionów : Dziennik rozporzadzeń Komendy Legionów Polskich”. 4, s. 1, 1915-05-29. Piotrków..
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 270.
- ↑ Rozkaz nr 178. „Goniec Polowy Legionów : Dziennik rozporzadzeń Komendy Legionów Polskich”. 12, s. 2, 1916-01-15. Lwów..
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 19.
- ↑ Rozkaz ↓, Nr 11 z 18 listopada 1918, s. 2.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 100 z 31 grudnia 1919, poz. 4413.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 25 sierpnia 1920, s. 785.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 149, 690.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 42.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 407.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 22 lipca 1922, s. 549.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 257.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 734.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 350.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 175.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 237.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925, s. 270.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927, s. 145.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 173.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 37.
- ↑ Rybka 1932 ↓, s. 16.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930, s. 206.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930, s. 327.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 24.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 12, w marcu 1939 zajmował 10. lokatę.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932, s. 232.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 550.
- ↑ Opinie podpułkowników piechoty. [w:] Referat Personalny GISZ, sygn. 701/1/120, s. 349 [on-line]. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, 1938. [dostęp 2024-11-17].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 7.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 444.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 219.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 220.
- ↑ Zarzycki 1996 ↓, s. 37.
- ↑ a b Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2024-11-10].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 6 stycznia 1923, s. 17.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 361.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 12.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 16 września 1922, s. 664.
- ↑ Monitor Polski nr 260, poz. 634. 1928-11-10. [dostęp 2024-11-15].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 406.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Rozkazy Polskiej Komendy Wojskowej w Krakowie. [dostęp 2024-11-17].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Bataljon Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr. 5. Tadeusz Rybka (red.) Wojciech Dąbrowski (red.) Seweryn Eustachiewicz (red.) Stefan Reychman (red.) Jan Niedziałkowski (red.) Stanisław Biłeńki. Kraków: 1932.
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Piotr Zarzycki. Grupa „Włodzimierz” we wrześniu 1939 roku. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (157), 1996. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny. ISSN 0043-7182.
- Członkowie Stałych Drużyn Sokolich
- Dowódcy batalionów 21 Pułku Piechoty (II RP)
- Dowódcy batalionów 45 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych
- Ludzie związani z Bołszowcami
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (trzykrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie piechoty Legionów Polskich 1914–1918
- Oficerowie 23 Pułku Piechoty (II RP)
- Podpułkownicy piechoty II Rzeczypospolitej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1894
- Zastępcy dowódcy 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej
- Zmarli w 1945
- Żołnierze Legionu Wschodniego
- Żołnierze II Brygady Legionów Polskich
- Żołnierze III Brygady Legionów Polskich