Przejdź do zawartości

Smagliczka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Smagliczka
Ilustracja
Alyssum montanum
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

kapustowce

Rodzina

kapustowate

Rodzaj

smagliczka

Nazwa systematyczna
Alyssum L.
Sp. Pl. 650. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

Alyssum montanum L.[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Alyssum granatense

Smagliczka (Alyssum L.) – rodzaj roślin należący do rodziny kapustowatych. Należy do niego w zależności od ujęcia ok. 110[4]–170 gatunków roślin jednorocznych, bylin i półkrzewów[5][6]. Zasięg rodzaju obejmuje kontynenty półkuli północnej. W Polsce cztery gatunki są rodzime, dwa dziczejące przejściowo. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne lub wykorzystywane są leczniczo. Naukowa nazwa rodzaju pochodzi od greckiego a- oznaczającego przeczenie i lyssa znaczącego szaleństwo. Nazwa jest wynikiem przekonania z czasów starożytnych, że rośliny z tego rodzaju są lekiem na obłąkanie i działają uspokajająco przy gniewie[7]. Liczne gatunki uprawiane są jako ozdobne.

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Przedstawiciele rodzaju występują w Azji, Europie, północnej Afryce i w Ameryce Północnej. Centrum zróżnicowania rodzaju jest południowo-wschodnia Europa i południowo-zachodnia Azja[7][6].

W Polsce trzy gatunki występują jako rodzime. Poza nimi do rodzaju tego bywa zaliczany jeden gatunek rodzimy i dwa obce[8], które w innych ujęciach wyodrębniane są w inne rodzaje[4].

Gatunki flory Polski[8]

W szerokim ujęciu rodzaju do flory Polski klasyfikowane są także:

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Alyssum wulfenianum
Alyssum lenense
Pokrój
Rośliny zielne (jednoroczne i byliny), rzadko półkrzewy, z pędem prosto wzniesionym, płożącym lub podnoszącym się, pojedynczym lub rozgałęzionym. Pęd pokryty jest gwiaździście rozgałęzionymi włoskami, zwykle z 2–6 ramionami (rzadko ramion jest więcej – do 30), rzadko włoski są pojedyncze lub pojedyncze i rozwidlone[6][7].
Liście
Całobrzegie, siedzące lub ogonkowe, dolne zebrane czasem w odziomkowe rozety[6][7].
Kwiaty
Zebrane w kilku- lub wielokwiatowe grona, luźne lub gęste. Szypułki kwiatowe zróżnicowane – krótkie i długie, wzniesione, odstające lub odgięte w dół, cienkie lub tęgie. Działki kielicha jajowate do owalnych, nie rozszerzone woreczkowato u nasady. Płatki korony białe, żółte lub rzadko różowe. Pręcików sześć, czterosilnych, z 4 miodnikami u nasady. Zalążnia górna z 1–2 zalążkami, znamię główkowate[6][7].
Owoce
Jajowate do eliptycznych łuszczynki, zwykle silnie spłaszczone[6][7].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Alyssum repens
Alyssum simplex
Synonimy

W przypadku szerokiego ujęcia rodzaju, za jego synonimy uznawane są: Gamosepalum Haussknecht; Meniocus Desvaux; Moenchia Roth (1788), not Ehrhart (1783); Odontarrhena C. A. Meyer; Psilonema C. A. Meyer; Ptilotrichum C. A. Meyer; Takhtajaniella V. E. Avetisian; Triplopetalum E. J. Nyárády[6].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), rzędu kapustowców (Brassicales), kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta)[2][9].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Capparanae Reveal, rząd kaparowce (Capparales Hutch.), podrząd Capparineae Engl., rodzina kapustowate (Brassicaceae Burnett), podrodzina Alyssoideae Leurss., plemię Alysseae Dc., podplemię Alyssinae Sond. in Harv. & Sond., rodzaj smagliczka (Alyssum L.)[10].

Wykaz gatunków[11][12]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).
  3. ↑ a b Alyssum. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. [dostęp 2009-01-20].
  4. ↑ a b Alyssum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-16].
  5. ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  6. ↑ a b c d e f g Alyssum Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-06-11].
  7. ↑ a b c d e f Ihsan A. Al-Shehbaz: Alyssum Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-02-19].
  8. ↑ a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 30, ISBN 978-83-62975-45-7.
  9. ↑ List of Genera in BRASSICACEAE (not fully reorganized), [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2010-11-20] (ang.).
  10. ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Alyssum. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-20]. (ang.).
  11. ↑ Alyssum. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-02-19].
  12. ↑ Nazwy polskie według Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 22. ISBN 978-83-925110-5-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Smagliczka&oldid=73078633”