Skala ilorazowa

Skala ilorazowa (także: skala stosunkowa) – rodzaj skali pomiarowej. Zmienna jest na skali ilorazowej, gdy stosunki między dwiema jej wartościami mają interpretację w świecie rzeczywistym.

Przykłady zmiennych ilorazowych: temperatura w kelwinach (temperatura w stopniach Celsjusza jest na skali interwałowej), napięcie elektryczne, inflacja, bezrobocie

Skala ilorazowa, w odróżnieniu od uboższych skal, nie nakłada ograniczeń w stosowaniu operacji matematycznych i metod statystycznych. W odróżnieniu jednak od skali absolutnej z natury zjawiska nie wynika naturalna jednostka miary, jaką należy zastosować.

Zastosowania skali stosunkowej w pomiarach pedagogicznych

Dla celów zastosowań pedagogicznych stosuje się też definicję mówiącą, że skala stosunkowa to skala złożona z symboli, których pary przedstawiają stosunki wartości przedmiotów pod względem badanej zmiennej. Wymaga ustalenia jednostki miary i wyznaczenia naturalnego punktu zerowego, to jest „zera bezwzględnego".

Skala stosunkowa nie wnosi żadnych ograniczeń w stosowaniu operacji arytmetycznych do wyników pomiaru. Oprócz obliczeń uprawnionych dla skali przedziałowej, dopuszcza ona przekształcenia logarytmiczne i ustalanie współczynnika zmienności.

Przykładem skali stosunkowej w dziedzinie pomiaru dydaktycznego może być czas rozwiązywania testu szybkości. Początek testowania jest tu naturalnym punktem zerowym, a sekunda (lub minuta) pracy badanego — jednostką miary. Dzięki tym dwu stałym wartościom potrafimy ustalać stosunki między osiągnięciami szkolnymi, np. stwierdzić, że dany uczeń rozwiązuje pewnego typu tekst dwa razy szybciej od innego ucznia.

Przypisy

Zobacz też

• skala dychotomiczna
• skala nominalna
• skala porządkowa
• skala interwałowa
• skala absolutna