Skały Rzędkowickie
pomnik przyrody ustanowiony 2009 | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Lokalizacja | |
Położenie na mapie gminy Włodowice | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego | |
50°34′22″N 19°29′29″E/50,572778 19,491389 |
Skały Rzędkowickie – grupa skał w miejscowości Rzędkowice w województwie śląskim, powiecie zawierciańskim, w gminie Włodowice. Znajdują się na terenie otwartym, wśród pól po wschodniej stronie zabudowanego obszaru wsi Rzędkowice. Jest to teren Wyżyny Częstochowskiej[1].
Od 2009 roku zespół Skał Rzędkowickich wraz ze zbiorowiskami muraw kserotermicznych oraz stanowiskami roślin rzadkich i chronionych podlega ochronie jako pomnik przyrody o powierzchni 44,5 hektara[2].
Forma i historia
[edytuj | edytuj kod]Zbudowane z wapieni skały mają formę przebiegającego z północnego zachodu na południowy wschód wału o długości nieco ponad 1 km[3]. Najbardziej charakterystyczną skałą grupy jest „Okiennik Rzędkowicki” – skała ze skalnym „oknem”, rozgałęziającym się na kilka odnóg. Odnaleziono w niej datowane na ok. 600 r. p.n.e. grociki strzał scytyjskich. Natomiast w VI-VII w. n.e. istniała tu prymitywna obronna osada ludzka, zwana „Pasieką”[4]}.
Skały Rzędkowickie znane są przede wszystkim z licznych dróg wspinaczkowych. Wspinano się tutaj już w latach 50. XX wieku. Obecnie są jednym z najbardziej popularnych regionów wspinaczkowych. Znajdujące się tu drogi wspinaczkowe mają ok. 10–20 metrów, aczkolwiek niektóre z nich – np. na Okienniku – dochodzą do 35 metrów[3]. Niektóre nazwy skał są pochodzenia miejscowego, licznym skałom nazwy nadali wspinacze. Oni też podzielili je na sektory. W kierunku od zachodu na wschód są to:
- Kamień pod Wysoką,
- Wysoka,
- Mała Grań,
- sektor Zegarowej: Baszta, Turnia Szefa, Zegarowa,
- sektor Studniska: Studnisko, Biały Filarek, Mały Mur,
- Turnia Cyklopa i Wielka Baszta,
- Turnia Lechwora i Brzuchata Turnia,
- sektor Turni Kursantów: Turnia Kursantów, Pośrednia Turnia, Narożna Turnia, Dziurawa Turnia,
- sektor Okiennika: Okiennik, Słoneczna Turnia, Flaszka,
- sektor Solidarności: Solidarność, Ostatnia, Pęknięta Turnia, Złomiskowa Turnia,
- Leśna Turnia i Kamień przed Leśną
- Faszystowski Ogródek[3][5].
W skałach tych wspinacze poprowadzili około 450 dróg wspinaczkowych o zróżnicowanym stopniu trudności[5]. Niektóre skały są obiektem zainteresowania wspinaczy uprawiających bouldering[6].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Skała Wysoka, pierwsza od strony Rzędkowic
-
Studnisko
-
Turnia Lechwora
-
Okiennik Rzędkowicki i Słoneczna
-
Zegarowa
-
Turnia nad Garażem
-
Wielka Baszta
-
Turnia Szefa
-
Narożna
-
Baszta
-
Mała Grań
-
Flaszka
-
Ostatnia
Przyroda
[edytuj | edytuj kod]Stoki o ekspozycji północno-wschodniej porastają grądy i trochę buczyn. Te o ekspozycji południowej są obrośnięte przez murawy kserotermiczne i naskalne. U ich podnóża królują ciepłolubne zarośla zbudowane przez śliwę tarninę, trzmielinę brodawkowatą, derenia świdwę i szakłak. Miejscami spotykany jest także jałowiec. Na obszarze skał rośnie około 330 gatunków roślin naczyniowych, w tym umieszczonych na Czerwonej Liście Roślin Naczyniowych Górnego Śląska i takiej samej liście Polski (24 z nich objęte jest ochroną). Są to m.in.: goździcznik wycięty, dziewięćsił bezłodygowy, smagliczka kielichowata, centuria pospolita, buławnik czerwony, buławnik wielkokwiatowy, podejźrzon księżycowy i zaraza wielka. Teren ten zagrożony jest silną antropopresją[7].
Skały znajdują się na obszarze Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd i włączone zostały do specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Kroczycka. Ponadto skały wraz z porastającą je roślinnością podlegają ochronie w formie pomnika przyrody o powierzchni 44,5 ha[8].
Piesze szlaki turystyczne:
- Szlak Rzędkowicki: Myszków Mrzygłód – Myszków – Góra Włodowska – Rzędkowickie Skały – Góra Zborów (parking u stóp góry)
- Rzędkowickie Skały (Rzędkowice) – Lgotka – Kroczyce[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2022-09-13] .
- ↑ Pomnik przyrody Skały Rzędkowickie, [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [online], Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [dostęp 2018-09-23] .
- ↑ a b c Grzegorz Rettinger , Jura Północna. Przewodnik wspinaczkowy, Kraków: wspinanie.pl, 2017, ISBN 978-83-947825-0-4 .
- ↑ Skały Rzędkowickie [online] [dostęp 2018-06-03] .
- ↑ a b Topo wspinaczkowe portalu górskiego [online] [dostęp 2018-06-03] .
- ↑ Kamień pod Wysoką [online] [dostęp 2018-06-04] .
- ↑ Turystyka, a ochrona przyrody na wybranych przykładach okolic Częstochowy’, w: Turystyka zrównoważona i ekoturystyka, Warszawa: PTTK, 2008, ISBN 978-83-7005-497-7 .
- ↑ Instytut na rzecz Ekorozwoju. Ostoja Kroczycka. [dostęp 2018-06-02].
- ↑ Jura Krakowsko-Częstochowska. Część północna. Mapa, skala 1:52 000, Warszawa: ExpressMap, 2015, ISBN 978-83-88112-71-3 .