Sierściogon kokosowy

Sierściogon kokosowy
	Phloeomys cumingi
	(Waterhouse, 1839)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Phloeomyini
Rodzaj	sierściogon
Gatunek	sierściogon kokosowy
Synonimy
	Mus (Phloeomys) Cumingi Waterhouse, 1839; Phloeomys albayensis Elera, 1895; Capromys elegans Cabrera, 1901;
	Mus (Phloeomys) Cumingi Waterhouse, 1839; Phloeomys albayensis Elera, 1895; Capromys elegans Cabrera, 1901;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sierściogon kokosowy^[5], szczur drzewny^[6] (Phloeomys cumingi) – gatunek nadrzewnego ssaka z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący wyłącznie na filipińskich wyspach^[7]^[4].

Zasięg występowania

Sierściogon kokosowy występuje w środkowej i południowej części Luzonu, na Marinduque i Catanduanes, na Filipinach^[8].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1839 roku brytyjski przyrodnik George Robert Waterhouse nadając mu nazwę Phloeomys cumingi^[9]. Holotyp pochodził z Luzon, na Filipinach^[7].

Analiza cytogenetyczna wsparła wcześniejsze badania morfologiczne dotyczące podziału rodzaju Phloeomys na dwa gatunki w oparciu o odrębne kariotypy^[8]. P. cumingi to podstawowy takson kladu (plemię Phloeomyini), który obejmuje różne inne gatunki endemitów z wyspy Luzon^[10]^[11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[8].

Etymologia

Phloeomys: gr. φλοιος phloios „kora drzewa”, od φλεω phleō „obfitować”; μυς mus, μυoς muos „mysz”^[12].
cumingi: Hugh Cuming (1791–1865), angielski przyrodnik, koncholog, kolekcjoner z tropikalnej Ameryki w latach 1822–1826, 1828–1830, Polinezji z lat 1827–1828 i Indii Wschodnich z lat 1836–1840^[13].

Morfologia

Futro sierściogona kokosowego ma charakterystyczne, ciemnobrązowe ubarwienie^[14].

**Wymiary anatomiczne**
(Heaney, Balete, Rickart, Uzurrum, Gonzales; 1999)^[14]
Część ciała	wymiar średni samców	zakres wymiarów samców	wymiar średni samic	zakres wymiarów samic
tułów z głową (mm)	692	671–712	708	680–752
ogon (mm)	280	274–287	293	280–314
tylne łapy (mm)	84	82–85	79	74–85
ucho (mm)	36	34–37	35	34–37
masa ciała (g)	1985	1920–2050	1893	1850–1980

Genetyka

Garnitur chromosomowy P. cumingi tworzą 44 pary chromosomów^[15]. Przeprowadzone badania filogenetyczne pozwoliły na rozstrzygnięcie, że utożsamianie szczura drzewnego z Phloeomys pallidus było błędne. Kariotyp tego siostrzanego gatunku jest bowiem tworzony przez 40 par chromosomów^[14].

Tryb życia

Sierściogon kokosowy wiedzie nocny tryb życia. Dnie spędza w dziuplach wydrążonych w drzewach lub kłodach. Samica rodzi jeden raz w roku, najczęściej w listopadzie i grudniu. W jednym miocie przychodzi na świat 1–2 młodych, a w sporadycznych przypadkach 3. W okresie karmienia przez matkę masa ciała młodych wynosi 370–610 g. Samica opiekuje się młodymi do lutego-marca^[14].

Ekologia

P. cumingi żywi się między innymi liśćmi papai i słodkich ziemniaków oraz liśćmi i owocami kolczocha jadalnego. Chętnie zjada też kwiatostany Erythrina subumbrans. Populacja P. cumingi zmniejsza się ze względu na intensywne polowania^[14]. Mięso sierściogona kokosowego jest chętnie wykorzystywane przez lokalne społeczności na pożywienie. Na terenie plantacji jest także zwalczany jako szkodnik^[4].

Siedlisko

Zoolodzy określili rodzaj siedliska gatunku na górze Isarog (na wyspie Luzon), oraz na wyspie Catanduanes. Szczury drzewne zamieszkują tam lasy porastające zbocza górskie od poziomu morza do wysokości 900 m n.p.m. Od mniej więcej lat trzydziestych XIX wieku odnotowywane są populacje zamieszkujące na lokalnych plantacjach orzechów kokosowych^[4]. Sierściogon kokosowy zakłada swoje gniazda w dziuplach wydrążonych w kłodach lub w drzewach^[14].

Uwagi

↑ Nomen nudum.

Przypisy

↑ Phloeomys cumingi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ C. de Elera: Catálogo sistemático de toda la fauna de Filipinas conocida hasta el presente. T. 1: Vertebrados. Manila: Imprenta del colegio de Santo Tomás, 1895, s. 21. (hiszp.).
↑ Á. Cabrera. Descripciôn de très nuevos mamiferos americanos. „Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 1, s. 372, 1901. (hiszp.).
↑ ^a ^b ^c ^d Phloeomys cumingi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 270. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne – Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Phloeomys cumingi. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-20].
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 458. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ G.R. Waterhouse. On a New Genus of Rodents from the Philippine Islands (Phloeomys Cumingi). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 7, s. 108, 1839. (ang.).
↑ D.S. Balete, E.A. Rickart, L.R. Heaney & S.A. Jansa. A new species of Batomys (Muridae, Rodentia) from southern Luzon Island, Philippines. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 128 (1), s. 22–39, 1839. DOI: 10.2988/0006-324X-128.1.22. (ang.).
↑ S.A. Jansa, F.K. Barker & L.R. Heaney. The Pattern and Timing of Diversification of Philippine Endemic Rodents: Evidence from Mitochondrial and Nuclear Gene Sequences. „Systematic Biology”. 55 (1), s. 73–88, 2006. DOI: 10.1080/10635150500431254. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 532, 1904. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 92. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Lawrence R. Heaney, D. S. Balete, Eric Rickart, R. C. B. Uzurrum i inni. Mammalian diversity on Mount Isarog a threatened center of endemism on southern Luzon Island, Philippines. „Fieldiana”. 95, s. 1–62, 1999. Field Museum of Natural History in Chicago. (ang.).
↑ Eric A. Rickart, Lawrence R. Heaney. Further Studies On The Chromosomes Of Philippine Rodents (Muridae : Murinae). „Proceedings of The Biological Society of Washington”. 115, s. 473–487, 2002. ISSN 0006-324X. (ang.).

[2] Nomen nudum.

[itis-1] Phloeomys cumingi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Elera-3] C. de Elera: Catálogo sistemático de toda la fauna de Filipinas conocida hasta el presente. T. 1: Vertebrados. Manila: Imprenta del colegio de Santo Tomás, 1895, s. 21. (hiszp.).

[Cabrera-4] Á. Cabrera. Descripciôn de très nuevos mamiferos americanos. „Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 1, s. 372, 1901. (hiszp.).

[iucn-5] Phloeomys cumingi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[miiz-6] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 270. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[kracz-7] Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne – Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.

[msw-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Phloeomys cumingi. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-20].

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 458. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Waterhouse-10] G.R. Waterhouse. On a New Genus of Rodents from the Philippine Islands (Phloeomys Cumingi). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 7, s. 108, 1839. (ang.).

[Balete&inni-11] D.S. Balete, E.A. Rickart, L.R. Heaney & S.A. Jansa. A new species of Batomys (Muridae, Rodentia) from southern Luzon Island, Philippines. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 128 (1), s. 22–39, 1839. DOI: 10.2988/0006-324X-128.1.22. (ang.).

[Jansa&inni-12] S.A. Jansa, F.K. Barker & L.R. Heaney. The Pattern and Timing of Diversification of Philippine Endemic Rodents: Evidence from Mitochondrial and Nuclear Gene Sequences. „Systematic Biology”. 55 (1), s. 73–88, 2006. DOI: 10.1080/10635150500431254. (ang.).

[Palmer-13] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 532, 1904. (ang.).

[Beolens&inni-14] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 92. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[Heaney-15] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Lawrence R. Heaney, D. S. Balete, Eric Rickart, R. C. B. Uzurrum i inni. Mammalian diversity on Mount Isarog a threatened center of endemism on southern Luzon Island, Philippines. „Fieldiana”. 95, s. 1–62, 1999. Field Museum of Natural History in Chicago. (ang.).

[Rickart-16] Eric A. Rickart, Lawrence R. Heaney. Further Studies On The Chromosomes Of Philippine Rodents (Muridae : Murinae). „Proceedings of The Biological Society of Washington”. 115, s. 473–487, 2002. ISSN 0006-324X. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]