Przejdź do zawartości

Siara

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ludzka siara i mleko matki. Po lewej siara w 4. dniu laktacji, a po prawej mleko w 8. dniu

Siara (młodziwo, łac. colostrum) – gęsta, żółta wydzielina gruczołu mlekowego ssaków, w tym człowieka. Zaczyna powstawać w gruczołach mlekowych jeszcze w czasie ciąży (u człowieka już od około 20. tygodnia).

Siara jest pierwszym pokarmem każdego nowo narodzonego ssaka, w tym noworodków człowieka. Unikalny skład colostrum ma fundamentalne znaczenie we wczesnym karmieniu potomka. W porównaniu do mleka właściwego matki, siara jest szczególnie bogata w białka, z których większość jest mało odżywcza, ale gra ważną rolę w dojrzewaniu przewodu pokarmowego młodych ssaków. Zawiera dużo witaminy A, sodu i chlorków, a stosunkowo niewiele węglowodanów, potasu i tłuszczu w porównaniu z mlekiem[1].

Ze względu na niedojrzałość układu immunologicznego nowo narodzonych ssaków i ekspozycję na czynniki chorobotwórcze w pierwszych dniach życia, bardzo istotne jest to, że siara zawiera bardzo wysoki poziom przeciwciał IgA, do 5 mg/ml. Mała ich część jest wchłaniana, a większa pozostaje na powierzchni układu pokarmowego dziecka, działając jako „płaszcz odpornościowy”, zapobiegając działaniu patogenów w przewodzie pokarmowym. Prostaglandyny obecne w siarze działają jako ochrona żołądka i innych organów[2].

Skład siary

[edytuj | edytuj kod]

Siara jest mieszaniną wielu składników o zróżnicowanych właściwościach fizycznych, chemicznych i biologicznych. Jest gęstą, żółtą cieczą o odczynie lekko kwaśnym (pH=6,4), znacznie różniącą się od mleka. Zawiera ponad 250 naturalnych związków chemicznych, takich jak hormony, enzymy, poliamidy, pochodne kwasów nukleinowych, pochodne aminokwasów i inne. Zawiera także immunoglobuliny, laktoperoksydazę, laktoferynę, lizozym i leukocyty. W jego skład wchodzą również dobrze przyswajalne i o dużej koncentracji czynniki wzrostu. Witaminy oraz związki mineralne dopełniają głównego składu[3].

Główne składniki mleka ludzkiego zależnie od okresu laktacji[4]
Składnik Siara Mleko niedojrzałe Mleko dojrzałe
Woda 88,2 g 87,4 g 87,1 g
Białko 2,0 g 1,5 g 1,3 g
Tłuszcze 2,6 g 3,7 g 4,1 g
Cukry 6,6 g 6,9 g 7,2 g
Cholesterol 31 mg 24 mg 16 mg
Wartość energetyczna 56 kcal 67 kcal 69 kcal

Skład[5]:

Właściwości siary

[edytuj | edytuj kod]

Siara różni się od mleka m.in. gęstością, kolorem (jest żółta) i odczynem lekko kwaśnym (pH=6,4), ponadto smakiem i zapachem. Jest to zupełnie inna substancja, o różnych od mleka właściwościach fizyko-chemicznych oraz organoleptycznych. Jednak stężenie zawartych w siarze substancji ulega w kolejnych godzinach i dniach po porodzie dużym zmianom[6]. Prowadzi to do stopniowej przemiany substancji jaką jest siara w mleko. Czas w jakim przemiana ta się dokonuje jest zależny od organizmu dawcy i trwa od kilku godzin do kilku dni. Jednak zawsze za tzw. „pełną” siarę uważa się wydzielinę z pierwszej laktacji, z pierwszych chwil po jej wystąpieniu. Dalej, z każdą godziną substancja zamienia się powoli w mleko, aby stać się nim ostatecznie po określonym czasie.

Właściwości siary są różne w zależności od czasu, w którym pobrano próbkę. Dlatego też podstawowym problemem przy badaniu danych dotyczących właściwości i składu siary jest zwrócenie uwagi na czas, w jakim została zebrana, chyba że podawane są informacje ogólne dotyczące działania poszczególnych składników siary lub podawane są stężenia tychże substancji i dane dotyczące prób klinicznych i obserwacji.

Szczególną rolę, ze względu na wpływ na organizmy żywe, odgrywają białka i peptydy. Właściwości białek i peptydów siary były przedmiotem ekstensywnych badań, zarówno na modelach zwierzęcych, jak i prób klinicznych. Uzyskane wyniki wskazują na ich przydatność w profilaktyce i terapii chorób autoimmunologicznych i neoplastycznych, niedoborów immunologicznych, odnowie funkcji układu immunologicznego po chemioterapii, w zakażeniach, sepsie i endotoksemii[7].


Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Położnictwo i ginekologia. Grzegorz H. Bręborowicz (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, ss. 422 ISBN 83-200-3082-X
  2. Artym, J., Zimecki, M.: Rola laktoferryny w prawidłowym rozwoju noworodka. Postępy Hig. Med. Dośw, 2005; 59: 421-432.
  3. Płusa T.: Immunomodulacyjne białka zawarte w siarze. Pol. Merk. Lek., 2009, XXVI, 153, 234.
  4. Lis J, Orczyk-Pawiłowicz M, Kątnik-Prastowska I. Białka mleka ludzkiego zaangażowane w procesy immunologiczne. „Post.Hig.Med.Dośw.(online)”. 67, s. 529-547, 2013. 
  5. Thapa B.R.: Health Factors in Colostrum. Indian J Pediatr 2005; 72 (7) : 579-581.
  6. Butler J.E.: Review of bovine immunoglobulins. J. Dairy Sci., 1971, 54, 1315-1316.
  7. Zimecki M., Artym J.: Właściwości terapeutyczne białek i peptydów z siary i mleka. Postępy Hig. Med. Dośw., 2005; 59: 309-323.