Sardela europejska
| Engraulis encrasicolus[1] | |||||
| (Linnaeus, 1758) | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
sardela europejska | ||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
 | |||||
Sardela europejska[3], chamsa[3], sardela[4] (Engraulis encrasicolus) – gatunek morskiej ryby z rodziny sardelowatych (Engraulidae).
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Wody pelagialne wschodniego Atlantyku, od Norwegii do południowych krańców Afryki. Z racji swego upodobania do ciepłej wody (ok. 12–18 °C) jest rzadko spotykana w Bałtyku. Najczęściej pojawia się w basenach mórz Śródziemnego, Czarnego, Oceanu Atlantyckiego (wybrzeża Maroka, Hiszpanii i Portugalii).
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Niewielka, dość oścista ryba osiągającą długość około 15 cm, czasem do 20 cm. Bardzo wydłużone i bocznie ścieśnione ciało, niepiłkowana krawędź brzucha. Otwór gębowy w położeniu dolnym, bardzo szeroki, sięgający tylnej krawędzi oka. Górna szczęka – długa i spiczasta. Brak powiek tłuszczowych na oku i linii bocznej. Płetwa grzbietowa z 15–18 miękkimi promieniami, zaczyna się pośrodku odległości pomiędzy końcem pyska a nasadą płetwy ogonowej. W płetwie odbytowej 20–26 promieni miękkich. Nasada płetw brzusznych wysunięta przed płetwę grzbietową. Na nasadzie trzonu ogonowego dwie duże łuski. Grzbiet zielony lub zielononiebieski, boki i strona brzuszna jasnosrebrzysta. Wzdłuż boków biegnie długa, szaroniebieska, srebrzyście lśniąca wstęga zanikająca z wiekiem ryby.
Tryb życia
[edytuj | edytuj kod]Stadna ryba strefy otwartej wody, ciągnąca latem w pobliże wybrzeży, skąd okresowo wchodzi również do wód słonawych. W Atlantyku podejmuje późną wiosną wędrówkę pokarmową na północ, w kierunku wybrzeży, powracając jesienią na południe, gdzie zimuje prawdopodobnie w głębszych warstwach wody.
Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku 2 lat przy długości 9–12 cm. Tarło, zależnie od zamieszkiwanego rejonu, odbywa się w różnych porach: od czerwca do września (Morze Śródziemne), od maja do sierpnia (Morze Czarne). Owalna, swobodnie unosząca się w wodzie ikra składana jest porcjami w czasie długo ciągnącego się tarła. Maksymalna liczba składanych przez samicę jaj wynosi 20 000 sztuk. Po 2–4 dniach od złożenia wylęgają się larwy długości ok. 3 mm.
Znaczenie gospodarcze
[edytuj | edytuj kod]Gatunek o dużym znaczeniu gospodarczym. Przetwory z sardeli europejskiej określane są francuską nazwą anchois (wym. pol. ãszuạ).
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Engraulis encrasicolus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Engraulis encrasicolus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- ↑ Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Engraulis encrasicolus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 22 marca 2009]
- Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
- Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Warszawa: GeoCenter, 1996. ISBN 83-7129-306-2.