Łycznik późny

Łycznik późny

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Sarcomyxaceae
Rodzaj	Sarcomyxa
Gatunek	łycznik późny
Nazwa systematyczna
Sarcomyxa serotina (Pers.) V. Papp Index Fungorum 419: 1 (2019)

Młode owocniki łycznika późnego

Blaszki łycznika późnego

Łycznik późny (Sarcomyxa serotina (Pers.) V. Papp) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Sarcomyxa, Sarcomyxaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1793 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus serotinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 2019 r. Tamás Papp.

Ma 20 synonimów. Niektóre z nich:

• Hohenbuehelia serotina (Pers.) Singer 1951
• Panus serotinus (Pers.) Kühner 1980
• Panellus serotinus (Pers.) Kühner 1950
• Panus serotinus (Pers.) Kühner 1980
• Sarcomyxa serotina (Pers.) P. Karst. 1891.

W piśmiennictwie polskim opisywany był w 1898 r. przez S. Chełchowskiego jako bedłka późna lub boczniak późny, w 1983 r. Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda nadali mu nazwę łycznik późny. Wszystkie te nazwy są niespójne z aktualną nazwą naukową.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 4–11 cm, kształt łopatkowaty, nerkowaty, muszlowaty lub wachlarzowaty. Przyrasta do podłoża bokiem lub bardzo krótkim trzonem. Jest łukowaty lub płaski. Skórka sucha i gładka, a pod nią znajduje się elastyczna, żelatynowata warstewka. Młode owocniki początkowo mają ciemnozielony lub zielonobrązowy kolor, później są ochrowobrązowe, żółtawoochrowe, mięsistobrązowe.

Trzon

Wysokość 0,8–1,4 cm, grubość 1–2 cm. W stosunku do wielkości kapelusza jest bardzo krótki i stosunkowo gruby (czasami w ogóle brak trzonu). Kształt stożkowaty, powierzchnia delikatnie łuskowata, kolor od jasnożółtego do ochrowego.

Blaszki

Zbiegające, gęste, początkowo bladożółtawe, potem stopniowo zmieniają kolor na pomarańczowy, żółtokremowy i ochrowy.

Miąższ

Żółtawy, o słabym zapachu i gorzkawym smaku.

Występowanie i siedlisko

W Polsce jest nieczęsty, ale nie jest zagrożony wyginięciem.

Występuje na niżu i pogórzu, zarówno na żywych, jak i martwych pniach i gałęziach, głównie drzew liściastych, również na pniakach. Najczęściej spotykany jest na olszach, bukach, jaworach, brzozach, dębach. Rzadko można go spotkać także na drzewach iglastych (na świerkach i sosnach). Owocniki pojawiają się od września do grudnia, często nawet po przymrozkach. Najczęściej występuje w lasach rosnących na terenach podmokłych. W Polsce niezbyt pospolity, ale niezagrożony.

Znaczenie

Saprotrof lub pasożyt. W niektórych atlasach grzybów uznawany jest za grzyb jadalny. Jadany jest np. w Chinach, Hongkongu i w Rosji. Inni jednak autorzy uważają, że z powodu nieco gorzkiego smaku nie tylko, że jest niejadalny, ale również może być uważany za trujący, gdyż zawiera substancje rakotwórcze. Inne badania dowodzą odwrotnie: właściwości antynowotworowe i wspomagające odporność

Gatunki podobne

Często mylony bywa z boczniakiem ostrygowatym (Pleurotus ostreatus), który również rośnie późną jesienią na drzewach, jednak boczniak jest większy, i ma kapelusz stalowoniebieski, bez zielonych odcieni. Również żółty trzon u łycznika późnego powinien wykluczyć taką pomyłkę.