Sarcodon

Sarniak
	; Sarniak świerkowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	chropiatkowce
Rodzina	kolcownicowate
Rodzaj	sarniak
	Nazwa systematyczna
	Sarcodon Quél. ex P. Karst.; Revue mycol., Toulouse 3(9): 20 (1881)
	Typ nomenklatoryczny
	Sarcodon imbricatus (L.) P. Karst. 1881
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sarcodon Quél. ex P. Karst. (sarniak) – rodzaj grzybów z rodziny kolcownicowatych (Bankeraceae)^[1].

Charakterystyka

Górna powierzchnia kapelusza pokryta zwykle łuseczkami, najczęściej w różnych odcieniach brunatnego i żółtawego. Hymenofor kolczasty, zbiegający na trzon, barwy szarej do brązowawej. Miąższ mięsisty, niestrefowalny, niekorkowaty. Wysyp zarodników brązowy. Zarodniki brązowe, okrągłe do eliptycznych, brodawkowate lub guzkowate, bez pory rostkowej. Grzyby mikoryzowe, rosną głównie pod drzewami iglastymi^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Bankeraceae, Thelephorales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Część gatunków rodzaju Sarcodon została przeniesiona do rodzaju Hydnellum (kolczakówka)^[1].

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r., przez Stanisława Chełchowskiego gatunek ten opisywany był jako kolczak^[3].

Gatunki występujące w Polsce:

Sarcodon imbricatus (L.) P. Karst. – sarniak świerkowy
Sarcodon leucopus (Pers.) Maas Geest. & Nannf. – sarniak jasnonogi
Sarcodon squamosus (Schaeff.) P. Karst – sarniak sosnowy

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum. Nazwy polskie według Władysława Wojewody^[3], z uwzględnieniem uzupełnienia dodanego przez autora (s.812)

Ochrona w Polsce

W latach 2004–2014 wwszystkie sarniaki były w Polsce objęte ochroną. Od 2014 r. ochroną objęte są jedynie gatunki rzadkie (spod ochrony wyłączone zostały np. sarniaki sosnowe i świerkowe)^[4].

Gatunki chronione w Polsce

Wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów, w Polsce ochronie podlegają^[5]:

S. joeides (Hydnellum joeides, kolczakówka fiołkowa)
S. underwoodii (Hydnellum underwoodii, kolczakówka białobeżowa)
S. glaucopus (Hydnellum glaucopus, kolczakówka sinostopa, sarniak sinostopy)
S. scabrosus (Hydnellum scabrosum, kolczakówka szorstka, sarniak szorstki)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-08-18] .
↑ E.E. Gerhardt E.E., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .
↑ ^a ^b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ Sarcodon (sarniak) [online], grzyby.pl [dostęp 2024-10-19] .
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz.U. z 2014 r. poz. 1408).

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2021-08-18] .

[ger-2] E.E. Gerhardt E.E., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .

[grzyby.pl-4] Sarcodon (sarniak) [online], grzyby.pl [dostęp 2024-10-19] .

[rozp-5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz.U. z 2014 r. poz. 1408).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]